Đó là chuyện về hai liệt sĩ TNXP Giải phóng miền Nam Trịnh Duy Hoàng, quyền Trung đội trưởng và Võ Thị Rậm, đội viên TNXP thuộc đơn vị C3211 Tây Ninh thời kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Hai liệt sĩ này được truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND theo Quyết định số 212/QĐ-CTN, ngày 23.2.2010 do Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết ký ban hành.

Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan (thứ 5 từ phải sang) phong tặng danh hiệu Anh Hùng LLVTND cho Tổng đội TNXP Giải phóng miền Nam

Người trung đội trưởng tài hoa, dũng cảm

Theo Quyền Chủ tịch Hội cựu TNXP Tây Ninh Lê Anh Tòng, nhân chứng lịch sử, cấp chỉ huy trực tiếp của hai liệt trên sĩ trên cho biết: Đồng chí Trịnh Duy Hoàng (SN 1942, hy sinh ngày 7.6.1966) sinh ra, lớn lên ở Thanh Điền (Châu Thành). Gia đình anh rất nghèo nhưng vẫn tảo tần nuôi con ăn học đến bậc trung học đệ nhất cấp (bậc THCS ngày nay) tại Trường Trung học Lê Văn Trung (nay là THPT Lê Quý Đôn, TXTN). Những năm học trung học, anh Hoàng được đồng chí Út Lãm (tức ông Một Một, nguyên Bí thư Thị xã uỷ, đã hy sinh) giác ngộ nên đã tích cực tham gia hoạt động cách mạng, rải truyền đơn tuyên truyền chống Mỹ trong vùng tạm chiếm Toà Thánh - Long Hoa. Sau khi bị lộ, anh Hoàng thoát ly làm chiến sĩ giao liên ở cơ quan Tỉnh đội, năm 1964 được đề bạt làm tiểu đội phó rồi tiểu đội trưởng.

Khi đế quốc Mỹ ồ ạt đưa quân vào miền Nam Việt Nam, đẩy mạnh cuộc chiến tranh cục bộ, chiến trường hết sức sôi động, ác liệt, Trịnh Duy Hoàng tự nguyện tham gia đại đội TNXP Hoàng Lê Kha, phiên hiệu C2311 từ khi đơn vị mới thành lập. Là trung đội phó, quyền trung đội trưởng, anh Hoàng luôn là đầu tàu, gương mẫu, gánh phần khó khăn, nặng nhọc trong công tác về mình. Anh xông xáo, nhạy bén tổ chức cho trung đội tìm, cách cải thiện đời sống trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn, thiếu thốn. Nhờ vậy “lính trung đội” anh ít bị bệnh tật so với các đơn vị khác. Đặc biệt, Trịnh Duy Hoàng còn là một cây văn nghệ, báo tường của đại đội, lại có vốn liếng chữ nghĩa kha khá nên anh tự nguyện làm thầy giáo bổ túc văn hoá cho đồng đội, vì vậy mọi người rất yêu mến gọi anh là thầy Hoàng.

Trong công tác phục vụ chiến đấu, Trịnh Duy Hoàng chỉ huy trung đội phối thuộc bộ đội chủ lực của Miền hành quân khắp các chiến trường Đông Nam Bộ, có mặt trong các trận đánh nổi tiếng: Nhà Đỏ - Bông Trang, Lộc Ninh (Bình Long).  Trận Nhà Đỏ - Bông Trang, đơn vị anh Hoàng phối thuộc Tiểu đoàn 7, sư đoàn 5. Khi đơn vị bộ đội rời khỏi vùng oanh kích ác liệt, không mang theo được thương binh, Trịnh Duy Hoàng cùng với một số đồng đội TNXP xung phong vào “tọa độ lửa” cứu thương binh. Vào trận địa “đụng” biệt kích địch, các anh dũng cảm chiến đấu đẩy lùi quân giặc và truy kích diệt được 4 tên địch, cứu thương binh an toàn trong lửa đạn.

Trong trận đánh ác liệt ở Lộc Ninh, bộ đội ta thương vong khá nhiều, Trịnh Duy Hoàng chỉ huy trung đội, đưa hàng chục đợt thương binh, liệt sĩ về tuyến sau. Đến đợt cuối cùng, quân số đơn vị bộ đội còn rất ít, anh Hoàng chỉ huy trung đội TNXP vừa tải thương, vừa lấy súng của thương binh trực tiếp đánh trả quân địch. Trịnh Duy Hoàng cõng một thương binh trên vai, cầm súng chiến đấu rất kiên cường, hạ được 7 tên địch, thu 2 súng AR15. Khi anh vừa rời khỏi chiến hào để đưa thương binh về tuyến sau thì trúng đạn của địch. Trịnh Duy Hoàng đã anh dũng hy sinh cùng với người thương binh còn nằm trên vai anh.

Sống mãi tuổi 17

Liệt sĩ TNXP thứ hai được truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND là chị Võ Thị Rậm, xuất thân là công nhân cạo mủ cao su ở ấp Cầu Sắt, xã Thạnh Đức (Gò Dầu). Chị Rậm hy sinh khi mới 17 tuổi.

Những năm 1963 – 1965,  xóm Cầu Sắt là vùng giải phóng, quân địch thường xuyên bắn pháo vào xóm làng, làm sập, cháy nhà cửa, chết người và gia súc. Cách mạng tổ chức bà con dân ấp đấu tranh chính trị với giặc. Chị Rậm lúc ấy còn nhỏ, được giao nhiệm vụ làm giao liên đưa tài liệu chỉ đạo đấu tranh dài ngày cho những người cầm đầu đoàn biểu tình. Có lần Rậm chạy nhanh, bị trượt ngã, bức mật thư văng ra, chị nhanh trí vơ lấy bức thư dưới đất cho vào miệng nhai nuốt. Một tên lính bảo an nhìn thấy, hắn nắm tay Rậm kéo xệch làm trặc tay chị và hỏi: “Nuốt giấy gì khai ra, không tao đánh!”. Một tên khác “a dua” chỉa lưỡi lê vào cổ họng Rậm: “Mật thơ hả, nhả ra, không tao mổ bụng mày!”. Chị Rậm la lên: “Trời ơi máu chảy xuống miệng tôi, tôi gạt máu ra, chứ có gì mà nuốt”. Bất chấp kẻ địch dữ tợn hù doạ, Rậm chỉ một lời ấy mà nói, cuối cùng bọn địch phải thả chị ra, bà con đi đấu tranh và người chỉ huy biểu tình được an toàn.

Tháng 10 năm 1965, Võ Thị Rậm đã là đoàn viên Đoàn Thanh niên nhân dân cách mạng miền Nam. Huyện đoàn Gò Dầu phát động đoàn viên, thanh niên ưu tú đi TNXP phục vụ chiến trường đánh Mỹ. Võ Thị Rậm mới 16 tuổi, thế là chị phải… khai tăng thêm tuổi để được đi. Ở chiến trường xa lắc xa lơ, giữa rừng sâu vắng vẻ, Rậm… sợ ma, cứ xen vào giữa đội hình mắc võng ngủ, không dám nhìn khi đứng gần tử sĩ nhưng lại là cô bé rất siêng năng, mau mắn trong mọi hoạt động. Nào là nấu cơm, nấu nước, làm vệ sinh nơi đóng quân… không cần ai phân công, có việc là Rậm xốc vô làm. Rậm chỉ xin: “Đừng phân công em gác đêm”.

Vậy mà trong công tác phục vụ chiến đấu, Rậm không bao giờ vắng mặt, không chịu ở lại tuyến sau. Vóc dáng nhỏ nhắn, Rậm cũng cố gắng nhón chân lên khiêng thương, tải đạn như các anh chị lớn. Có lúc đi chiến trường xa, Rậm cũng chịu một đầu cáng đi gần cả ngày đường. Trong trận đánh, Rậm cũng xông pha lửa đạn, lao vào cứu thương binh. Các anh chị cười hỏi, Rậm trả lời: “Em sợ ma chớ không sợ chết!”. Tập thể nữ trong đơn vị C2311 luôn tự hào về cô em út, tháng nào Võ Thị Rậm cũng được bình bầu cá nhân xuất sắc.

TNXP tải đạn ra chiến trường

Trong trận đánh Lộc Ninh (Bình Long), đơn vị hành quân dài ngày, đường xa vác nặng suốt 15 ngày từ Long Bà Biên (Long Hải, Bà Rịa, Biên Hoà) sang trận địa. Dọc đường anh chị em TNXP bị bệnh khá nhiều, trong đó có Võ Thị Rậm. Chiều hôm đó, đơn vị bộ đội được lệnh hành quân, trung đội TNXP của Trịnh Duy Hoàng phối thuộc. Võ Thị Rậm vừa được y tá chích thuốc, nghe tin, vội vã… trốn theo. Đêm Phước Long, muỗi vo ve như sáo thổi. Suốt đêm pháo địch từ các cụm Bình Long, Lộc Ninh thi nhau nhả đạn, trải dài vào khu rừng bộ đội ta đóng quân. Quân ta xuống công sự tránh pháo. Trời chưa sáng tiểu đoàn 7 được lệnh xuất kích. Ta đồng loạt tấn công, bộ binh địch toả vào rừng cao su. Ta tấn công đoàn công- voa của địch tăng viện cho đoạn đường 13 Bàu Bàng. Trung đội TNXP do Trịnh Duy Hoàng chỉ huy nhảy khỏi công sự, ào ạt mang đạn cối tiếp tế cho đơn vị cối 82 bắn trả quân địch. Đợt cáng thương thứ nhất có 8 thương binh. Thấy Rậm mặt mày xanh rớt vì sốt rét, người tiểu đội trưởng ra lệnh: “Út Rậm quay trở lại hầm ngay” nhưng khi anh vừa quay đi, Rậm đã chạy băng lên phía trước. Đợt cáng thương thứ 3, thứ 4, sức yếu, vóc nhỏ, Rậm cũng cố dìu đỡ, cõng ra khỏi chiến địa được 4 thương binh. Lần cuối cùng, Võ Thị Rậm vừa nâng đỡ một thương binh từ công sự tạm đi ra vài bước thì bị địch bắn, đạn xuyên qua ngực. Võ Thị Rậm ngã xuống, người thương binh ngã theo. Đạn địch bắn như mưa, Rậm cố nhoài người tới nằm đè lên người anh thương binh vì sợ anh bị thương lần nữa. Cùng lúc đó, cách chỗ Rậm ngã xuống chỉ khoảng 5 mét, Trịnh Duy Hoàng cũng trúng đạn, ngã xuống với người thương binh trên vai. Khi đồng đội tới đỡ Rậm dậy, chị thều thào qua hơi thở đứt quãng: “Em không thể sống nổi, các anh chị ở lại, ráng chiến đấu trả thù cho đồng bào, đồng đội, trả thù cho em!”.

Với tấm Huân chương Chiến công Giải phóng hạng II do Bộ Chỉ huy Quân Giải phóng miền Nam trao tặng, tên tuổi chị Võ Thị Rậm sống mãi trong lòng đồng đội toàn Tổng đội TNXP Giải phóng miền Nam.

Kể chuyện hai liệt sĩ anh hùng, cùng hy sinh trong một trận đánh, ông Lê Anh Tòng, nguyên Đại đội phó đại đội TNXP 2311 cho biết: sắp tới, nhân kỷ niệm 35 năm giải phóng miền Nam, Hội cựu TNXP Tây Ninh sẽ phối hợp với Đoàn TNCS-HCM tỉnh Tây Ninh tổ chức một đợt sinh hoạt chính trị, học tập tấm gương anh hùng của hai liệt sĩ Trịnh Duy Hoàng và Võ Thị Rậm.

NGUYỄN TẤN HÙNG