Ngày 8.6 vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát động phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”. Đây là cuộc vận động lớn nhằm thực hiện Quyết định số 800/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2010-2020 ban hành ngày 4.6.2010 với mục tiêu đến năm 2015 nước ta có ít nhất là 20% số xã đạt chuẩn NTM.

Hàng trăm km kênh mương đã được bê tông hoá

Ở Tây Ninh, việc triển khai thực hiện chương trình đã được triển khai từ những tháng cuối năm 2010. Đến nay, Tây Ninh đã thống nhất chọn 25 xã xây dựng NTM. Qua khảo sát bước đầu cho thấy ở các xã được chọn có một số tiêu chí thuận lợi và cũng có một số tiêu chí phải tập trung hết sức mới có thể đạt được.

Theo khảo sát tổng thể bước đầu của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sau hơn 20 năm thực hiện đường lối đổi mới, bộ mặt nông thôn Tây Ninh đã có nhiều thay đổi khá toàn diện. Tính đến nay, toàn tỉnh có 95% số ấp đã có điện lưới quốc gia. Đường giao thông nông thôn đã được nâng cấp, mở rộng, trong đó láng nhựa 925 km, cấp sỏi đỏ hơn 2.100 km. Hiện nay 100% số ấp có đường ô tô đến khu vực trung tâm và 100% số xã có đường nhựa đến trung tâm xã. Hệ thống thuỷ lợi phục vụ tưới tiêu cho hơn 70.000 ha, trong đó có hơn 130 km kênh mương cấp 2 - 3 đã được kiên cố hoá. Hệ thống y tế, giáo dục được phát triển đều khắp với 100% số xã có trường tiểu học và trước trung học cơ sở, 85% số xã có bác sĩ. Mạng lưới bưu chính, viễn thông phát triển rộng khắp các vùng nông thôn. Nhiều Trạm cung cấp nước sạch được xây dựng nâng tỷ lệ hộ dân nông thôn có nước sạch sử dụng lên hơn 80%... Nhìn chung, trong những năm qua bộ mặt nông thôn Tây Ninh từng bước thay đổi, kinh tế nông thôn phát triển ngày càng cao, đời sống vật chất cũng như tinh thần người dân nông thôn ở Tây Ninh ngày càng được cải thiện.

Theo Thường trực Ban chỉ đạo xây dựng NTM, nếu so sánh với Bộ tiêu chí NTM thì hiện tại Tây Ninh chắc chắn đã đạt được tiêu chí về điện. Theo tiêu chí cho vùng Đông Nam bộ, tiêu chí về điện quy định là: hệ thống điện đảm bảo đạt yêu cầu kỹ thuật của ngành điện và tỷ lệ hộ sử dụng thường xuyên, an toàn từ các nguồn đạt 99%. Trước đây hơn 5 năm, thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh, các ngành chức năng cùng ngành Điện lực tiếp nhận bàn giao hầu hết lưới điện nông thôn để nâng cấp, cải tạo. Do đó về kỹ thuật hầu hết đã đảm bảo, đạt yêu cầu theo tiêu chí quy định. Còn về tỷ lệ hộ sử dụng điện, theo thống kê mới nhất của ngành Điện lực thì toàn tỉnh hiện đã có 99,1% số hộ sử dụng điện thường xuyên, vượt cao hơn con số quy định của tiêu chí về điện. Về giáo dục, y tế, có xã hiện nay chưa đạt được như tiêu chí đề ra, nhưng xuất phát điểm để đạt những tiêu chí này hiện rất cao nên không khó đạt được. Cụ thể như về giáo dục, trong những năm qua Tây Ninh đã tập trung mọi nguồn lực để xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia và kiên cố hoá trường lớp. Trong 5 năm qua, Tây Ninh đã xây dựng được 65 trường đạt chuẩn quốc gia và khoảng 1.500 phòng học kiên cố hoá. Còn về y tế thì hiện nay ở tất cả các xã đều có trạm y tế, trong đó có một số đã đạt chuẩn quốc gia. Đây là nền móng vững chắc và thuận lợi cho các địa phương khi xây dựng NTM. Về lĩnh vực giao thông, thuỷ lợi ở Tây Ninh cũng có xuất phát điểm khá cao do nhiều năm qua Tây Ninh chú trọng đến việc đầu tư phát triển. Hiện nay 100% đường giao thông đến trung tâm các xã trên địa bàn tỉnh đã được nhựa hoá. Các đường giao thông liên ấp và khu dân cư cũng được cải tạo qua các phong trào xây dựng giao thông nông thôn. Còn về thuỷ lợi thì từ năm 2009 đến nay, Tây Ninh triển khai hiện đại hoá qua dự án “Hiện đại hoá hệ thống thuỷ lợi Dầu Tiếng” qua chương trình VWRAP. Có thể ở từng địa phương cấp xã, tỷ lệ cứng hoá đường giao thông và bê tông hoá kênh mương còn chưa đạt chuẩn, nhưng nhìn chung thì nền tảng để xây dựng đạt các tiêu chí này tương đối cao.

Tuy nhiên, qua khảo sát thực tế cho thấy, có một số tiêu chí hiện tại còn khó khăn. Trong đó, một trong những tiêu chí khó khăn nhất là về thu nhập bình quân đầu người. Theo Bộ tiêu chí quy định thì khu vực Đông Nam bộ, xã NTM phải có thu nhập bình quân đầu người/năm cao hơn đến 1,5 lần so với mức bình quân chung cả tỉnh. Thực tế hiện nay, qua khảo sát thực tế, không có xã nào- thậm chí là không có xã điểm xây dựng NTM nào có thu nhập bình quân đầu người cao bằng mức bình quân chung cả tỉnh. Trong vòng 5 năm tới phải nâng mức thu nhập bình quân từ mức thấp hơn lên mức 1,5 lần là điều hết sức khó khăn.

Để giảm lao động nông nghiệp xuống 20% là điều không dễ

Tiêu chí được cho là khó khăn nữa là về cơ cấu lao động. Theo Bộ tiêu chí quy định cho khu Đông Nam bộ, tiêu chí NTM về cơ cấu lao động là: tỷ lệ lao động trong độ tuổi làm việc trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp là 20%. Tuy rằng trong những năm gần đây, Tây Ninh đã tập trung phát triển nhiều khu, cụm công nghiệp, trong đó có một số khu công nghiệp có quy mô lớn như Khu Liên hợp Phước Đông- Bời Lời với diện tích hơn 2.800 ha, Khu Bourbon- An Hoà với quy mô hơn 1.000 ha. Thế nhưng đến nay hầu hết các khu, cụm công nghiệp này đều đang trong quá trình triển khai, chưa thu hút nhiều lao động. Vì thế hiện nay ở các xã, lực lượng lao động nông nghiệp vẫn còn rất cao, có nơi chiếm đến hơn 70%. Trong những năm tới chắc chắn sẽ có không ít lao động nông nghiệp chuyển sang công nghiệp khi các khu, cụm công nghiệp phát triển. Thế nhưng để giảm lực lượng lao động nông nghiệp xuống còn 20% trong thời gian 5 năm tới là chuyện hết sức khó khăn. Ngoài ra, tiêu chí về nhà ở cũng rất cao, đối với khu vực Đông Nam bộ, tỷ lệ hộ có nhà ở đạt tiêu chuẩn Bộ Xây dựng phải là 90%, bởi vì hiện tại ở nhiều xã nông thôn các loại nhà bán kiên cố vẫn còn không ít.

Tóm lại, việc xây dựng NTM ở Tây Ninh có nhiều tiêu chí có điểm xuất phát cao mà cũng có không ít tiêu chí có điểm xuất phát thấp. Nắm vững các điểm mạnh, điểm yếu này, Ban chỉ đạo sẽ có giải pháp tập trung đầu tư mạnh hơn cho các tiêu chí khó để đến năm 2015 ít nhất Tây Ninh phải có 20% xã đạt chuẩn NTM.

SƠN TRẦN