Đoàn giám sát làm việc với Ban quản lý KKTCK Mộc Bài và UBND huyện Bến Cầu.

Tiến độ thực hiện nhiều dự án trì trệ dẫn đến việc hàng chục dự án đầu tư bị thu hồi; thiếu kinh phí để đầu tư hạ tầng, đầu tư hệ thống xử lý nước thải; tốc độ đền bù giải phóng mặt bằng được triển khai quá chậm; nhiều quy định về chính sách ưu đãi ở Khu Kinh tế cửa khẩu (KKTCK) Mộc Bài bất cập, thậm chí… “đá nhau”… là những vấn đề “nóng” hiện nay ở Mộc Bài.

NhiỀu dỰ án tiẾn đỘ thỰc hiỆn chẬm

Tại buổi làm việc với đoàn giám sát, ông Phan Minh Thành – Trưởng Ban Quản lý (BQL) Khu KTCK Mộc Bài báo cáo: Quy hoạch chung KTTCK Mộc Bài được Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định phê duyệt số 105/1999/QĐ-TTg ngày 16.4.1999 với quy mô 21.284 ha, trên địa bàn một số xã thuộc hai huyện Bến Cầu và Trảng Bàng. Trong đó, quy hoạch chi tiết Khu Thương mại – Đô thị cửa khẩu Mộc Bài có diện tích gần 1.484 ha (gồm các khu dân dụng, khu dịch vụ, khu cây xanh cách ly, đất giao thông đối ngoại và cụm công nghiệp). Tại KKTCK Mộc Bài cũng đã quy hoạch chi tiết khu du lịch sinh thái và khu nghỉ dưỡng kết hợp với các hoạt động thể dục thể thao.

Đến nay, tiến độ đầu tư xây dựng các dự án khu dân cư (KDC, rộng 217,2 ha) như khu nhà ở ven hồ, KDC 1A đã hoàn chỉnh hạ tầng; KDC Tây Nam đang hoàn chỉnh hạ tầng; KDC An Phú đang xây dựng hạ tầng; KDC Bình Minh, Hiệp Thành, 1B vẫn chưa bồi thường xong; các KDC Chợ Lớn, Ngọc Oanh vẫn chưa triển khai xây dựng. Ngoài ra, ngành chức năng cũng đang kêu gọi đầu tư dự án KDC ven đường 786 (quy mô gần 47 ha).

Đối với các dự án thương mại – dịch vụ (19 dự án, quy mô 106,4 ha), hiện có 8 dự án đang triển khai xây dựng, có 6 dự án đã được đầu tư hoàn chỉnh và đã đi vào hoạt động, có 2 dự án đang xây dựng, 1 dự án đang xây dựng nhưng bồi thường chưa xong, 1 dự án hoàn chỉnh khâu san nền nhưng không triển khai tiếp, 1 dự án đã bị thu hồi chủ trương đầu tư. Riêng đối với các dự án cụm công nghiệp (quy mô 562,78 ha), hiện nhà đầu tư chỉ mới triển khai bồi thường được 290 ha, chưa có dấu hiệu nào cho thấy “hình dáng” các cụm công nghiệp sẽ “xuất hiện” cho đến thời điểm năm 2009.

Theo Báo cáo số 74 ngày 25.3.2009 của UBND huyện Bến Cầu, ngoài KKTCK Mộc Bài trên địa bàn huyện còn có các dự án khác như: Dự án cụm công nghiệp (CCN) Tiên Thuận (50 ha). Đây là dự án xây dựng nhà máy xử lý rác thải nhưng đến nay chưa triển khai thực hiện; CCN Long Chữ (300 ha), hiện chỉ mới… đo đạc được 150 ha.

NhiỀu khó khăn trong đỀn bù, giẢi phóng mẶt bẰng:

TTTM Hiệp Thành là một trong số ít dự án được nỗ lực đầu tư xây dựng

Theo Ban quản lý KKTCK Mộc Bài, các dự án triển khai thực hiện chậm chủ yếu là do gặp trở ngại trong đền bù giải phóng mặt bằng (GPMB). Việc đền bù vướng mắc ở khâu thoả thuận giá đền bù đất. Ông Võ Minh Tâm - Chủ tịch UBND huyện Bến Cầu nhìn nhận: Có nhà đầu tư muốn đẩy nhanh tiến độ đền bù giải toả, nhưng cũng có những nhà đầu tư muốn… kéo dài thời gian đền bù vì nhiều nguyên nhân, trong đó có phần do năng lực tài chính hạn chế.

Ở một số dự án đã được đền bù xong nhưng không triển khai được do “thiếu” hệ thống kết nối, đường giao thông. Ông Phan Minh Thành cho biết: Để đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng tại KKTCK Mộc Bài, Nhà nước phải bỏ ra tối thiểu khoảng 61 triệu USD vốn ngân sách. Tuy nhiên, cho đến nay, kinh phí rót ra để đầu tư các công trình hạ tầng vẫn còn “nhỏ giọt”.

Một nguyên nhân nữa là do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế thế giới, khiến một số nhà đầu tư “chùn tay”. Họ “đứng yên chờ thời”, “xem trước ngó sau” để quyết định có nên thực hiện dự án đầu tư hay không. Một nguyên do khác là hiện nay có nhiều quy định của Chính phủ, các bộ, ngành… “tiền hậu bất nhất”. Một số quy định về thuế, về định suất bán hàng miễn thuế cho khách tham quan, du lịch… ở KKTCK Mộc Bài hiện đang có nhiều bất cập, thậm chí “đá” nhau gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Tại KKTCK Mộc Bài, các dự án đã được giao cho nhà đầu tư cấp I. Dù BQL và các nhà đầu tư cấp I thường xuyên kêu gọi nhà đầu tư cấp II nhưng theo ông Phan Minh Thành, có thể nói, hiện tại việc kêu gọi đầu tư ở KKTCK Mộc Bài đang bị “đóng băng”. Nhìn chung, tại KKTCK Mộc Bài không có nhà đầu tư nào đạt đúng tiến độ thực hiện dự án. BQL đã đề xuất thu hồi chủ trương đầu tư, thu hồi lại đất 20 dự án với tổng diện tích đăng ký gần 423 ha vì các chủ đầu tư vi phạm các quy định về quản lý đất đai, không có năng lực về tài chính, triển khai quá chậm so với tiến độ đã đề ra. Hiện 20 dự án này đã bị thu hồi chủ trương đầu tư. Ngoài ra, BQL cũng vừa gởi UBND tỉnh công văn đề xuất thu hồi thêm 2 dự án với những lý do tương tự.

CHƯA THỰC HIỆN ĐÚNG CAM KẾT BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Từ năm 2003, BQL KKTCK Mộc Bài đã lập báo cáo đánh giá tác động môi trường và đã được Bộ Tài nguyên và Môi truờng phê duyệt. BQL cũng đã lập dự án đầu tư xây dựng hệ thống thu gom và xử lý nước thải trong Khu thương mại – đô thị với kinh phí dự toán gần 192,5 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo BQL thì “Việc triển khai hệ thống thu gom và xử lý nước thải tại Khu thương mại – đô thị Mộc Bài đang phụ thuộc vào nguồn vốn. BQL đang khẩn trương tìm nguồn vốn để triển khai”.

Cũng theo Ban quản lý KKTCK Mộc Bài, các dự án đầu tư vào Khu Công nghiệp, Khu Thương mại, KDC đều tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường và đều lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, cam kết bảo vệ môi trường. Thế nhưng, theo UBND huyện Bến Cầu thì các dự án đầu tư vào KKTCK Mộc Bài chưa đáp ứng theo yêu cầu của báo cáo đánh giá tác động môi trường, chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp bảo vệ môi trường theo đúng bản cam kết bảo vệ môi trường. Hiện KKTCK chưa có bãi xử lý chất thải rắn tập trung. Chất thải rắn ở đây được một đơn vị tư nhân mang về bãi tập kết ở… thị trấn Bến Cầu. Về lâu dài, việc này sẽ làm ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.

NHỮNG Ý KIẾN ĐỀ XUẤT ĐÁNG XEM XÉT

Khu Dân cư An Phú, một trong những dự án chưa xây dựng hoàn chỉnh hạ tầng

Ban quản lý KKTCK Mộc Bài cho biết: Doanh số bán hàng năm 2008 là 90 triệu USD, trong đó thực phẩm và mỹ phẩm chiếm 20 triệu USD. Thực tế đó đặt ra yêu cầu vai trò kiểm định mỹ phẩm và an toàn vệ sinh thực phẩm rất quan trọng. “Trong khi vốn của ngành y tế sử dụng không hết thì tại KKTCK Mộc Bài đang thiếu những trang thiết bị cần thiết để phục vụ công tác kiểm định an toàn vệ sinh thực phẩm, mỹ phẩm”, ông Thành nói.

Theo ông Phan Minh Thành, trong thời gian qua, KKTCK Mộc Bài không có Ban quản lý công trình – dự án, hầu hết các khâu thủ tục đều do Ban quản lý KKTCK “tự lập, tự phê”. Do đó, tỉnh cần xem xét, cho phép thành lập Ban quản lý công trình – dự án để tránh chuyện “vừa đá bóng vừa thổi còi” như hiện nay .

Trước những khó khăn trong đền bù giải toả, Ban quản lý KKTCK Mộc Bài đề nghị tỉnh nên xem xét đến nhu cầu gia hạn thêm thời gian cho các nhà đầu tư (có sự xem xét, chọn lọc những nhà đầu tư thật sự có tâm huyết, có năng lực tài chính tốt) để họ có thời gian thoả thuận đền bù. Theo quy định, việc thoả thuận đền bù chỉ được thực hiện trong thời gian 6 tháng. Quá thời hạn này, Hội đồng đền bù và chủ dự án phải lập phương án đền bù mới, phải mất nhiều công sức, thời gian. Bên cạnh đó, tỉnh cũng kiên quyết thu hồi chủ trương đầu tư đối với những dự án treo, những dự án chỉ đăng ký đầu tư rồi “để đó”.

Ông Thành cũng đề nghị UBND tỉnh nên xem xét việc uỷ quyền cho UBND huyện phê duyệt phương án đền bù trên cơ sở mức giá tỉnh quy định để đơn giản hoá thủ tục về đền bù giải phóng mặt bằng; tỉnh cần bổ sung quy định cụ thể phân cấp quản lý đường bộ đô thị trên địa bàn KKTCK theo Quyết định số 74/2008/QĐ-UBND…

BẢO TÂM