Đến làng Diềm du
khách không chỉ được lắng nghe những câu quan họ mượt mà của liền anh, liền chị
mà còn được thưởng thức chiếc bánh khúc xanh thơm, thắm đượm hồn quê dân
dã.
Làng Diềm là
tên gọi nôm của thôn Viêm Xá, xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh. Là ngôi làng cổ
có đền thờ Đức Vua Bà, thuỷ tổ quan họ, từ lâu nơi đây đã trở thành điểm hẹn của
du khách gần xa mỗi khi muốn lắng nghe và tìm hiểu câu ca quan họ. Nhưng không
chỉ có vậy, những ai có dịp đến đây, tất thảy đều không thể quên được món bánh
khúc bình dị, thảo thơm của vùng quê Kinh Bắc.
Rau khúc, nguyên liệu chính làm bánh
khúc ở làng Diềm.
Chẳng thể nhớ
bánh khúc làng Diềm có từ khi nào, chỉ biết vào những ngày lễ tết, hội hè, rằm
hay mùng một, bánh mới được làm để mời họ hàng, quan khách. Tên bánh xuất phát
từ chính loại cây làm nên nó – rau khúc. Có điều lạ là người làng Diềm không
trồng mà thu hái rau khúc tự mọc ven các bãi đất trống, đất bồi ven sông, ven
ruộng, bởi muốn trồng thì rau cũng tự lụi, không thu hoạch được.
Rau khúc có
hình dáng bên ngoài như cỏ dại với màu lá xanh bàng bạc, phủ lớp phấn trắng bên
trên. Để làm nên những chiếc bánh có hương khúc đặc trưng, cây được chọn phải
nhỏ bản, dày bụ và đã ra hoa. Có nơi người ta phơi khô lá khúc, nghiền bột để
dùng khi hết mùa rau, tuy nhiên, thơm hơn cả là rau khúc tươi.
Hiện là đầu
mùa rau khúc nên vào thời gian này bạn đến với làng Diềm sẽ được người dân ở đây
thiết đãi những chiếc bánh khúc thơm hương nóng hổi. Quy trình làm một chiếc
bánh khúc không mất quá nhiều thời gian nên mỗi khi khách đến nhà, người làng
Diềm mới bắt tay vào làm bánh.
Bánh khúc nặn hình tai voi trước khi
đem hấp.
Rau khúc sau
khi hái về được rửa sạch, băm nhỏ rồi luộc sôi, bỏ nước, chỉ lấy phần rau chín.
Sau đó đem giã nhuyễn với bột gạo tẻ Kháng Dân để làm vỏ bánh. Sở dĩ người làng
Diềm sử dụng loại gạo này vì nó đủ độ kết dính và không quá dẻo. Từ hai màu
trắng – xanh của bột và rau khúc, theo nhịp giã nhịp nhàng nắm bột mịn chuyển
màu xanh nhạt đều mịn.
Nhân bánh khúc
làng Diềm có nhiều nét giống với bánh trưng như đỗ xanh đồ chín giã nhỏ, hạt
tiêu thơm phức và thịt ba chỉ thái nhỏ, chỉ khác cho thêm chút tóp mỡ băm nhỏ
trộn đỗ xanh để tăng vị béo ngậy khi ăn. Công đoạn gây hứng thú nhất với du
khách có lẽ là tham gia nặn bánh. Bạn sẽ được các cô các chị ở đây hướng dẫn véo
nắm bột nhỏ, dàn đều và mỏng rồi gắp nhân bỏ vào giữa, nặn tròn hoặc hình tai
voi tùy thích. Dù nặn thế nào thì quan trọng nhất vẫn là vỏ phải mỏng đều và
không bị lộ nhân.
Bánh nặn xong
được xếp ra mâm, chờ nước sôi rồi bỏ vào nồi hấp như đồ xôi, nếu thích lúc này
có thể rắc lớp gạo nếp đã ngâm kỹ thành lớp áo bánh bên ngoài. Tuy nhiên, bánh
khúc làng Diềm mời khách đến chơi thường hấp không để thấy được lớp áo màu xanh
thẫm đặc trưng rau khúc.
Sau khi hấp, bánh có màu xanh thẫm,
bóng, thơm mùi rau khúc đặc trưng.
Thưởng thức
bánh khi còn nóng hổi là thơm ngon nhất. Lúc này lớp vỏ bánh bóng mọng bốc hơi
nghi ngút, khách vừa thổi vừa ăn để cảm nhận hương thơm, bùi của lá khúc cùng vị
ngậy béo của nhân đỗ thịt. Chiếc bánh khúc dường như là sự kết hợp hoàn hảo các
sản vật đặc trưng của làng Diềm, mang đến hương vị độc đáo, hấp dẫn không dễ gì
trộn lẫn.
Với nhiều loại
bánh khác, người ăn có thể dùng một hai cái đã cảm thấy ngán nhưng với bánh khúc
làng Diềm, ăn đến 4-5 chiếc mà vẫn thòm thèm, luyến tiếc. Bởi thế, không ít
người ăn xong phải mua thêm để làm quà và ăn dần khi nhớ. Bánh hấp xong để nguội
có thể cất trong tủ lạnh trong vòng một tháng, khi ăn đem hấp lại hương thơm như
vẫn nguyên vẹn.
Theo VNE