Cảnh sát bán vũ trang Trung Quốc bảo vệ quanh khu vực thánh đường Hồi giáo Dong Kuruk, TP. Urumqi hôm 17.7. Ảnh: Reuters

Gần hai tuần sau vụ bạo loạn ngày 5.7 tại TP. Urumqi, thủ phủ Khu tự trị người Duy Ngô Nhĩ Tân Cương, tây bắc Trung Quốc; hãng thông tấn Tân Hoa xã đã công bố toàn bộ tình tiết sự kiện chấn động này, và khẳng định rằng, những gì diễn ra ở Urumqi hoàn toàn vượt xa “một vụ xung đột thông thường” mà đã có sự tính toán, lên kế hoạch từ trước. Thủ phạm không ai khác hơn chính là những phe nhóm người Duy Ngô Nhĩ sống lưu vong và các tổ chức Hồi giáo khủng bố.

* Chiến thuật “giương Đông, kích Tây”:

Ngay sau sự kiện ngày 5.7, khi kiểm tra lại toàn bộ những tình tiết liên quan, giới báo chí Trung Quốc và một số hãng tin phương Tây đều phát hiện ra rằng, những kẻ đứng đằng sau vụ bạo loạn đã tính toán rất kỹ càng: một mặt kêu gọi người Duy Ngô Nhĩ tập trung biểu tình để “hút” sự tập trung chú ý của chính quyền và lực lượng cảnh sát chống bạo động; mặt khác lại tách ra từng nhóm nhỏ thực hiện hàng loạt các vụ hành hung, giết người, đánh cướp và đốt phá ở những nơi khác.

Khoảng 6 giờ chiều ngày 5.7, một số người tụ tập ở quảng trường Nhân Dân, liên tục nhắn tin và gọi điện thoại kêu gọi nhiều người khác đến tham gia biểu tình. Số lượng người tụ tập càng lúc càng đông. Theo Sở cảnh sát thành phố, ngay lúc đó, chính quyền đã điều 1.500 cảnh sát đến quảng trường để giữ trật tự và giải tán đám đông.

Đến khoảng 8 giờ tối, người dân báo tin, có một vài nhóm côn đồ hành hung nhiều người vô tội, đập phá xe hơi và xe bus, đốt xe cảnh sát ở khu vực Er Dao Qiao, phía nam thành phố Urumqi. Phóng viên Tân Hoa xã có mặt tại hiện trường cho biết, họ nhìn thấy thi thể của một nạn nhân dưới chân cầu ở Er Dao Qiao, người đi đường tháo chạy, nhà hàng, cửa hiệu vội vàng đóng cửa. Những kẻ bạo loạn đập phá, phóng hoả tất cả các cửa hàng, xe gắn máy, trụ sở các cơ quan chính quyền dọc trên những con đường mà chúng đi qua. Chúng hành hung bất cứ ai mà chúng gặp.

Trong khi đó, đám đông tụ tập tại quảng trường Nhân Dân bắt đầu tuần hành về hướng Nam. Theo hai quan chức thuộc Uỷ ban tôn giáo – dân tộc đi sau đoàn người, đến ngã tư đường Longquan – đại lộ dẫn đến khu vực Er Dao Qiao, một số người rời khỏi đám đông, đập cửa những ngôi nhà dọc hai bên đường, gọi thêm người nhập đoàn. Đến 8 giờ 40, đoàn người đến đường Tianchi – gần Er Dao Qiao. Lúc này đã có thêm khoảng 200 người tham gia với gây gộc cầm trên tay.

Chỉ có khoảng 20 cảnh sát lập hàng rào ngăn chặn đám đông, nhưng họ đã bị đánh tơi tả, đám đông tràn qua, tiếp tục di chuyển về hướng Nam.   

* Bạo lực bùng phát cùng lúc ở hơn 50 địa điểm

Theo Cục an ninh công cộng Khu tự trị Tân Cương, đến khoảng 9 giờ, cục này nhận được nhiều báo cáo cho biết, những kẻ bạo loạn gây rối ở hơn 50 địa điểm khắp thành phố Urumqi. Chúng đánh đập những người đi đường, đập phá xe cộ, cửa hàng, các khu chung cư, tấn công cả nhân viên cảnh sát và các quan chức chính quyền địa phương. Trung tâm cấp cứu số 1 của thành phố nhận nhiều cuộc gọi khẩn cấp, Tổng đài điện thoại trung tâm quá tải, gần như hư hỏng. Chỉ từ tối ngày 5.7 đến rạng sáng ngày 6.7, trung tâm này nhận được 737 cuộc gặp cấp cứu cho khoảng 900 người bị thương. Một cô gái trẻ cho biết, cô ta đã bước lên nhâm một chiếc xe bus chở đầy những kẻ bạo loạn, dường như họ đang bàn bạc điều gì đó, chỉ ngồi trên xe bus đợi đến “giờ G”. Khi chiếc xe bus dừng, cô gái vừa dợm chân bước ra khỏi cửa, liền bị một kẻ nào đó giáng một gậy vào đầu bất tỉnh.

Trả lời phỏng vấn của Tân Hoa Xã, một quan chức an ninh nghi vấn: “Nếu không được lên kế hoạch từ trước, làm sao huy động được một lượng người đông đến mức có thể xuất hiện cùng lúc ở hơn 50 địa điểm khác nhau với cùng một kiểu bạo loạn như vậy được?”

* Những kẻ bạo loạn đã chuẩn bị sẵn vũ khí, phân chia nhiệm vụ rõ ràng

Những kẻ cầm đầu vụ bạo loạn ngày 5.7 đều đến từ những khu vực bên ngoài thành phố Urumqi. Điều đặc biệt là chúng đều mặc trang phục rất giống nhau. Khám xét người một kẻ tình nghi bị bắt, cảnh sát phát hiện 2 chiếc vé tàu: một chiếc đã bị xé phần kiểm soát đi từ phía nam Tân Cương đến Urumqi vào ngày 4.7; còn lại là vé quay về chưa sử dụng ghi ngày 6.7. Một số nhân chứng còn cung cấp thêm thông tin trùng hợp với những hình ảnh mà camera giám sát ghi lại được: nhiều thiếu nữ trẻ có mặt trong đoàn biểu tình đều mặt áo choàng đen, trắng hoặc nâu, đầu đội khăn đen; thanh niên thì mặc áo sơ-mi xanh.

Hầu hết vũ khí mà những kẻ bạo loạn sử dụng đều là gạch, đá, thanh gỗ và gậy sắt, có một số trang bị cả dao và súng. Nhiều cửa hàng trong thành phố cho biết, trước khi bạo loạn diễn ra khoảng 2, 3 ngày, doanh số bán dao đột nhiên tăng vọt một cách bất thường. Giám đốc một công ty toạ lạc trên đường Tianchi cho biết, vào lúc 8 giờ 40 tối, ông ta thấy một người phụ nữ mặc đồ đen đi cùng khoảng 30 người khác đến gặp một người đàn ông. Gã này đã cung cấp gậy sắt cho cô ta cùng đồng bọn. Mặt khác, số gạch đá mà những kẻ bạo loạn sử dụng trên đường Tianchi dường như cũng đã được chuyển từ nơi khác vào thành phố. Không thể bỗng dưng mà những kẻ bạo loạn lại có hàng tấn gạch đá để từ trên sân thượng các toà nhà ném vào xe cộ và những người đi đường ở bên dưới.

Theo những người chứng kiến, những thanh gỗ mà những kẻ bạo loạn sử dụng chính là những thanh gỗ dùng để chống cho khoảng 60 cây kiểng mới vừa được trồng hồi cuối tháng 6 trên đường Tianchi. Mỗi thanh dài 1,2m, đường kính khoảng 5-10cm. Dường như những kẻ bạo loạn đã chọn con đường này từ trước vì “vũ khí” có sẵn, đường Tianchi lại có nhiều ngõ hẻm, dễ thoát thân khi bị cảnh sát truy đuổi.

* Tấn công bằng những chiêu thức chuyên nghiệp và rất tàn độc:

Phỏng vấn những nạn nhân may mắn thoát chết, Tân Hoa Xã phát hiện ra một điểm trùng hợp là hầu hết những người bị tấn công đều bị đánh vào đầu bằng gậy sắt hoặc thanh gỗ. Bác sĩ ở các bệnh viện cũng cho biết, những người được chuyển vào cấp cứu ngày 5.7 đều có vết thương ở đầu rất nặng, không ít người tử vong.

Căn cứ vào những tấm ảnh chụp những nạn nhân gục chết bên đường, xung quanh họ đầy gạch đá, đa số đều lớn bằng quả chanh, rất vừa tay.

Các công ty vận tải của Nhà nước cũng là mục tiêu tấn công. Nguồn tin từ Công ty xe bus Urumqi cho biết, có tất cả 28 xe bus bị đốt, 266 chiếc bị hư hại. Chắc chắn rằng những kẻ bạo loạn đã được huấn luyện khá bài bản vì khi chúng tấn công vào công ty để lấy xe bus, tất cả đều được khởi động bằng cách tháo dây công tắc. Không thể có chuyện một nhóm người được tập hợp một cách tự phát đều biết điều khiển xe bus một cách thành thục như đã quen từ trước. Một số nhân viên của công ty xe bus nhớ lại, cách đây khoảng 2 năm, có một nhóm thanh niên thường xuyên đến gần bãi xe của công ty để tập lái xe và nghi ngờ chính nhóm thanh niên này là thủ phạm cướp xe.

Chưa hết, 28 chiếc xe bus bị đốt đều có dấu hiệu châm lửa từ phía sau, gần thùng chứa nhiên liệu.

* Mục tiêu quan trọng: trụ sở Đảng Cộng sản và chính quyền

Trong sự kiện ngày 5.7, một cảnh sát bị giết, 10 người bị thương khi cố ngăn chặn những kẻ bạo loạn. Một người bình thường cũng có thể nhận ra rằng, phải có một sự hoạch định vì không thể cùng lúc trụ sở Ban chấp hành Khu uỷ Tân Cương, Cục an ninh công công, Sở cứu hoả, Đài Phát Thanh, Đài truyền hình Tân Cương… đều bị tấn công. Những kẻ bạo loạn đã tìm cách phá hàng rào xông vào, chỉ khi cảnh sát bắn chỉ thiên, chúng mới chịu bỏ đi.

***

Từ những bằng chứng trên, hãng thông tấn Tân Hoa xã, tờ Nhân Dân nhật báo… đều có chung nhận định, vụ bạo loạn ngày 5.7 chắc chắn đã được các tổ chức phản động lưu vong lên kế hoạch cách đây ít nhất 2 năm.

Đ. Hoàng Thái

(Theo THX)