Vậy là hôm nay, ngôi nhà cổ thường ngày vẫn nằm yên bình dưới những tàn hoa sứ trắng đã bị tháo dỡ. Không biết chủ nhân của ngôi nhà muốn sửa chữa hay đập bỏ để xây lên một ngôi nhà mới khang trang và “hợp thời” hơn. Cũng đúng thôi, trên con đường lớn với nhiều nhà cao tầng và cả một ngôi trường tiểu học hiện đại đang xây dựng ngay liền kề thì ngôi nhà hai mái, tường vôi, lợp ngói âm dương có vẻ đơn độc quá!

Nhưng với tôi, đó là một trong những ngôi nhà cổ đẹp của Thị xã. Không biết nó được xây dựng từ khi nào nhưng từ nhỏ, mỗi khi đi học qua, tôi đã thấy và nhìn vẻ cổ xưa của nhà, tôi chắc chắn tuổi của nó phải hơn tuổi tôi rất nhiều. Và một điều là ngôi nhà luôn có người ở, rất sạch sẽ và thoáng mát, xung quanh rợp bóng cây. Trong khi đó, một số ngôi nhà cổ khác gần như bị bỏ hoang, mặc cho chúng ngày càng bị xuống cấp theo thời gian và hình như người ta cũng không có ý định sửa chữa lại. Có lẽ vì nó không là sở hữu của riêng ai.

Tôi cũng đã rất thích khu nhà của người dân phía bên kia cầu Quan. Những ngôi nhà ngói cũ, nằm san sát nhau tạo thành một dãy phố cổ. Đó là những hình ảnh đã được ghi thật đẹp mà một quán cà phê kiểu cổ đã sưu tầm những tấm ảnh “Tây Ninh xưa” đen trắng được lồng trang trọng trong khung kính. Hình ảnh chiếc cầu Quan được sơn trắng và phía bên kia bờ kè, những ngôi nhà nhỏ liêu xiêu nằm san sát nhau. Những hình ảnh đó vẫn giống ngày xưa, cầu Quan vẫn còn đó. Có khác chăng là thời gian đã phủ lên dãy phố một màu rêu phong và nằm lọt thỏm, xen kẽ giữa những ngôi nhà hiện đại đủ kiểu mọc lên.

Và còn nhiều nữa những ngôi nhà cổ đang có thể bị bỏ phế, bị phá bỏ đi. Rồi sau này, chúng ta có thể chỉ nhìn thấy một Tây Ninh cổ xưa qua hình ảnh. Trong khi người ta đang bỏ ra tiền tỷ để khôi phục đình, đền, bỏ tiền mua lại những khung nhà cũ làm thành không gian xưa ở các quán cà phê để thu hút khách. Chúng ta cũng cần giữ gìn và khôi phục lại những ngôi nhà cổ. Để mỗi khi đi qua nhà cổ, người ta không thấy nó gợi nên một cái gì đó đổ nát, lành lạnh người… mà đứng lại nhìn và chiêm ngưỡng nó như một nhân chứng của thời gian.

Tôi vẫn thấy thật tiếc cho ngôi nhà cổ vừa bị dỡ bỏ sáng nay…

Tháng 6.2010

NGÂN THƯƠNG