Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thống đốc Florida Ron DeSantis năm 2018 (Ảnh: Getty Images/Bloomberg).

Năm 2000, Tổng thống Mỹ George W. Bush chỉ đắc cử sau khi giành chiến thắng tại bang Florida với 537 phiếu chênh lệch, con số nhỏ nhất từng được ghi nhận trong lịch sử nước Mỹ.

Trong nhiều năm, nhờ dân số đông đảo, Florida được coi là bang chiến trường quan trọng hàng đầu nước Mỹ. Kể từ năm 1996 đến năm 2016, ứng viên nào chiến thắng tại Florida đều trở thành ông chủ Nhà Trắng.

Tuy nhiên, tình cảnh này đã rơi vào dĩ vãng. Đảng Dân chủ đã không giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử cấp bang nào kể từ năm 2018. Các ứng viên không còn đến Florida vận động tranh cử thường xuyên. Cử tri bang không còn bị "tấn công" bởi hàng loạt quảng cáo chính trị trước thềm bầu cử.

Đảng Dân chủ có thể đổ lỗi cho yếu tố dân số hay bản đồ khu vực bầu cử có lợi cho phe Cộng hòa. Dù vậy, không thể phủ nhận chính họ cũng góp phần không nhỏ vào thất bại này.

Theo New York Times, sự suy yếu của phe Dân chủ gây ra từ chiến thuật sai lầm, cả về cách thức gây quỹ lẫn cách thức thu hút cử tri, đặc biệt là lầm tưởng về nhóm cử tri gốc Latinh.

"Câu chuyện Florida không chỉ của Florida. Đây là câu chuyện về phong trào tiến bộ đang gặp khó khăn tại miền Nam, gặp khó khi muốn giành được nhóm cử tri trẻ da màu, gặp khó để thu hút các cử tri nam trẻ tuổi", ông Raymond Paultre, giám đốc điều hành một nhóm "mạnh thường quân" của đảng Dân chủ tại Florida, nhận định.

"Xé lẻ" tiền tài trợ

Ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump phát biểu tại một cuộc họp báo ở Palm Beach, Florida (Ảnh: Reuters).

Trong mắt đảng Dân chủ, sự biến chuyển tại Florida vốn diễn ra từ từ, nhưng bất ngờ tăng tốc.

Năm 2012 là lần cuối cùng một ứng viên đảng Dân chủ - Tổng thống Barack Obama - giành chiến thắng tại Florida. Khi đó, số cử tri Dân chủ nhiều hơn số cử tri Cộng hòa tới 1,5 triệu người.

Kể từ đó tới nay, cả 67 quận tại Florida đều đã ngả hơn về phe Cộng hòa. Tới năm 2020, số cử tri Dân chủ chỉ còn nhiều hơn Cộng hòa 97.000 người. Giờ đây, đảng Cộng hòa có nhiều cử tri đăng ký "có hoạt động" hơn đảng Dân chủ tới một triệu người.

Tại Florida, các cử tri không bỏ phiếu (cả trực tiếp lẫn qua thư) hoặc cập nhật tình trạng đăng ký trong hai kỳ tổng tuyển cử liên tiếp sẽ bị coi là "không hoạt động". Số cử tri "không hoạt động" tại Florida đa số thuộc đảng Dân chủ.

Bên cạnh đó, giống với một số bang miền Nam khác, đảng Cộng hòa cũng thu hút thành công nhiều cử tri vốn bầu cho đối phương. Đội ngũ của đảng cũng được tăng cường nhờ các cử tri di cư đến bang, vốn tăng về số lượng sau đại dịch Covid-19.

Đảng Cộng hòa tại Florida là một trong những tổ chức đảng cấp bang có ngân sách dồi dào nhất nước Mỹ và có thể tự triển khai chương trình đăng ký cử tri của mình. Một phần nguyên nhân là đảng đã kiểm soát chính quyền bang trong 25 năm. Điều này cũng giúp họ thiết kế các khu vực bầu cử theo hướng có lợi cho mình.

Trong khi đó, đảng Dân chủ có rất ít tầm ảnh hưởng ở cấp bang. Tại Thượng viện và Hạ viện, họ đều chỉ chiếm chưa đầy 1/3 số ghế. Do đó, họ phải chuyển công tác đăng ký cử tri cho các nhóm phi lợi nhuận. Tuy nhiên, bất chấp hàng triệu USD quyên góp được, các nhóm này không thành công trong mục tiêu đăng ký lượng lớn cử tri.

Chính sự thiếu tập trung trong tổ chức cũng khiến việc gây quỹ bị phân tán. Sau thành công của ông Obama hơn một thập niên trước, các "mạnh thường quân" của đảng muốn có quyền kiểm soát lớn hơn với số tiền của mình. Họ thiết lập một tổ chức để rót tiền cho từng nhóm nhỏ, thay vì cho toàn đảng.

Theo ông Steve Schale, chiến lược gia của đảng Dân chủ, động thái trên đã làm suy yếu đảng do đảng Dân chủ tại Florida không có một thống đốc để điều phối quá trình gây quỹ mà dựa nhiều vào các nhà tài trợ độc lập.

"Khi làm điều đó, chúng tôi đã tự đâm vào đảng của mình", ông Schale nói.

Đánh giá sai về cử tri

Ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Kamala Harris (Ảnh: TNS).

Sự "bỏ bê" của đảng Dân chủ với Florida thể hiện rõ từ năm 2020 khi tổ chức đảng cấp liên bang chi rất ít tiền cho Florida.

Trước sự suy yếu của phe Dân chủ, đảng Cộng hòa nhanh chóng nắm lấy cơ hội để vẽ lại bản đồ khu vực bầu cử tại bang. Hàng loạt chính sách bảo thủ cũng được ban hành nhằm biến Florida trở thành "thành trì" của đảng Cộng hòa.

Việc "mất" Florida buộc đảng Dân chủ phải tìm ra những cách thức khác để giành chiến thắng ở cấp độ toàn liên bang. Năm 2020, Tổng thống Joe Biden đắc cử tổng thống mà không có lá phiếu của người Florida. Đây cũng là lần đầu tiên Florida không bầu cho ứng viên chiến thắng kể từ cuộc bầu cử năm 1996.

Ông Donald Trump khi đó giành thắng lợi với hơn 3 điểm phần trăm, mức chênh lệch lớn nhất tại bang kể từ năm 2004. Con số này nhiều khả năng sẽ bị vượt qua khi ông Trump đang dẫn trước Phó Tổng thống Kamala Harris trung bình khoảng 7 điểm phần trăm, theo các kết quả thăm dò dư luận.

Ngoài cách thức gây quỹ, đảng Dân chủ còn có những tính toán sai lầm khác. Trước đây, họ tin rằng liên minh ủng hộ đảng sẽ mạnh mẽ hơn khi tỷ lệ người gốc Latinh gia tăng. Họ cũng cho rằng thế hệ người Mỹ gốc Cuba trẻ sẽ nghiêng về phe Dân chủ, khác với thế hệ cao tuổi ưa thích đảng Cộng hòa.

Năm 2016, bà Hillary Clinton giành 62% số phiếu của người Mỹ gốc Latinh nhưng vẫn thất bại chung cuộc do không thu hút được các cử tri da trắng. Đặc biệt, nhóm người da trắng cao tuổi, đã nghỉ hưu hoặc không có bằng đại học tương đối ủng hộ ông Trump.

Ngay cả nhóm người gốc Latinh cũng không ủng hộ đảng Dân chủ như kỳ vọng do chính sách thu hút từ phe Cộng hòa, cũng như tình cảnh kinh tế khó khăn của nhiều người gốc Latinh trong đại dịch. Theo thống kê, cử tri người Mỹ gốc Cuba trẻ tuổi bỏ phiếu không quá khác biệt so với ông bà họ.

Cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022 được coi là thảm họa đối với đảng Dân chủ. Ứng viên thống đốc của họ thất bại với gần 20 điểm phần trăm chênh lệch. Họ cũng để phe Cộng hòa giành được đa số tuyệt đối - trên 2/3 số ghế - ở cả Thượng viện và Hạ viện bang.

Giờ đây, đảng Dân chủ đã có dấu hiệu phục hồi. Họ bảo vệ được ghế thị trưởng quận Miami-Dade, giành được ghế thống đốc Jacksonville và có thêm một ghế Hạ viện bang tại Orlando. Dù vậy, khả năng bà Harris đánh bại ông Trump tại Florida gần như bằng không.

"Chúng tôi sẽ không thể chuyển từ thất bại 20 điểm năm 2022 sang trạng thái "mọi thứ đều ổn", bà Beth Matuga, chuyên gia tư vấn chính trị phe Dân chủ, nhận xét.

Nguồn Dân Trí