Hiện UBND tỉnh và các cơ quan liên đã cơ bản hoàn thành kế hoạch triển khai thực hiện thí điểm khu dân cư kiểu mẫu và khu sản xuất kiểu mẫu trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2018 - 2020. Vậy khu dân cư kiểu mẫu và khu sản xuất kiểu mẫu là gì?

Theo UBND tỉnh, việc  nghiên cứu thực hiện thí điểm khu dân cư kiểu mẫu và khu sản xuất kiểu mẫu nhằm định hướng phát triển mô hình nông thôn mới đặc trưng của tỉnh, phát huy tối đa vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng nông thôn mới, hạn chế sự chủ quan, thoả mãn sau khi đạt chuẩn nông thôn mới.

Trong đó, mô hình khu dân cư kiểu mẫu là việc xây dựng các khu dân cư có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ theo chuẩn nông thôn mới; kinh tế phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng lên; cảnh quan, môi trường sáng - xanh - sạch - đẹp; an ninh trật tự xã hội được bảo đảm.

Còn mô hình khu sản xuất kiểu mẫu là việc hình thành các khu sản xuất nông nghiệp được tổ chức lại sản xuất hiệu quả, có ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, nâng cao thu nhập cho người dân. Từ kết quả triển khai thí điểm, rút kinh nghiệm kết quả thực hiện hai mô hình trên, tỉnh sẽ phổ biến, nhân rộng ra các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới trên địa bàn.

Theo kế hoạch, mỗi huyện, thành phố lựa chọn địa điểm, xây dựng 1 khu dân cư kiểu mẫu và 1 khu sản xuất kiểu mẫu, được triển khai trong phạm vi xã đã đạt chuẩn nông thôn mới. Trong đó, khu dân cư kiểu mẫu được triển khai trong 1 khu dân cư tập trung của ấp; khu sản xuất kiểu mẫu thực hiện trong ấp trên lĩnh vực trồng trọt.

Tỉnh sẽ xây dựng 18 mô hình kiểu mẫu, trong đó có 9 khu dân cư kiểu mẫu và 9 khu sản xuất kiểu mẫu trong giai đoạn 2018-2020. Cụ thể, năm 2018, sẽ triển khai thí điểm 2 mô hình khu dân cư kiểu mẫu và 1 khu sản xuất kiểu mẫu tại 3 địa phương cấp huyện.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các huyện, thành phố tham mưu UBND tỉnh chọn địa điểm thực hiện. Năm 2019, tỉnh thực hiện hoàn thành 3 mô hình đã triển khai năm 2018 và tổ chức sơ kết, đánh giá kết quả.

Sau sơ kết, các địa phương tiếp tục triển khai 7 mô hình khu dân cư kiểu mẫu và 8 khu sản xuất kiểu mẫu (bảo đảm mỗi huyện xây dựng 1 khu dân cư kiểu mẫu và 1 khu sản xuất kiểu mẫu) và đến năm 2020 hoàn thành các mô hình này.

Yêu cầu đặt ra đối với khu dân cư kiểu mẫu là phải bảo đảm đạt các tiêu chí bắt buộc về quy hoạch, giao thông, hệ thống điện, nhà văn hoá và khu thể thao, nhà ở dân cư và vườn hộ, thu nhập, lao động có việc làm, văn hoá, y tế, môi trường, an toàn thực phẩm, hệ thống chính trị và an ninh trật tự.

Trong đó, tiêu chí an toàn thực phẩm yêu cầu sản xuất nông sản, thực phẩm phải bảo đảm thực hiện theo quy trình VietGAP, GlobalGAP, Organic và có thể truy xuất được nguồn gốc. Các hộ dân sản xuất, kinh doanh (bao gồm hộ nhỏ lẻ, cơ sở) sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp ký và thực hiện đúng cam kết không lạm dụng hoá chất hoặc sử dụng chất cấm trong sản xuất, bảo đảm an toàn thực phẩm.

Đồng thời, để được công nhận khu dân cư kiểu mẫu phải có mô hình kiểu mẫu. Theo đó, mỗi khu dân cư được chọn triển khai thí điểm phải có ít nhất 1 mô hình kiểu mẫu trong 5 lĩnh vực: hạ tầng kinh tế - xã hội; phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân; giáo dục - y tế - văn hoá; cảnh quan - môi trường; an ninh trật tự.

Đối với khu sản xuất kiểu mẫu, địa phương được chọn làm điểm rà soát, xác định khu sản xuất thuộc quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới được duyệt và đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật phục vụ khu sản xuất như: cứng hoá đường trục chính nội đồng, đường xương cá (nhựa, bê tông xi măng, sỏi đỏ) thuận lợi cho xe cơ giới lưu thông, không lầy lội vào mùa mưa, vừa phục vụ khu sản xuất, đồng thời phục vụ đi lại của người dân sống lân cận; bảo đảm khu sản xuất được tưới và tiêu nước chủ động, đủ độ ẩm cho cây trồng phát triển; hệ thống điện chạy theo trục chính nội đồng, lưới điện và trạm biến áp được phân phối bảo đảm yêu cầu kỹ thuật, khoảng cách an toàn, chất lượng điện ổn định; đáp ứng việc tưới, tiêu khi cần thiết.

Địa phương được chọn thí điểm thực hiện khu sản xuất kiểu mẫu phải nâng cao hiệu quả hoạt động của Hợp tác xã (HTX) theo luật HTX năm 2012, làm cầu nối liên kết ký hợp đồng giữa doanh nghiệp với người sản xuất; hỗ trợ chuyển giao khoa học kỹ thuật cho người dân trong khu sản xuất; liên kết hợp đồng đầu tư đầu vào về phân bón, giống… có liên kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp, HTX.

Khu sản xuất kiểu mẫu còn phải sử dụng giống chất lượng ở các cơ sở có uy tín, độ tin cậy cao; áp dụng biện pháp phòng trừ dịch hại tổng hợp (IPM); chấp hành đúng lịch thời vụ, quy trình xuống giống và phòng trừ sâu bệnh tập trung; hạn chế gây ô nhiễm môi trường nước, không khí; phấn đấu ít nhất 40% sản lượng nông sản, thực phẩm được sản xuất theo quy trình VietGAP, GlobalGAP, Organic có thể truy xuất được nguồn gốc.

Bên cạnh đó, đường trục chính nội đồng khu sản xuất kiểu mẫu được giữ gìn xanh, sạch, đẹp; được trồng cây xanh, cây có hoa (nhiều màu sắc), đồng bộ ở từng tuyến đường hoặc ở tất cả các tuyến đường, có thu hoạch để cải thiện (như các loại cây họ đậu, mè, thọ nhái…) vừa tạo cảnh quan, môi trường, đa dạng sinh học vừa thu hút các thiên địch có lợi cho cây trồng.

ĐÌNH CHUNG