Từ viên kẹo, cây bút đến máy tính, ô tô, thậm chí cả máy bay cũ đều có thể mua được chỉ sau vài cái nhấp chuột. Mua bán trực tuyến đang phát triển mạnh trên toàn cầu vì tiện lợi, tiết kiệm thời gian, giá thành lại rẻ hơn tại các cửa hàng do nhà kinh doanh ít phải tốn chi phí nhân viên. Tuy nhiên, internet cũng trở thành "miền đất hứa" của bọn buôn gian bán lận, buôn lậu, rửa tiền…

Vàng thau lẫn lộn

Cách duy nhất để tránh hàng giả, hàng nhái là mua tại những website bán hàng trực tuyến nổi tiếng, kinh doanh hợp pháp và đặt trụ sở tại những nước có luật lệ cụ thể về chống hàng giả trên mạng. Nhưng internet quá rộng lớn, lang thang khắp "hang cùng ngõ hẻm" của thế giới ảo, không sớm thì muộn, ai cũng phải một lần gặp phải hàng giả. Không lỡ tay mua nhầm thì cũng từng tò mò trước các lời chào mời dạng "hàng siêu xịn, giá siêu rẻ".

Ngay cả trang web danh tiếng eBay cũng là nơi hàng giả, hàng nhái tràn ngập vì hình thức bán đấu giá với lượng người mua, người bán quá đông, đến từ khắp nơi trên thế giới. Tờ Le Monde ước tính, mỗi ngày trên eBay có thêm 7 triệu món hàng được rao bán dưới hình thức mua trực tiếp hoặc đấu giá.

Theo kinh nghiệm của người viết, điểm chung của các tài khoản buôn bán hàng giả trên eBay gồm xuất xứ từ một số nước châu Á, khách hàng có thể chọn mua với giá cố định khá rẻ (thay vì chỉ có thể đấu giá) và luôn là hàng mới.

Dù rất nỗ lực cảnh báo, khuyến khích người mua tố cáo hàng giả, áp đặt hệ thống đánh giá người bán nhưng đến nay, eBay vẫn đang bất lực trước tình trạng hàng giả lan tràn. Vừa là nạn nhân, vừa phải chịu trách nhiệm, eBay đã phải nhiều lần hầu tòa vì các vụ kiện tụng lùm xùm.

Một mặt hàng nổi bật khác ở thị trường đen trên internet chính là thuốc giả. Theo đánh giá của Cơ quan Chống xâm hại môi trường và sức khỏe cộng đồng Pháp (OCLAESP), thuốc giả chiếm đến 10% doanh số chừng 700 tỉ USD/năm của ngành dược phẩm thế giới. Đây là mối nguy hại khủng khiếp đối với bệnh nhân. Bọn bán thuốc giả chào mời chủ yếu thông qua các mẩu quảng cáo gửi hàng loạt dưới dạng thư rác (spam) và giao hàng qua bưu điện.

Dù chưa đạt hiệu quả cao, hầu hết các nước phương Tây đều đã bước vào cuộc chiến chống hàng giả trên mạng. Từ năm 2009, Pháp thành lập một đội ngũ hải quan mạng để phát hiện các trường hợp mua bán hàng giả qua internet.

Trong khi đó, cảnh sát Ý cũng vừa phá một đường dây chuyên bán hàng giả một thương hiệu nổi tiếng trên eBay hồi đầu năm 2010. 500 nhân viên điều tra đã phân tích, theo dõi các cuộc buôn bán và lần theo đầu mối để tìm ra nơi sản xuất tại Ý. Cảnh sát đã thu giữ 600.000 món hàng và bắt giữ 148 nghi phạm.

Cờ gian bạc lận

Các trò cá cược, cờ bạc trực tuyến đang ngày càng thu hút bọn tội phạm vì đây là công cụ rửa tiền hiệu quả và mang lại những khoản lợi nhuận đáng kể. Gian lận vốn là "truyền thống" lâu đời của hệ thống cờ bạc trực tuyến. Mặt khác, đánh bạc và cá độ trên mạng cũng là nơi thử nghiệm số liệu những thẻ tín dụng vừa đánh cắp được của tin tặc.

Tại Diễn đàn Tội phạm mạng quốc tế (FIC) 2010, ông Frédéric Abadie - Tổng biên tập tạp chí Journal des casinos, nhận định, ngay cả những website bài bạc trực tuyến hợp pháp cũng có thể che giấu những hoạt động trái phép.

Khu Kahnawake của thổ dân Mohawk tại Québec (Canada) chỉ với 8.500 dân nhưng lại là "thiên đường" của các webiste cờ bạc. Chính quyền khu bảo tồn này cấp phép hoạt động cho khoảng 400 website về bài xì-phé (poker). Trong số đó, có trang Absolute Poker đã được các nhà quản lý cài chương trình gian lận và thu về khoản lợi nhuận khổng lồ. Khi tiền lưu chuyển quá nhanh, sẽ rất khó nhận ra người chơi có trung thực và website có gian lận hay không.

Cũng theo ông Abadie, vấn đề gian lận trong cá cược thể thao trực tuyến liên quan 90% đến bóng đá. Năm 2009, một đường dây tại Đức bị phát hiện đã dàn xếp 200 trận đấu tại 17 quốc gia, trong đó có cả những trận đấu thuộc các giải Champions League và Europa League.

Việc ngăn chặn tội phạm trục lợi qua cờ bạc trực tuyến gặp rất nhiều khó khăn dù nhiều nước đã ra không ít quy định nhằm siết chặt các hoạt động này. Việc xác định nhân thân của người sử dụng internet luôn tốn nhiều thời gian và công sức.

Một tên tin tặc dùng thẻ tín dụng của người khác để chơi đánh bạc trực tuyến, sau đó nhờ hệ thống chuyển tiền trên internet Money Bookers để lấy tiền mặt. Mọi chuyện chỉ diễn ra trong 15 phút, trong khi cảnh sát có thể phải mất đến 5 năm để tìm ra danh tính thủ phạm, và khi đó, thông tin lưu trữ nhiều khi đã không còn.

Hôm 3-9, Tòa thượng thẩm Paris, Pháp đã xử eBay phải bồi thường cho Tập đoàn mỹ phẩm - thời trang cao cấp hàng đầu thế giới LVMH 5,7 triệu euro vì 3 điểm: bán túi xách Louis Vuitton giả, mặt hàng thời trang Christian Dior giả và các loại nước hoa Dior, Guerlain, Givenchy, Kenzo giả từ năm 2001-2006.

Đây đều là các thương hiệu thuộc LVMH và như vậy, eBay cũng vi phạm quy định chỉ những chuỗi cửa hàng LVMH công nhận mới được bán sản phẩm của hãng này. EBay đã phải cam kết không được bán các sản phẩm của LVMH, nếu vi phạm sẽ bị phạt đến 10.000 euro/ngày. Website này khẳng định bán 99,8% hàng thật, trong khi LVMH cho rằng con số đó chỉ là 80%.

Lam Kiều (st)