Lực lượng An ninh Hamas tại dải Gaza

Cách đây hơn 20 ngày, trong chuyến thăm Ai Cập, Tổng thống Mỹ Barack Obama từng nhấn mạnh đến việc thành lập một Nhà nước Palestine và gây áp lực buộc Israel phải đình hoãn việc xây dựng những khu định cư người Do Thái trên những vùng đất của Palestine mà Israel đã chiếm đóng sau cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967. Dù rất bất bình, nhưng Thủ tướng Israel Netanyahu cũng đành ngậm bò hòn làm ngọt, và mới đây Israel đã trao quyền kiểm soát 4 thị trấn Bờ Tây là Qalqiliya, Bethlehem, Jericho và Ramallah cho lực lượng an ninh Palestine được Mỹ huấn luyện.

Đối với ông Obama, Palestine chính là chìa khoá mở cánh cửa bước vào thế giới Hồi giáo vốn đầy rẫy hằn thù và nghi kỵ. Tuy nhiên, Mỹ hay Israel cũng chỉ muốn hợp tác với lãnh đạo Phong trào Fatah, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas – một nhân vật khá ôn hoà, nhưng chỉ có thể nắm quyền ở Bờ Tây, hoàn toàn bất lực trước việc Phong trào Hamas vốn khá cực đoan nắm quyền ở dải Gaza. Trớ trêu thay, chính việc Israel gieo rắc quá nhiều tội ác tại dải Gaza đã đẩy nhiều người Palestine đứng dưới cờ Hamas, sẵn sàng “tử vì đạo” chống Israel. Đây cũng chính là rào cản khiến ông Obama gặp nhiều khó khăn trong việc thúc đẩy tiến trình hoà bình Trung Đông.

Cách đây vài ngày, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết, Israel ủng hộ mục tiêu thành lập Nhà nước Palestine của Mỹ với điều kiện phải phi quân sự hoá và phải chấp nhận Israel là Nhà nước của người Do Thái. Hôm 25.6, lãnh đạo Hamas Khaled Meshaal cho rằng, một quốc gia Palestine mà ông Netanyahu đề cập, với những vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, bầu trời, biển cả bị kiểm soát chẳng khác gì một “nhà tù khổng lồ”, và chỉ có thánh chiến mới có thể phục hồi được những quyền lợi của người Palestine. Meshaal khẳng định, sẽ không có chuyện Hamas thừa nhận một Nhà nước Israel vì như thế, hơn 6 triệu người tỵ nạn Palestine sẽ không thể quay về quê cha đất tổ – hiện tại do Israel chiếm đóng. Ông Meshaal cho biết Hamas đánh giá cao quan điểm của ông Obama và cho đó là bước đệm có thể dẫn đến một “cuộc đối thoại vô điều kiện” giữa Mỹ và Hamas. “Việc giải quyết vấn đề liên quan đến Hamas và các phong trào kháng chiến Palestine phải dựa trên sự tôn trọng nguyện vọng của nhân dân Palestine và quyền lựa chọn dân chủ của họ, không thể thông qua những điều kiện áp đặt mà nhóm Bộ Tứ đã đưa ra” – lãnh đạo Hamas tuyên bố, đề cập đến yêu cầu Hamas giải giáp vũ khí của Mỹ, Nga, Liên minh châu Âu và Liên Hợp Quốc. Ông Meshaal nhấn mạnh, một Nhà nước Palestine chỉ có thể thành lập ở những vùng lãnh thổ và đường biên giới trước cuộc chiến năm 1967, lấy Đông Jerusalem làm thủ đô.

Rõ ràng, với vật cản Hamas, Tổng thống Mỹ Barack Obama khó mà đạt được mục tiêu của mình. Ông chỉ còn trông mong vào việc cung cấp tài chính, hỗ trợ huấn luyện cho phong trào Fatah để tự thân lực lượng này giành quyền kiểm soát cả dải Gaza từ tay Hamas.

Đặng Hoàng Thái