Không giống như Libya, sau hơn 8 tuần đối mặt với các cuộc biểu tình rầm rộ, Tổng thống Syria Bashar al-Assad vẫn làm chủ được tình hình đất nước dù các tổ chức nhân quyền cho rằng những cuộc đàn áp của chính quyền Damascus đã làm cho ít nhất 750 người thiệt mạng.

Cho đến giờ vẫn chưa có nguồn tin độc lập nào xác nhận số người chết mà các tổ chức nhân quyền đưa ra. Nhưng chính phủ Syria khẳng định, binh lính không bắn vào những người biểu tình. Có những thế lực đen tối lợi dụng tình hình bất ổn cử những tay súng bắn tỉa rất chuyên nghiệp sát hại người biểu tình lẫn nhân viên công lực. Những thế lực này, có thể là các tổ chức Hồi giáo cực đoan, khủng bố Al-Qaeda hoặc cũng có thể là một cơ quan tình báo phương Tây nào đó.

Hôm 13.5, chính quyền Damascus đã triển khai lực lượng an ninh và binh lính quân đội đối phó với cuộc biểu tình do các phe phái đối lập phát động ngay vào dịp lễ cầu nguyện của người Hồi giáo trong ngày thứ Sáu, 13.5. Nhiều chốt kiểm soát được thiết lập gần các giáo đường. Quân đội Syria cũng đã vây chặt thành phố Hama – nơi mà cha ông al-Assad, cựu Tổng thống Bashar Assad đã từng ra lệnh đàn áp thẳng tay một cuộc biểu tình làm hàng ngàn người thiệt mạng vào năm 1982.

Quân đội cũng đã triển khai xe tăng khắp các thành phố miền Nam như Dael, Tafas, Jassem and al-Harra. Tại Deraa, sau hai tuần im ắng, biểu tình cũng đã bùng phát, suýt biến thành bạo động buộc binh lính phải nổ súng bắn cảnh cáo.

Louay Hussein – một nhà hoạt động nhân quyền cho biết, Bouthaina Shaaban – cố vấn của ông al-Assad khẳng định, Tổng thống đã ra lệnh cho binh lính và lực lượng an ninh phải thực hiện nghiêm mệnh lệnh của ông là không được bắn vào những người biểu tình, bất cứ ai vi phạm mệnh lệnh này sẽ bị trừng phạt.  

Số vũ khí của các nhóm khủng bố len lỏi vào lực lượng biểu tình bị quân đội và cảnh sát thu được tại thành phố Banias. Ảnh: AP

Louay Hussein là một trong 4 chính khách đối lập đã từng gặp Bouthaina Shaaban hồi đầu tháng này để đưa ra những yêu sách, trong đó có việc chấm dứt việc trấn áp những người biểu tình và đề nghị cải cách thể chế chính trị ở Syria. Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa phe đối lập và các quan chức cao cấp chính phủ kể từ khi những cuộc biểu tình bùng phát tại thành phố Deraa hôm 18.3. “Tôi hy vọng chúng tôi sẽ không phải chứng kiến việc binh lính và cảnh sát chống bạo động bắn vào người biểu tình. Nhưng tôi cũng mong muốn, những người biểu tình cũng nên kiềm chế sự quá khích, tránh dẫn đến tình thế đối đầu với lực lượng an ninh” - ông Hussein nói.

Bất chấp sức ép của Mỹ và phương Tây, Tổng thống al-Assad chỉ chấp nhận những nhượng bộ như cải tổ bộ máy chính trị, dỡ bỏ tình trạng khẩn cấp kéo dài hơn 40 năm qua, tăng lương… nhưng không chấp nhận việc phe đối lập đòi ông từ chức. Tuy nhiên, không giống như Libya hay Iraq và Afghanistan, Mỹ không muốn can thiệp quân sự vào Syria vì nguồn lực bị phân tán. Mặt khác, nếu nhà lãnh đạo Libya M. Gaddafi hầu như bị cô lập hoàn toàn, Tổng thống Syria Bashar al-Assad vẫn còn nhận được sự ủng hộ của một số quốc gia Ả-rập trong khu vực, đặc biệt là Iran. Bất kỳ một hành động can thiệp quân sự nào nhằm vào Syria cũng sẽ gây bất ổn cả khu vực Trung Đông.

Hôm 26.4, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc tổ chức phiên họp theo đề xuất của Liên minh châu Âu (EU) nhằm thông qua dự thảo Nghị quyết lên án hành động trấn áp biểu tình của chính phủ Syria. Chính phủ Li-băng, quốc gia Ả-rập duy nhất có chân trong Hội đồng Bảo an, đã yêu cầu đại sứ của họ phản đối dự thảo Nghị quyết trên.

Bây giờ chỉ còn duy nhất giải pháp là ban hành các biện pháp trừng phạt của Liên Hiệp Quốc, nhưng cũng chưa chắc là Nga và Trung Quốc sẽ bỏ phiếu thuận. Trung Quốc đầu tư khá nhiều vào các dự án ở Syria, đặc biệt là lĩnh vực khác thác dầu. Trong khi đó cũng cần phải biết là Nga có căn cứ hải quân Tartus ở quốc gia Trung Đông này. Đây là căn cứ duy nhất của Nga ở khu vực Địa Trung Hải, giúp hải quân nước này tăng cường khả năng tác chiến trong khu vực vì tàu chiến đóng ở đây có thể đến Biển Đỏ qua Kênh đào Suez và đến Đại Tây Dương thông qua Eo biển Gibraltar chỉ trong vài ngày.

Đặng Hoàng Thái

(Theo Reuters/AP)