Toà án xác định nợ chung của vợ chồng phải trả, nhưng khi ra quyết định không ghi rõ người vợ phải có trách nhiệm trả nợ, dẫn đến cơ quan thi hành án “khó xử”. Không dừng ở đó, trong cùng một nội dung vụ việc mà cơ quan toà án, thi hành án lại có nhiều quan điểm trái ngược nhau, khiến người dân không biết đâu mà lần.

Ông Sít trình bày khiếu nại tại Toà soạn Báo Tây Ninh.

Nợ chung của vợ chồng nhưng toà tuyên chỉ chồng trả

Năm 2005, vợ chồng ông Võ Thành Nam và bà Hồ Thị Ê mượn của ông Mai Văn Sít (Thị xã) 170 chỉ vàng 24K và 55 triệu đồng. Sau đó, bà Ê chết. Năm 2006, ông Nam ghi giấy hẹn nợ: “Vợ chồng tôi có mượn của ông Mai Văn Sít 170 chỉ vàng 24K loại 96% và 55 triệu đồng hẹn đến ngày 1.8.2006 trả đủ vốn và lãi nhưng chẳng may vợ tôi chết và tôi không có đủ vàng và tiền trả ông đúng hẹn. Nay ông Sít bằng lòng chỉ nhận lại vốn và không lấy lãi. Tôi làm giấy này xin hẹn đến ngày 1.1.2007 sẽ trả đủ số vốn trên”. Đến hẹn, ông Nam không trả được nợ nên ông Sít kiện ra toà. Ngày 29.6.2007, TAND Thị xã ra Quyết định số 96/2007/QĐST-DS do thẩm phán Nguyễn Anh Tài ký, công nhận sự thoả thuận của các đương sự với nội dung “ông Võ Thành Nam có trách nhiệm trả cho ông Mai Văn Sít số nợ 170 chỉ vàng 24K 96% và 55 triệu đồng. Biện pháp trả: Ngày 20.9.2007, ông Nam giao nhà, đất cho cơ quan Thi hành án dân sự Thị xã (nay là Chi cục THADS Thị xã) phát mãi và sau đó ông Sít nhận tiền, vàng tại cơ quan THADS Thị xã”. Tuy nhiên, THADS Thị xã chỉ lấy ½ tài sản trên thi hành án cho ông Sít, với lý do, đây là tài sản chung của ông Nam, bà Ê, mà quyết định của toà chỉ tuyên một mình ông Nam trả nợ.

Sau đó, ông Sít khiếu nại quyết định của TAND Thị xã. Ngày 22.2.2008, TAND tỉnh có Công văn số 34/TA.GĐKT do ông Hồ Dương Liêm - Trưởng phòng Giám đốc - Kiểm tra, TAND tỉnh ký trả lời ông Sít với nội dung: “Theo hồ sơ vụ án xác định số tiền vàng nêu trên là do nợ chung của vợ chồng ông Nam, bà Ê. Nhưng bà Ê đã chết, vì vậy, TAND Thị xã không thể đưa bà Ê và các con của bà vào tham gia tố tụng”.

Quyết định của THADS tỉnh không được thi hành

Ông Sít khiếu nại, ngày 6.5.2008, ông Thái Văn Trứ - quyền Trưởng THADS Thị xã ký quyết định giải quyết bác đơn ông Sít. Trong quyết định này, THADS Thị xã cho rằng “chấp hành viên có nhiệm vụ thi hành đúng nội dung của bản án, quyết định của toà án”. Sau đó, THADS Thị xã yêu cầu các con của ông Nam, bà Ê khởi kiện để chia di sản thừa kế, với thời hạn là 90 ngày. Ông Sít khiếu nại, ngày 11.6.2008, THADS tỉnh (nay là Cục THADS tỉnh) ra Quyết định số 685/QĐ-THA do ông Lý Hoàng Vũ – Trưởng THADS tỉnh ký, xác định: “Trong quá trình giải quyết khiếu nại, THADS Thị xã vận dụng các quy định pháp luật để giải quyết khiếu nại chưa chính xác. Căn cứ Thông tư liên tịch 12/2001/TTLT-BTP-VKSNDTC ngày 26.2.2001 của Bộ Tư pháp – VKSND tối cao, hướng dẫn thi hành nghĩa vụ liên đới và nghĩa vụ của người phải thi hành án đã chết như sau: Việc thi hành nghĩa vụ tài sản của người phải thi án đã chết được áp dụng theo quy định tại Điều 640 của Bộ luật Dân sự năm 1995. Do đó, việc thi hành nghĩa vụ tài sản phải căn cứ vào kết quả khởi kiện của các con đồng thừa kế theo đúng thời hạn luật định. Nếu hết thời hạn mà các con đồng thừa kế không khởi kiện thì tài sản trên sẽ được xử lý theo quy định pháp luật. Cục THADS tỉnh yêu cầu Chi cục THADS Thị xã tổ chức kiểm điểm rút kinh nghiệm và báo cáo kết quả giải quyết về THADS tỉnh”. Quyết định cũng nêu rõ: “Trưởng THA, chấp hành viên THADS Thị xã… chịu trách nhiệm thi hành quyết định này”. Tuy nhiên, quyết định trên không được thi hành.

Cơ quan thi hành án chia di sản thừa kế (!?)

Ngày 26.2.2009, TAND tỉnh xét xử tranh chấp di sản thừa kế giữa các con ông Nam với ông Nam. Tại phiên toà này, ông Nam và các con thống nhất để toàn bộ tài sản lại cho bà Võ Thị Mộng Thu (là một trong những người con của ông Nam) nhưng TAND tỉnh cho rằng có dấu hiệu của việc tẩu tán tài sản, trốn tránh nghĩa vụ thi hành án nên không chấp nhận yêu cầu chia di sản thừa kế.

Hơn 3 năm sau, kể từ ngày THADS tỉnh có quyết định giải quyết khiếu nại. Ngày 7.3.2012, Chi cục THADS Thị xã mời ông Sít đến để thi hành án, nhưng chỉ thi hành ½ tài sản của vợ chồng ông Nam cho 11 quyết định của toà án (11 quyết định này toà án chỉ tuyên ông Nam trả nợ), ½ số tiền còn lại sẽ thi hành 3 bản án (3 bản án này toà án tuyên vợ chồng ông Nam và các con có trách nhiệm trả nợ). 11 chủ nợ trên không đồng ý. Ông Sít đưa Quyết định số 685 của THADS tỉnh hỏi tại sao không thực hiện theo quyết định này thì Chi cục THADS Thị xã cho rằng “không nhận được quyết định của tỉnh”.

Ngày 9.3.2012, Chi cục THADS Thị xã xin ý kiến nghiệp vụ. Ngày 28.3.2012, Cục phó Cục THADS tỉnh Lý Hoàng Vũ (người ký Quyết định số 685 trước đây) ký Công văn số 10/CV-THA hướng dẫn như sau: “Bà Ê chết không để lại di chúc phần tài sản chung với ông Nam. Bà Ê, ông Nam và các con phải thi hành 3 bản án của toà án. Căn cứ Điều 637, 676 Bộ luật Dân sự 2005 và điểm a, Khoản 2, Điều 95 Luật Hôn nhân và Gia đình, chấp hành viên lấy ½ tài sản chung, phần của bà Ê (các con bà Ê được hưởng) để thi hành. Riêng phần nghĩa vụ của ông Nam phải thi hành 11 quyết định của toà án, chấp hành viên lấy ½ phần tài sản chung của ông Nam và một phần tài sản ông Nam được hưởng của bà Ê để thi hành”.

Chấp hành công văn, không chấp hành quyết định?

Bức xúc, ngày 16.4.2012, ông Sít làm đơn gửi TAND Thị xã kiện ông Nam và các con ông Nam để đòi nợ. Ngày 20.4.2012, thẩm phán Huỳnh Thị Kim Lành của TAND Thị xã ký công văn trả đơn kiện với lý do: “Sự việc đã được giải quyết bằng bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật”. Ông Sít khiếu nại, ngày 26.7.2012, Chánh án TAND Thị xã Nguyễn Anh Tài (người trước đây ra Quyết định số 96 buộc ông Nam trả nợ) ban hành quyết định không chấp nhận khiếu nại của ông Sít, với lập luận: “Trong Quyết định hoà giải thành số 96 của TAND Thị xã đã quyết định ông Nam có trách nhiệm trả cho ông Sít số nợ 170 chỉ vàng 24K và 55 triệu đồng. Biện pháp trả: Ngày 20.9.2007, ông Nam giao nhà, đất cho cơ quan THA phát mãi và sau đó ông Sít nhận tiền, vàng tại cơ quan THADS Thị xã. Như vậy, sự việc ông Nam, bà Ê nợ ông 170 chỉ vàng 24K và 55 triệu đồng đã được giải quyết xong”.

Ngày 2.8.2012, ông Sít khiếu nại lên TAND tỉnh và làm đơn xin Chi cục THADS Thị xã tạm hoãn việc thi hành án, chờ kết quả giải quyết khiếu nại nhưng Chi cục THADS Thị xã không chấp nhận. Hơn 4 tháng, ông Sít chưa nhận được phản hồi của TAND tỉnh. Ông Sít khiếu nại đến HĐND tỉnh, ngày 7.9.2012, Chi cục THADS Thị xã ban hành quyết định giải quyết khiếu nại (lần 2, không giải thích lý do vì sao - NV) do ông Lại Vũ Hiếu Tùng – Chi cục phó Chi cục THADS Thị xã ký, với nội dung chấp hành viên “thi hành đúng nội dung bản án, quyết định của toà án”. Do Quyết định số 96 chỉ buộc một mình ông Nam trả nợ nên Chi cục THADS Thị xã không thể lấy tài sản của bà Ê để trả nợ cho ông Sít được. Chi cục THADS Thị xã cũng viện dẫn Công văn số 10/CV-THA chỉ đạo nghiệp vụ của Cục THADS tỉnh nêu trên để làm căn cứ thực hiện.

Vì sao quyết định của toà án lại mâu thuẫn?

Trả lời khiếu nại của ông Mai Văn Sít, TAND tỉnh cho rằng do bà Ê chết nên không thể đưa bà Ê và các con của bà vào tham gia tố tụng. Trong khi đó, ngày 20.8.2008, TAND Thị xã xét xử 3 vụ án, đều buộc ông Nam, bà Ê và các con phải có nghĩa vụ trả nợ. Cụ thể, thẩm phán Nguyễn Thị Bích Thuỷ của TAND Thị xã xét xử vụ tranh chấp hợp đồng vay tài sản giữa bà Nguyễn Kim Tiên và ông Nam, khi tuyên án lại buộc ông Nam, bà Ê (các con của ông Nam, bà Ê là những người đang quản lý di sản) có trách nhiệm trả cho bà Tiên số tiền gần 50 triệu đồng bằng tài sản chung của ông Nam, bà Ê. Tương tự, trong 2 bản án khác, thẩm phán Thuỷ cũng buộc bà Ê (và các con của ông Nam, bà Ê đang quản lý di sản của bà Ê) có trách nhiệm trả cho bà Đỗ Thị Đặng trên 114 triệu đồng và trả cho ông Nguyễn Thành Tuấn, Nguyễn Thị Thuỳ Nhung, Nguyễn Tấn Đạt gần 23 triệu đồng bằng tài sản chung của ông Nam và bà Ê. Các bản án này, khi đương sự kháng cáo, đều bị thẩm phán Nguyễn Duy Lâm của TAND tỉnh bác đơn và giữ nguyên bản án sơ thẩm. Điều này có mâu thuẫn với ý kiến của TAND tỉnh trả lời ông Sít?

Cần sự xem xét của Ban chỉ đạo THADS tỉnh

Trao đổi với chúng tôi về khiếu nại của ông Mai Văn Sít cũng như những vấn đề bất hợp lý nêu trên, ông Lại Vũ Hiếu Tùng – Chi cục phó Chi cục THADS Thị xã cho biết, Chi cục THADS Thị xã vẫn giữ quan điểm chỉ sẽ thi hành ½ tài sản chung của ông Nam và một phần tài sản của ông Nam được hưởng thừa kế của bà Ê. Chúng tôi cũng đã đặt vấn đề vì sao không thi hành theo Quyết định giải quyết khiếu nại 685 của Cục THADS tỉnh mà lại thi hành theo công văn, ông Tùng cho rằng, Quyết định 685 Chi cục THADS Thị xã không nhận được. Đối với công văn của TAND tỉnh trả lời ông Sít (toà án cho rằng số nợ trên là nợ chung của cả hai vợ chồng, khi bà Ê chết, ông Nam phải có nghĩa vụ giao tài sản là nhà, đất cho cơ quan thi hành án phát mãi trả nợ ông Sít), ông Tùng khẳng định không nhận được (dù văn bản này có ghi nơi gửi là Chi cục THADS Thị xã). Thậm chí, ông Tùng còn cho rằng, văn bản trên không có giá trị để Chi cục THADS Thị xã phải thi hành. Điều mâu thuẫn trong vụ việc này là trong khi ông Tùng cho rằng, cơ quan thi hành án có nhiệm vụ “thi hành đúng bản án, quyết định của toà” như quy định của Luật THADS nhưng khi toà án có văn bản nói rõ Quyết định 96 của TAND Thị xã xác định vợ chồng ông Nam, bà Ê có trách nhiệm trả nợ thì ông Tùng lại không chấp nhận văn bản này của toà?

Một điều hết sức khó hiểu là, trong khi Cục THADS tỉnh có quyết định giải quyết khiếu nại, xác định Chi cục THADS Thị xã hiểu không đúng luật, làm sai, cần phải kiểm điểm và tiếp tục tổ chức thi hành án theo quyết định của Cục THADS tỉnh thì Chi cục THADS Thị xã không làm theo, với lý do là không nhận được (?). Mãi đến hơn 3 năm sau, khi Cục THADS tỉnh có công văn hướng dẫn nghiệp vụ, với nội dung ngược lại với quyết định của chính mình ban hành trước đây thì lúc này Chi cục THADS Thị xã lại làm theo (?). Chưa hết, trong các công văn trả lời gửi ông Sít, cả Chi cục THADS Thị xã và Cục THADS tỉnh đều nêu rõ, các con ông Nam, bà Ê phải khởi kiện ra toà trong thời hạn 90 ngày để giải quyết tranh chấp thừa kế nhưng khi các đương sự không khởi kiện theo đúng thời gian quy định thì lại không có ý kiến. Sau này, khi TAND tỉnh không chấp nhận việc chia di sản thừa kế thì Cơ quan THA cấp Thị xã và tỉnh lại tự quyết việc “chia di sản thừa kế”?

Trong vụ việc này, ngoài những quyết định mâu thuẫn của cơ quan THA, việc các bản án tuyên không rõ ràng, mâu thuẫn cũng góp phần làm “rắc rối” cho việc thi hành án. Chúng tôi rất mong Ban chỉ đạo THADS tỉnh quan tâm, chỉ đạo các cơ quan liên quan tìm ra cách giải quyết đúng đắn trường hợp của ông Mai Văn Sít.

Những vấn đề khiếu nại của ông Sít, chúng tôi đã đăng ký làm việc với TAND tỉnh và Cục THADS tỉnh nhưng chưa được phản hồi. Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin trường hợp giải quyết khiếu nại của ông Sít, khi có thông tin phản hồi từ 2 cơ quan này.

Đức Tiến