Xe hơi và xe tải thùng tập kết để chuẩn bị đưa lên tàu xuất khẩu ở cảng Yên Đài, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Ảnh: Chinatopix/AP

Trung Quốc hiện là nước xuất khẩu ô tô lớn thứ hai thế giới sau khi vượt qua Đức vào năm ngoái. Trung Quốc đã xuất khẩu 3,11 triệu xe, bao gồm 2,53 triệu xe con và 580.000 xe thương mại trong năm 2022, tăng 54,4% so với năm trước đó, theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc (CAAM).

Chen Jinzhu, Giám đốc điều hành của Công ty tư vấn Shanghai Mingliang Auto Service, nói: “Xuất khẩu tăng là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy năng lực sản xuất và phát triển của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã được cải thiện lớn sau bốn niên kỷ nỗ lực. Các hãng xe Trung Quốc như BYD và Geely sẽ trở thành những đối thủ nặng ký trên thị trường ô tô toàn cầu”

Trung Quốc đang bám sát Nhật Bản, nước đã xuất khẩu 3,2 triệu ô tô trong 11 tháng đầu năm 2022, theo MarkLines, nhà cung cấp dữ liệu ngành công nghiệp ô tô. Trong năm 2021, Nhật Bản xuất khẩu 3,82 triệu xe và dự kiến chứng kiến doanh số xuất khẩu suy giảm trong năm 2022 một khi số liệu cả năm được tổng hợp.

Trong một báo cáo nghiên cứu công bố tháng trước, Citic Securities dự báo xuất khẩu ô tô của Trung Quốc có thể đạt 5,5 triệu chiếc vào năm 2030, trong đó 2,5 triệu chiếc là xe điện.

Đối với Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới bị tàn phá bởi chiến lược ‘zero Covid’ vào năm ngoái, các quan chức chính phủ đặt rất nhiều hy vọng vào ngành xe điện, một trong số ít điểm sáng hiếm hoi của nền kinh tế, để củng cố tăng trưởng trong năm nay.

Trong bối cảnh doanh số bán xe trong nước chậm lại vào nửa cuối năm 2022, tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ đã tạo ra một cú hích rất cần thiết cho ngành công nghiệp ô tô của Trung Quốc, vốn đang cung cấp hơn 16% tổng số việc làm làm cho lực lượng lao động 870 triệu người của đất nước.

Công ty nghiên cứu Gavekal Dragonomics, có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết trong một báo cáo hồi đầu tháng này: “Xuất khẩu là một động lực tăng trưởng khi thị phần của Trung Quốc trên thị trường ô tô toàn cầu tiếp tục tăng. Năng lực của đất nước về xe điện nói riêng đã thúc đẩy doanh số xuất khẩu ô tô sang các thị trường như châu Âu, nơi chiếm khoảng 1/4 tổng lượng xuất khẩu ô tô của Trung Quốc”.

Chuỗi cung ứng hoàn chỉnh, lĩnh vực pin xe điện mạnh mẽ và các nỗ lực tập trung mở rộng ra toàn cầu đang giúp các hãng xe Trung Quốc giành thị phần ở nước ngoài.

William Li, Giám đốc điều hành của hãng xe điện Nio, có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết hệ thống giải trí trong xe hiện đại và công nghệ lái tự động sẽ giúp hãng này thu hút khách hàng ở châu Âu và Bắc Mỹ.

“Chúng tôi đang gieo những hạt giống để theo đuổi các cơ hội tăng trưởng mới bên ngoài Trung Quốc. Nio không muốn thành kẻ bắt chước. Thay vào đó, chúng tôi muốn tạo dựng danh tiếng trên thị trường quốc tế”, ông nói trong một cuộc họp báo vào ngày 25 -12.

Kể từ đầu những năm 1980, thị trường ô tô của Trung Quốc nằm dưới sự thống trị của các thương hiệu nước ngoài khi các liên doanh đại của họ tại đây sản xuất hàng triệu xe mỗi năm để chiếm thị phần lớn nhất ở thị trường ô tô lớn nhất thế giới. Trong 11 tháng đầu năm 2022, các thương hiệu ô tô nước ngoài vẫn chiếm 50,8% thị phần ô tô trong nước, theo số liệu của CAAM.

Tuy nhiên, phân khúc xe điện là là một câu chuyện khác vì các thương hiệu Trung Quốc đang chiếm đến 84,7% thị phần xe điện trong nước.

Xuất khẩu xe đã qua sử dụng cũng có khả năng tăng lên nhờ giới chức trách nới lỏng các quy định xử lý những chiếc xe này khi hàng triệu tài xế Trung Quốc tìm cách thay thế những chiếc xe chạy xăng cũ của họ bằng xe điện.

Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết họ sẽ đơn giản hóa quy trình mua bán  và hợp lý hóa các thủ tục thông quan để tạo điều kiện xuất khẩu ô tô cũ. Trong tháng 12, thêm 14 khu vực cấp tỉnh, bao gồm Liêu Ninh, Phúc Kiến và Tứ Xuyên, được phép xuất khẩu xe đã qua sử dụng, nâng tổng số khu vực được phép xuất khẩu xe cũ lên 24.

Zhao Xijun, phó hiệu trưởng Trường Tài chính tại Đại học Nhân dân ở Bắc Kinh, nói: “Khi thị trường ô tô nội địa Trung Quốc tiếp tục phát triển, số lượng xe cũ cũng tăng theo. Trước đây, chúng được bán xe cũ ở thành phố và đưa về nông thôn. Giờ đây, khi các vùng nông thôn tiếp tục phát triển, mọi người ít quan tâm hơn, vì vậy, xe cũ được xuất khẩu đến các nước đang phát triển”.

Nguồn SCMP