Sau một ngày xét xử trong không khí khá “căng”, chiều ngày 6.7.2011, TAND thị xã Tây Ninh đã dừng phiên toà, trả hồ sơ cho cơ quan điều tra, yêu cầu điều tra bổ sung, làm rõ hành vi phạm tội của các bị cáo. Như vậy, kể từ khi khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam các bị can vào đầu năm 2009, sau đó truy tố ra toà 5 người nguyên là cán bộ UBND và Hội Chữ thập đỏ xã Thạnh Tân, đến nay, vụ án vẫn phải tiếp tục “điều tra bổ sung”.

Khi cán bộ xã làm “cò sổ đỏ”

Theo cáo trạng “mới nhất” của Viện KSND Thị xã, năm 2007, thực hiện mô hình “một cửa”, Chủ tịch UBND xã Thạnh Tân -Bùi Ngọc Tùng phân công ông Lê Đức Trí, Phó Chủ tịch UBND xã làm trưởng bộ phận “một cửa” và một số cán bộ khác thực hiện mô hình này, trong đó có Nguyễn Văn Nguyên, cán bộ tư pháp, Nguyễn Thị Hương, cán bộ hộ tịch. Do Nguyên đi học nên Hương tạm thời thay thế Nguyên phụ trách tiếp nhận hồ sơ chứng thực trong giờ hành chính. Cuối mỗi ngày, Nguyên đi học về xem các hồ sơ do Hương tiếp nhận, tham mưu cho Chủ tịch UBND xã Bùi Ngọc Tùng, các Phó Chủ tịch Lê Đức Trí, Nguyễn Thanh Nghề ký xác nhận chứng thực.

Thời gian này, Nguyễn Thị Hương cùng một cán bộ… Hội Chữ thập đỏ là Lê Phước Hồng “tranh thủ” việc UBND xã Thạnh Tân có chủ trương cho cán bộ xã được nhận uỷ quyền làm thủ tục chuyển QSDĐ đã nhận uỷ quyền nhiều hồ sơ đăng ký QSDĐ của người dân và lấy tiền “bồi dưỡng”. Tính đến thời gian cơ quan điều tra khởi tố vụ án, hai bị cáo Hồng và Hương đã nhận uỷ quyền đăng ký QSDĐ cho khoảng 264 hồ sơ, nhận số tiền bồi dưỡng khoảng trên 150 triệu đồng.

Việc nhận uỷ quyền đăng ký QSDĐ hay nói nôm na là làm “cò sổ đỏ” của các bị cáo Hồng, Hương  “bao từ A đến Z”: Khi thực hiện làm giấy uỷ quyền của người dân, Hồng nhập liệu vào máy vi tính tại nhà, in ra đưa cho Hương cùng sử dụng. Hồng, Hương nhận làm dịch vụ đăng ký, chuyển nhượng QSDĐ tại nhà hoặc đến tận nhà người dân. Người dân chỉ cần cung cấp thông tin, còn lại Hồng, Hương sẽ hoàn tất hồ sơ, thủ tục đăng ký, chuyển nhượng QSDĐ. Thậm chí, Hồng, Hương còn… ký thay người uỷ quyền trong hồ sơ. Sau khi thủ tục hoàn tất, Hồng, Hương đưa cho Nguyên tham mưu lãnh đạo UBND xã ký, hoặc trình thẳng lãnh đạo UBND xã ký. Cho đến khi có sổ đỏ, Hồng, Hương mang đến  cho người dân, nhận tiền “thù lao”.

Các bị cáo tại phiên toà

Quá trình điều tra xác định UBND xã Thạnh Tân đã ký xác nhận uỷ quyền cho 252 giấy uỷ quyền và ký xác nhận công chứng, chứng thực hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ 264 hồ sơ đất đai. Lê Phước Hồng nhận 182 hồ sơ uỷ quyền chuyển quyền sử dụng đất, nhận 77.650.000 đồng. Sau khi “trừ hết chi phí”, Hồng còn “lời” trên 69 triệu đồng. Hồng còn hạ giá trị hợp đồng sang nhượng xuống thấp so với thực tế 43 hồ sơ. Cơ quan điều tra xác định, với hành vi này, Hồng đã làm thất thoát gần 30 triệu đồng tiền thuế và phí chứng thực. Hồng còn “ra giá” bao trọn gói làm sổ đỏ cho 1 trường hợp, nhận 18,5 triệu đồng, trừ chi phí, Hồng còn lời 9 triệu đồng. Trong trường hợp này, Hồng đã hạ giá trị sang nhượng 1 hợp đồng từ 40 triệu đồng xuống 10 triệu đồng. Cáo trạng cũng nêu rõ: Hồng “ra giá”: Nếu chi 1 triệu thì 1 tháng có sổ đỏ, chi 500 ngàn đồng thì hơn 2 tháng mới có sổ đỏ.

Bị cáo Nguyễn Thị Hương nhận 82 hồ sơ, nhận trên 29,5 triệu đồng, sau khi trừ chi phí, Hương còn lời gần 27,6 triệu đồng. Hương đã hạ giá trị sang nhượng QSDĐ trong hợp đồng 5 trường hợp, gây thất thoát thuế trước bạ và phí chứng thực trên 2 triệu đồng. Hương còn giở thủ đoạn để móc “túi” bà Phùng Thị Lợi. Bà Lợi uỷ quyền Hương đăng ký sổ đỏ, Hương ra giá bao trọn gói là trên 15 triệu đồng. Khi có sổ đỏ, Hương ép bà Lợi phải giao 25 triệu đồng, nếu không sẽ bị... Nhà nước phạt. Trong vụ này, cơ quan điều tra xác định Hương bỏ túi 5 triệu đồng.

Ngoài Hồng, Hương, còn hai cán bộ xã Thạnh Tân là Trần Minh Luân (cán bộ giao thông nông thôn) trực tiếp nhận 7 hồ sơ chuyển quyền sử dụng đất đưa lại cho Hồng, Hương. Trần Minh Luân hưởng lợi 3,7 triệu đồng. Nguyễn Văn Nguyên (cán bộ tư pháp xã) trực tiếp nhận 16 hồ sơ giao lại cho Hồng, Hương, nhận tiền “cò” gần 15 triệu đồng, làm thất thoát thuế và phí chứng thực trên 9,6 triệu đồng. Nguyên còn có hành vi gian lận thuế khi đăng ký sổ đỏ đối với phần đất mua, Nguyên hạ giá mua từ 49 triệu đồng xuống… 5 triệu đồng! Cơ quan điều tra xác định: là cán bộ tư pháp, Nguyên thiếu trách nhiệm, làm sai quy định về chứng thực hợp đồng, chứng thực giấy uỷ quyền…, tham mưu cho Bùi Ngọc Tùng ký 59 hồ sơ uỷ quyền, làm hạ giá trị đất, gây thất thoát gần 41 triệu đồng thuế và phí chứng thực.

Bị cáo Bùi Ngọc Tùng tham ô, thiếu trách nhiệm

Theo cáo trạng, về lĩnh vực tư pháp, Bùi Ngọc Tùng với tư cách là Chủ tịch UBND xã Thạnh Tân đã thiếu kiểm tra, buông lỏng quản lý để cấp dưới làm sai quy định. Cụ thể là để Hương và Nguyên thực hiện sai quy trình ký xác nhận uỷ quyền, chứng thực hồ sơ tư pháp 185 hồ sơ và ký xác nhận chứng thực hợp đồng đối với 264 hồ sơ làm thủ tục chuyển quyền SDĐ sai quy định. Hành vi của Tùng đã tạo điều kiện cho các bị cáo Hồng, Hương và Nguyên, Luân vi phạm pháp luật.

Về lĩnh vực thuế, là Chủ tịch Hội đồng xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Tùng đã thiếu kiểm tra, xét cấp giấy chứng nhận QSDĐ sai quy trình, quy định cho cá nhân Phó Chủ tịch UBND xã Thạnh Tân là Lê Đức Trí. Từ đó, Lê Đức Trí đã gian dối trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế, làm thất thoát trên 2,5 triệu đồng tiền thuế.

Về lĩnh vực tài chính, với cương vị Chủ tịch xã, đồng thời là chủ tài khoản UBND xã, bị cáo Tùng đã chỉ đạo duyệt thu, chi sai nguyên tắc tài chính kế toán. Nhân viên kế toán, thủ quỹ của xã cũng không thực hiện đúng theo Luật Ngân sách, theo nguyên tắc kế toán, tài chính như mở sổ theo dõi, đối chiếu số dư, chi tạm ứng sai quy định... Cơ quan điều tra xác định, tổng số tiền sai phạm và thất thoát ở xã Thạnh Tân do hành vi thiếu trách nhiệm của Tùng gây ra là hơn 215,3 triệu đồng.

Cáo trạng còn nêu rõ, vào thời điểm năm 2007, bị cáo Tùng, bị cáo Phạm Ngọc Hạt (kế toán), Trần Thị Thuý Lan (thủ quỹ) đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao tham ô trên 37 triệu đồng.

Viện KSND Thị xã truy tố bị can Bùi Ngọc Tùng về tội “tham ô tài sản” và tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo Khoản 1 Điều 278 và Khoản 1 Điều 285 Bộ luật Hình sự; Phạm Ngọc Hạt, Trần Thị Thuý Lan bị truy tố tội “tham ô tài sản” theo Khoản 1 Điều 278 BLHS; Lê Phước Hồng và Nguyễn Thị Hương bị truy tố tội “lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi” theo Khoản 1 Điều 291 BLHS.

Các bị cáo bị điều tra viên ép cung?

Bị cáo Bùi Ngọc Tùng được áp giải về trại giam sau phiên toà.

Trước toà, các bị cáo Tùng, Lan và Hạt đều cho rằng bị cán bộ điều tra ép cung, bị buộc phải ký vào biên bản ghi những nội dung mà các bị cáo không thừa nhận là đúng. Ngay sau khi vị đại diện Viện KSND Thị xã thông qua bản cáo trạng, các bị cáo đều phản đối, cho rằng cáo trạng truy tố “oan” các bị cáo. Các bị cáo Tùng, Hạt và Lan không thừa nhận hành vi tham ô. Bị cáo Tùng cho rằng: truy tố bị cáo tội thiếu trách nhiệm là vô lý, bị cáo thấy mình rất có trách nhiệm. Bị cáo Hương cũng cho rằng mình không phạm tội, vì việc nhận uỷ quyền đăng ký sổ đỏ cho dân được UBND xã cho phép, khi “làm sổ đỏ giúp” dân, bị cáo Hương không hề đặt vấn đề tiền bạc, dân cho bao nhiêu thì cho (!?). Riêng bị cáo Hồng thì: Tôi làm như vậy là vì thương dân xã Thạnh Tân (!).

Cuối ngày, HĐXX đã quyết định dừng phiên toà, trả hồ sơ vụ án yêu cầu điều tra bổ sung. Thẩm phán Nguyễn Như Sơn, Chủ toạ phiên toà cho biết không có căn cứ để xác định bị cáo Hồng, Hương phạm tội “lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi” theo Khoản 1 Điều 291 BLHS. Thông thường, người phạm tội này là người có chức vụ cao, người có ảnh hưởng lớn hơn người bị ảnh hưởng nhưng trong trường hợp này hai bị cáo Hồng, Hương có chức vụ thấp hơn bị cáo Tùng. Mặt khác, bị cáo Hồng không thuộc trường hợp bị cấm nhận uỷ quyền đăng ký QSDĐ theo quy định (chỉ là cán bộ đoàn thể, không trực thuộc UBND xã Thạnh Tân).

Tuy nhiên, HĐXX nhận thấy, bị cáo Hồng cấu kết với Hương và Nguyên thực hiện sai quy trình công chứng, chứng thực, hạ giá trị hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ, gây thất thoát thuế. TAND Thị xã cho rằng, có đủ căn cứ để truy tố 3 bị cáo Hồng, Hương, Nguyên tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo Điều 281 BLHS. Do đó, việc truy tố hai bị cáo Hồng, Hương tội “lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi” theo Khoản 1 Điều 291 BLHS là chưa chính xác và bỏ lọt tội phạm khi không khởi tố Nguyễn Văn Nguyên. Việc Nguyên không có mặt ở địa phương không phải là căn cứ để khởi tố bị can, nếu Nguyên có tội thì cơ quan điều tra phải khởi tố và ra lệnh truy nã. Cơ quan điều tra còn có thiếu sót khi không xác định nguyên đơn dân sự để đưa vào tham gia tố tụng, đồng thời chưa làm rõ Tùng, Lan, Hạt mỗi bị cáo tham ô bao nhiêu để xem xét trách nhiệm hình sự cụ thể từng người.

BẢO TÂM