Trung tâm Khuyến nông thu mẫu để đánh giá mô hình trình diễn.

Bên cạnh đó, nông dân còn lạm dụng việc sử dụng phân bón, gây lãng phí và phát sinh nhiều loài sinh vật hại. Vì vậy, nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để phòng trừ sâu, bệnh, làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái đồng ruộng, môi trường đất, nước và sức khoẻ con người.

Đòi hỏi người sản xuất phải tuân thủ quy trình kỹ thuật để tạo ra sản phẩm lúa gạo bảo đảm chất lượng. Việc giảm lượng phân bón vô cơ và lựa chọn các sản phẩm mới, đặc biệt là sản phẩm chuyên dùng cho lúa giúp cây lúa hấp thụ phân bón tốt hơn và phát thải khí CO2, bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết, giảm số lần và lượng phân bón nhưng cây lúa vẫn sinh trưởng và phát triển tốt. Vụ Hè Thu 2023, Trung tâm Khuyến nông triển khai thực hiện mô hình trình diễn bộ sản phẩm mới chuyên dùng cho lúa phức hợp hữu cơ thế hệ mới - công nghệ EcoNanomix.

Mục tiêu của mô hình là thử nghiệm và trình diễn bộ sản phẩm mới chuyên dùng cho lúa; giảm lượng phân bón 32%, tăng hiệu quả kinh tế từ 10% - 15% so với sản xuất theo tập quán. Quy mô thực hiện của mô hình là 2 ha tại ấp Long Thạnh, xã Long Chữ, huyện Bến Cầu, trong đó: nghiệm thức trình diễn bộ sản phẩm mới chuyên dùng cho lúa phức hợp hữu cơ thế hệ mới là 1,2 ha; nghiệm thức đối chứng 0,8 ha (áp dụng theo phương pháp sản xuất truyền thống).

Theo Trung tâm Khuyến nông, sau khi sạ, rút khô nước cho lúa mọc mầm tốt và đều, sau đó cho nước vào ruộng từ từ ngập mặt ruộng khoảng 3-5cm. Trước khi bón phân lần 1, bơm cho nước vào ruộng ngập 3-5cm, bón phân, không để ruộng khô khi bón phân hoặc rút nước ngay sau khi bón phân.

Giai đoạn 25-35 ngày, rút nước khô mặt ruộng, cho nước vào ruộng để bón phân đợt 2 nuôi đòng. Trong thời gian lúa trổ, không để ruộng lúa bị thiếu nước ảnh hưởng đến năng suất. Trong công tác quản lý dịch hại, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo 4 đúng, quản lý dịch hại tổng hợp để kiểm soát dịch hại.

Ông Đỗ Văn Sẽ (ấp Long Thạnh, xã Long Chữ)- nông dân thực hiện mô hình này chia sẻ, sản xuất theo phương pháp truyền thống năng suất lúa không cao; lúa bị bệnh, dịch hại liên tục, bị đổ ngã do thời tiết, gây thất thoát khi thu hoạch.

Trong tình hình mới, hội nhập, nông dân cần bỏ đi những tập quán canh tác cũ, đổi mới theo hướng hiện đại, áp dụng khoa học kỹ thuật, nâng cao chất lượng để sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu, từ đó nâng cao giá trị sản phẩm, thu nhập của nông dân. Qua tham gia mô hình trình diễn, bước đầu ông nhận thấy một số lợi ích như số lần bón phân giảm so với sản xuất truyền thống, lúa sinh trưởng, phát triển tốt.

Ông Hà Thanh Tùng- Giám đốc Trung tâm Khuyến nông cho biết, trong những năm qua, Trung tâm Khuyến nông phối hợp các viện, trường, đơn vị nghiên cứu, trung tâm nghiên cứu giống tổ chức đánh giá một số giống lúa có chất lượng cao như ST24, ST25; phát triển một số giống như OM18, Đài thơm 8...

Đây là những giống lúa có giá trị kinh tế tương đối cao so với một số giống lúa nông dân đang trồng hiện nay. Ngoài việc phát triển về giống và chất lượng, Trung tâm Khuyến nông còn đồng hành với Tập đoàn Lộc Trời, Thái Bình Seed... khảo nghiệm, đánh giá tính sinh trưởng, phát triển và năng suất phù hợp để hằng năm có một bộ giống có triển vọng đưa vào sử dụng nâng cao hiệu quả sản xuất lúa trên địa bàn tỉnh.

Năm 2023, Trung tâm Khuyến nông đã tham mưu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng chương trình khuyến nông 3 năm, trong đó, tổ chức triển khai 30 ha phát triển cây lúa bền vững, hướng dẫn sử dụng, quy trình kỹ thuật phân bón; xây dựng các chuỗi để tiêu thụ; tăng cường cơ giới hoá như áp dụng phương pháp xạ cụm, xạ bằng máy, phun thuốc bằng máy drone... để giảm công lao động, giảm chi phí đầu tư, tăng hiệu quả kinh tế.

Tuy nhiên, đối với cây lúa, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu nên có một số vấn đề khó khăn như: thời tiết thay đổi, một số dịch bệnh có chiều hướng phát triển; nông dân hầu như sử dụng phân vô cơ khi canh tác, chưa quan tâm lắm về hữu cơ nên đất mau bị thoái hoá. Các chương trình khuyến nông từ năm 2023 trở đi tập trung khuyến khích, vận động nông dân tăng cường hữu cơ để tăng độ phì nhiêu, độ bền vững của đất.

“Trong sản xuất lúa cần đa dạng hoá để tăng hiệu quả kinh tế trên một diện tích sản xuất như: lựa chọn giống lúa có chất lượng tốt, giá trị cao để tiến tới xây dựng sản phẩm có nhãn mác, thương hiệu, không phải bán thô; kết hợp trồng lúa với nuôi trồng thuỷ sản...”- ông Hà Thanh Tùng cho biết thêm.

Trúc Ly