Khi hoa đào, hoa mận chớm nở cũng là lúc đồng
bào người Mông ở Mộc Châu, Sơn La đón cái Tết độc đáo của riêng mình.
Tết người Mông đúng vào đầu tháng Chạp âm
lịch (năm nay rơi vào ngày 4.1 dương lịch), trước Tết Nguyên đán của người Kinh
một tháng.
Vào những ngày này, khắp các bản làng người
Mông chuẩn bị ngày Tết rất chu đáo. Mỗi người mỗi việc, đàn bà thì miệt mài hoàn
thiện đường thêu, nút chỉ trên bộ váy, áo mới để cho người lớn, trẻ con diện
Tết. Đàn ông tất bật đi mua sắm đồ hay thịt lợn thịt gà để làm bữa cơm thịnh
soạn cho gia đình. Trẻ con nô đùa bên những vườn cây đào, cây mận hay đánh cù
chờ Tết đến.
Để chuẩn bị cho ngày Tết, ngoài thịt lợn,
thịt gà, nhà nhà đều phải có rượu ngô và bánh dày.
Rượu ngô được nấu từ trước Tết hàng tháng.
Rượu nấu xong đựng vào chum lớn, chum bé, đậy lá chuối rừng khô để giữ được mùi
thơm.
Bánh dày làm từ gạo nếp nương, gói lá chuối.
Người Mông quan niệm, bánh dày tròn tượng trưng cho mặt trăng và mặt trời - là
nguồn gốc sinh ra con người và vạn vật trên mặt đất. Bánh dày là thứ bánh đặc
trưng của Tết người Mông, tựa như bánh chưng của người Kinh, người Tày, dùng để
cúng tổ tiên và trời đất.
Trong ba ngày Tết, người Mông có tục dán giấy
lên các công cụ lao động hằng ngày và đưa lên bàn thờ như một sự tri ân đã giúp
con người lao động, sản xuất trong năm cũ. Sau đó, họ đến nhà nhau chúc Tết,
thưởng thức rượu ngô, bánh dày.
Tết của người Mông ở Mộc Châu vừa là dịp để
trẻ con trong bản chơi các trò chơi truyền thống như đánh tu lu (đánh cù), ném
pao… vừa là ngày hội lớn để tất thảy đồng bào dân tộc từ miền xuôi miền ngược
tới đây cùng ăn Tết chung vui.
K.D (st)