Tàu đổ bộ tấn công USS Boxer hồi năm 2017. Ảnh: US Navy.

Trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng ngày 18/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo tàu đổ bộ tấn công USS Boxer đã bắn hạ một máy bay không người lái (UAV) Iran sau khi nó tiếp cận chiến hạm Mỹ ở khoảng cách gần một km.

"Mỹ có quyền bảo vệ quân nhân, cơ sở và lợi ích của mình. Chúng tôi kêu gọi tất cả các quốc gia lên án những nỗ lực của Iran trong việc phá vỡ tự do hàng hải và thương mại toàn cầu", Trump nói.

Bộ Quốc phòng Mỹ sau đó xác nhận USS Boxer đã áp dụng hành động tự vệ chống lại UAV, bảo đảm an toàn cho tàu và thủy thủ đoàn trước "hành động khiêu khích, thù địch" của UAV Iran.

Giới chuyên gia cho rằng đây không phải hành động trả đũa vụ Tehran bắn rơi UAV hơn 200 triệu USD của Washington hồi tháng 6, mà là biện pháp tự vệ chính đáng. Trump từng lên kế hoạch không kích nhiều mục tiêu quân sự ở Iran để đáp trả, nhưng sau đó rút lại quyết định và chỉ tăng cường các lệnh trừng phạt nhắm vào quan chức cấp cao Iran.

"Vụ hạ UAV lần này là thông điệp nhằm vạch lằn ranh đỏ với Iran. UAV của họ đã nhận cảnh báo yêu cầu rút lui, trước khi bay vào khu vực cách USS Boxer khoảng một km và bị bắn hạ", Tom Rogan, nhà phân tích kỳ cựu làm việc cho tờ National Review ở Washington, nhận xét.

Hiện chưa rõ loại UAV Iran bị bắn hạ, nhưng dường như đó là mẫu phi cơ cánh bằng không người lái Shahed 129 được nước này triển khai trong nhiều cuộc xung đột tại Trung Đông. Nó có bán kính chiến đấu 1.700 km, mang được nhiều loại vũ khí như tên lửa và bom dẫn đường Sadid-345. Dù không hiện đại như UAV Mỹ, Shahed 129 vẫn đủ sức đe dọa khí tài, binh sĩ Mỹ trong khu vực.

"UAV vũ trang là một trong bốn trụ cột của trong chiến lược chiến tranh của Iran tại Vùng Vịnh, bên cạnh tên lửa chống hạm, thủy lôi và xuồng cao tốc. Nước này cũng thường xuyên tiến hành các chiến dịch nhằm thử nghiệm giới hạn của Mỹ khi đối mặt với mối đe dọa nhằm vào binh sĩ", Rogan nói.

Một chiếc Shahed 129 của Iran. Ảnh: Fars News.

Rogan cho rằng Iran đang tìm cách thách thức Mỹ trong bối cảnh căng thẳng song phương ở mức cao, cũng như nền kinh tế của Tehran gặp khó khăn vì các lệnh trừng phạt từ Washington.

"Tàu đổ bộ USS Boxer đang chở theo Đơn vị thủy quân lục chiến viễn chinh số 11 với hơn 2.000 binh sĩ. Sự xuất hiện của UAV Iran là mối đe dọa thực tế và nghiêm trọng, dù có thể nó không mang vũ khí. Tiêu diệt nó là hành động cần thiết để Iran hiểu rằng Mỹ sẽ hành động cứng rắn để bảo vệ lực lượng của mình", Rogan cho biết.

Đây là bước leo thang căng thẳng mới nhất từ sau vụ Iran bắn hạ UAV Mỹ hôm 20/6. Một số nhà quan sát cho rằng Iran trong thời gian tới sẽ tiếp tục có hành động nhắm vào các UAV Mỹ hoạt động trong khu vực để đáp trả, trong khi Mỹ cũng có thể tìm cách đánh chặn bất cứ tên lửa nào của Iran phóng lên. Tuy nhiên, hai bên sẽ tìm mọi cách kiềm chế để tránh mâu thuẫn vượt tầm kiểm soát, làm bùng nổ xung đột quy mô lớn có thể gây hậu quả nghiêm trọng với Trung Đông và cả thế giới.

Tình hình Vùng Vịnh nóng lên từ khi Mỹ năm ngoái tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hạt nhân được ký giữa Iran với 6 cường quốc hồi năm 2015, đồng thời tăng cường trừng phạt Tehran.

Căng thẳng ngày càng trầm trọng sau các vụ tấn công tàu thương mại trên vịnh Oman hồi tháng 5 và tháng 6, cũng như Tehran phá giới hạn trong thỏa thuận hạt nhân và Anh bắt tàu chở dầu của Iran. Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran hôm qua xác nhận lực lượng này đã bắt một tàu dầu nước ngoài với cáo buộc buôn lậu dầu trên biển.

Vị trí eo biển Hormuz. Đồ họa: NY Times.

Nguồn VNE (Theo Washington Examiner)