Người Dao Đỏ ở Sa Pa (Lào
Cai) quan niệm người con trai phải trải qua lễ cấp sắc từ ba đèn trở lên mới có
tâm, có đức để phân biệt phải trái, mới được công nhận là con cháu của “Bàn
Vương” - tổ tiên của người Dao, mới trở thành người lớn. Do vậy, người đàn ông
Dao nào cũng phải làm lễ cấp sắc.
Rất đông du khách
đến Tả Van xem lễ cấp sắc
Riêng lễ cấp sắc 12 đèn thì
không bắt buộc vì muốn lên bậc này thì người đàn ông phải học rất nhiều và có
một chức thầy cúng nhất định.
Điều đặc biệt, trong suốt
quá trình làm lễ cấp sắc, những người đàn ông được cấp sắc phải ăn ở tập trung
một chỗ, không được đi đâu xa. Vợ của những người được cấp sắc cũng phải ở chung
một chỗ. Trước mỗi bữa ăn những người được cấp sắc đều phải đến trước bàn thờ
thần ăn chay ở giữa gian nhà để vái lạy rồi mới được ăn.
Nghi lễ linh thiêng nhất của
lễ cấp sắc 12 đèn, gọi là lễ “đăng quang”. Sau khi kết thúc lễ này, “chẩu chiếu”
(thầy cúng) hướng dẫn các trò bái tổ tiên. Như vậy, từ nay các trò đã trở thành
con của thánh trời, làm gì cũng phải có tâm, có đức.
Trong lễ kết thúc, thầy cúng
dẫn các trò lên "tồ sên" (nghĩa là thiên đình) để các trò nhận dấu ấn của Ngọc
Hoàng và văn bằng âm - dương. Đây là bằng cấp cao nhất trong cuộc đời của người
đàn ông Dao Đỏ.
Sau khi làm xong lễ thông
báo, các trò cùng vợ lần lượt quỳ dưới chân cầu thang nhận dấu ấn và văn bằng do
các thầy cấp cho. Đây là thời khắc linh thiêng và quan trọng. Nhận bằng xong,
các trò đem một bản đốt đi, còn một bản đem cất kỹ đến khi nào về cõi âm mới
được đem đốt để thánh trời nhận ra và thu nạp họ.
Nghi lễ cấp sắc 12 đèn chứa
đựng nhiều quan niệm giáo dục, triết lý về nhân sinh quan rất có ý nghĩa giáo
dục hướng thiện con người.
Một số hình ảnh về tục cấp
sắc độc đáo này:
Treo tranh các vị thần của Bàn
Vương để chuẩn bị làm lễ cấp sắc
Chẩu chiếu (thầy cúng) chuẩn bị
áo mũ làm lễ cấp sắc
Các thanh niên xin được cấp sắc
mặc trang phục truyền thống của người Dao Đỏ. Họ đặc biệt chú ý sửa sang mũ đội
trên đầu, vì theo quan niệm đó là nơi thần linh trú ngụ trong mỗi người được cấp
sắc.
Phụ nữ Dao Đỏ phải trùm kín mặt
khi cùng chồng đến nhận sắc cấp
Chẩu chiếu và các thanh niên
bái lạy Bàn Vương
Nhảy và lắc chuông đồng theo
các bài cúng
Thầy cúng “cấp đèn” cho các
thanh niên đã đỗ đạt
Những người đàn ông cùng vợ
nhận “sắc được cấp” từ “chẩu chiếu”. Từ nay họ mới thật sự trưởng thành trong
cộng đồng người Dao Đỏ
Sau khi nhận sắc cấp, họ đốt
một bản để báo với Bàn Vương và trở về nhà, hoàn thành tục cấp sắc
Theo
TTO