Trong khu rừng rộng lớn có con sông Ganges chảy qua, trên các ngọn núi cao là 80 nghìn con khỉ cùng một ông vua khỉ khổng lồ sinh sống. Bên cạnh con sông mọc lên một cây cổ thụ luôn cho loại quả ngọt, to vàng mọng nước, gọi là quả xoài.

Dù đã cẩn thận gìn giữ, nhưng chuyện đó cuối cùng vẫn xảy ra. Ở một cành cây sà thấp xuống dòng sông có quả xoài chín mọng nấp sau tổ kiến, vì thế mà không một con khỉ nào phát hiện ra. Quả xoài đó đã rụng xuống rồi được dòng nước đẩy xuống phía Nam, dạt đến thành phố Benaras.

Một buổi sáng đẹp trời khi nhà vua Brahmadutta đang đắm mình trong dòng nước mát thì một vài ngư dân tìm thấy thứ quả lạ trông rất ngon và đẹp mắt, họ liền vui mừng dâng lên vua. Nhà vua kiểm tra cẩn thận và hỏi nó có xuất xứ từ đâu, được gọi là gì. Những ngư dân không biết, nhưng đoán rằng nó đã trôi dạt từ thung lũng Himalayas rộng lớn xuống đây.

Nhà vua liền sai đem cắt loại quả đó ra và nếm thử một miếng. Quả thật nhà vua chưa bao giờ nếm thứ trái cây thơm và ngọt đến thế. Ông liền gọi hoàng hậu và các quan cận thần đến nếm thử thứ trái cây kỳ diệu này.

Vài ngày trôi qua, nhà vua không thể dứt ra khỏi tâm trí thứ trái cây kỳ lạ có mùi vị rất tuyệt kia, nó ám ảnh ông cả trong giấc ngủ. Cuối cùng ông bèn lập một đội quân tìm kiếm.

Họ đã đi qua rất nhiều nơi, xuyên qua nhiều thung lũng, trải qua rất nhiều ngày đêm, cuối cùng cũng đến được nơi mà cây xoài đó mọc. Hoàn thành được sứ mệnh, nhà vua cùng các quần thần bắt đầu thưởng thức loại trái cây lạ kỳ với tất cả niềm yêu thích tràn ngập trái tim. Đêm xuống, nhà vua quyết định ngủ dưới gốc cây trong khi các cận vệ trung thành đứng bảo vệ bên ngoài. Họ cũng đốt một ít lửa để chống lại các động vật hoang dã. 

Vào giữa đêm khi đội canh gác bắt đầu lơ mơ ngủ thì những con khỉ đã đến và hái tất cả các quả xoài trên cây. Nhà vua bất ngờ thức dậy vì tiếng ồn và ra lệnh cho đội quân phải bắt bằng được khỉ để họ có được bữa tiệc thịt khỉ ngon lành cùng với những trái cây vàng mọng.

Bọn khỉ sợ hãi không biết làm sao để thoát ra được, một trong số đó đã cố gắng thoát thân chạy về báo tin cho vua của chúng. Vua khỉ hứa sẽ cứu giúp chúng, tuy nhiên cần phải có một kế hoạch cẩn thận.

Vua khỉ đi thăm dò và phát hiện ra một cây tre. Ý nghĩ chợt lóe lên là làm một cái cầu bằng tre bắc từ cây xoài qua sông. Khoảng cách từ cây xoài đến bờ sông bên kia đúng bằng độ dài cây tre. Vua khỉ bèn buộc ngọn tre vào thân mình và quay trở lại.

Tuy nhiên, vì đã không tính đến độ dài cây tre đã bị mất do buộc vào mình nên vua khỉ buộc phải dùng thân mình bám vào cành cây xoài để tạo được cây cầu hoàn chỉnh. Vua khỉ nhanh chóng gọi tất cả các thần dân hãy leo qua lưng mình và trèo qua cây tre đó để trốn thoát. Bằng cách này 80 nghìn con khỉ trên cây xoài cổ thụ đã leo qua lưng vua khỉ khổng lồ và đến được bờ sông bên kia một cách an toàn.

Nhưng thật tiếc, khi con khỉ cuối cùng đi qua “cây cầu” cũng là lúc vua khỉ đuối sức rơi xuống sông. 

Nhà vua Brahmadutta đã quan sát được toàn bộ sự việc. Ông cảm thấy hối lỗi và sai quân hầu cứu lấy vua khỉ. Sau khi dùng khăn mềm quấn quanh vua khỉ cho khỏi lạnh, nhà vua tiến đến gần và hỏi tại sao lại hi sinh thân mình để cứu những con khỉ khác như vậy?

Vua khỉ điềm tĩnh trả lời: “Cũng giống như đức vua, tôi có sứ mệnh cai quản và bảo vệ thần dân của mình, phải cố gắng đảm bảo an toàn mạng sống của thần dân hơn là mạng sống của mình. Nhà vua cũng nên nghĩ về lợi ích của thần dân trước khi nghĩ đến lợi ích cá nhân”. Sau đó vua khỉ đã chết với tâm hồn thanh thản vì đã đảm bảo được sinh mạng của các con khỉ khác.

Vua Brahmadutta đã học được rất nhiều từ lời nói và việc làm của vua khỉ. Ông tổ chức một tang lễ thật to cho vua khỉ và xây dựng lăng mộ để tưởng nhớ đến tấm lòng chân thành của vị vua này.

T.T (st)