Thực tế, mặc dù công nhân trong ngành Thuỷ lợi thường xuyên đến các vị trí cống ngang kênh để vớt rác, thế nhưng đây là công việc làm hoài không xuể. Các loại rác nêu trên vẫn còn khá phổ biến tại nhiều dòng kênh tưới, tiêu, hố vật liệu, mương nước.

Nguyên nhân chính được xác định là do một bộ phận người dân chưa nâng cao ý thức trong việc bảo vệ môi trường, vẫn còn thói quen tiện tay vứt rác bừa bãi mà không nghĩ đến hậu quả tác động môi trường về sau.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, vỏ chai thuốc trừ sâu chứa dư lượng thuốc BVTV độc hại, khi ngấm vào nước gây ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm, ảnh hưởng đến chất lượng nước sinh hoạt, tưới tiêu, nuôi trồng thuỷ sản. Các hoá chất này có thể gây độc cho sinh vật sống trong nước, tích tụ trong chuỗi thức ăn và cuối cùng ảnh hưởng đến sức khoẻ con người.

Dư lượng thuốc BVTV ngấm vào đất làm suy thoái chất lượng đất, giảm độ phì nhiêu, ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật có lợi trong đất, làm mất cân bằng hệ sinh thái trong môi trường đất. Một số loại thuốc BVTV có thể bay hơi, phát tán vào không khí, gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến sức khoẻ hô hấp của con người.

Xác động vật phân huỷ gây ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng, phát sinh vi khuẩn, virus gây bệnh, mùi hôi thối gây ảnh hưởng đến chất lượng không khí và sức khoẻ của con người. Nước ô nhiễm chứa mầm bệnh có thể lây lan sang người và động vật khác. Khi con người tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với nguồn nước, đất, không khí bị ô nhiễm có thể gây ra các bệnh về da, đường tiêu hoá, hô hấp, thậm chí là các bệnh mãn tính... Rác bị vứt bừa bãi còn gây cản trở dòng chảy, ảnh hưởng đến việc điều tiết nước của công trình thuỷ lợi.

Nhằm hạn chế tình trạng nêu trên, trong thời gian qua, các cấp, ngành đã triển khai công tác tuyên truyền đến người dân, thực hiện mô hình bố trí cống bê tông, thùng nhựa để chứa vỏ chai, bao bì thuốc BVTV tại các cánh đồng để người dân thu gom và xử lý theo quy định; tổ chức chương trình đổi rác lấy quà. Hằng năm, Hội Nông dân tỉnh xây dựng kế hoạch thu gom, xử lý vỏ chai, bao bì thuốc BVTV bằng nguồn kinh phí sự nghiệp môi trường.

Công tác này cũng đã được đưa vào nội dung đánh giá xã, huyện đạt tiêu chuẩn môi trường nông thôn mới, nông mới nâng cao, kiểu mẫu. Đồng thời, các cấp, ngành đã tổ chức triển khai nhiều hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo vệ môi trường và nguồn nước, đặc biệt tuyên truyền Luật Thuỷ lợi năm 2017 và các văn bản pháp luật liên quan đến lĩnh vực thuỷ lợi…

Công tác tuyên truyền, tổ chức nhiều hoạt động thiết thực trong việc thu gom, xử lý rác độc hại nêu trên đã mang lại nhiều hiệu quả. Tuy nhiên, tình trạng vứt bừa bãi các loại rác này xuống kênh mương vẫn còn xảy ra. Nguyên nhân chính là do một bộ phận người dân chưa nâng cao ý thức trong việc bảo vệ môi trường. Mặt khác, công tác tuyên truyền, kiểm tra, giám sát của chính quyền địa phương còn lỏng lẻo, chưa cao.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, trong thời gian tới, Sở tiếp tục chủ trì, phối hợp các tổ chức chính trị - xã hội, chính quyền địa phương tăng cường công tác thông tin tuyên truyền về rác thải độc hại, lồng ghép vào các cuộc hội thảo, lớp tập huấn nông dân về phòng trừ sâu bệnh hại cây trồng; vận động người dân tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường, thu gom vỏ bao bì thuốc BVTV sau sử dụng; tổ chức các chiến dịch tuyên truyền mạnh mẽ về tác hại của việc vứt rác bừa bãi xuống kênh mương, để người dân tự giác thay đổi hành vi hướng tới thói quen tích cực trong việc bảo vệ môi trường.

Bên cạnh đó, các giải pháp cung cấp phương tiện bể chứa rác thải đặc thù cũng sẽ được tiếp tục triển khai, cần thiết lập các điểm thu gom bao bì thuốc BVTV để người dân đem rác đến bỏ đúng nơi quy định; hợp đồng với đơn vị chức năng thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải bảo đảm an toàn; vận động, tổ chức thực hiện thu gom vỏ bao bì thuốc BVTV sau sử dụng trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố với số lượng 2-3 tấn/năm, dự kiến trong năm 2025 sẽ tổ chức thu gom vào cuối tháng 3 và tháng 10.

Về phía chính quyền địa phương cấp xã tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, xử phạt nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi vứt rác bừa bãi xuống kênh mương. Khuyến khích nông dân và các cơ sở chăn nuôi áp dụng phương pháp sản xuất nông nghiệp sạch, hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu hoá học, sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật sinh học không gây hại cho môi trường.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, căn cứ Nghị định 05/2025/NĐ-CP ngày 6.1.2025 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10.1.2022 về hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường, đề nghị nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm, bao bì thuốc bảo vệ thực vật có trách nhiệm đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường để quản lý, giám sát, hỗ trợ các hoạt động xử lý chất thải; kiến nghị Trung ương yêu cầu các đơn vị sản xuất, nhập khẩu trên địa bàn tỉnh đóng góp vào Quỹ Bảo vệ môi trường cấp tỉnh để thực hiện thu gom, xử lý chất thải; kiến nghị UBND tỉnh yêu cầu các đơn vị phân phối sản phẩm thuốc BVTV là người trực tiếp bán cho người dân có trách nhiệm trong việc thu gom, thông qua nhiều hình thức…

Sở Nông nghiệp và Môi trường khuyến cáo người dân thông báo kịp thời đến Sở, chính quyền địa phương qua số điện thoại đường dây nóng đã công báo rộng rãi trên cổng thông tin điện tử để được tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị về ô nhiễm môi trường. Người dân cũng có thể gửi thông tin kiến nghị, phản ánh vào hộp thư góp ý xử lý: sonnmt@tayninh.gov.vn; hoặc vào đường dây nóng cấp tỉnh: https://hoidap.tayninh.gov.vn và https://1022.tayninh.gov.vn.

Quốc Sơn