Thứ trưởng Y tế Nguyễn Viết Tiến phát biểu tại hội thảo.

Chiều 5-6, Bộ Y tế và Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam tổ chức hội thảo ‘Một số khó khăn, vướng mắc trong khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT) của các đơn vị trong lĩnh vực y, dược cổ truyền’..

BHXH điểm mặt bất cập của khám chữa bệnh BHYT y, dược cổ truyền

Phó Tổng Giám đốc BHXH Phạm Lương Sơn cho biết, có rất nhiều bất cập trong khám, chữa bệnh (KCB) BHYT y, dược cổ truyền cần phải được xem xét lại.

Cụ thể, trong thực hiện và thanh toán chi phí dịch vụ kỹ thuật y học cổ truyền (YHCT), nhiều cơ sở YHCT chỉ định rộng rãi dịch vụ kỹ thuật; Chỉ định đồng thời nhiều dịch vụ kỹ thuật có cùng cơ chế tác dụng/bệnh nhân. Thực hiện dịch vụ kỹ thuật không bảo đảm quy trình kỹ thuật. Có nơi tách các dịch vụ kỹ thuật để thanh toán, kéo dài ngày điều trị nội trú hay đưa bệnh nhân vào điệu trị nội trú khi chưa cần thiết.

Trong khi đó, việc đấu thầu thuốc YHCT cũng được chỉ ra rất đáng quan ngại như giá trúng thầu của các vị thuốc YHCT có sự chênh lệch rất lớn giữa các địa phương. Ví dụ như Ba kích tại Quảng Nam có giá 338,500 đồng, Thanh Hóa là 630,000 đồng, Điện Biên giá 730,000 đồng/kg. Bạch truật tại Trà Vinh giá 148,000 đồng/ kg, trong khi tại Thanh Hóa giá cao gấp 2,8 lần là 420,000 đồng/kg. Vị thuốc Đào nhân tại Trà Vinh giá 357,000 đồng/kg nhưng tại Bình Dương giá cao gấp đôi, tới 840,000 đồng/kg.

Giá vị thuốc giữa các cơ sở KCB trên cùng một địa bàn cũng được BHXH chỉ ra chênh lệch khá cao. Ví dụ như cùng ở tỉnh Ninh Bình, nhưng giá thuốc trúng thầu tại BV Quân y 5 và giá trúng thầu tại Sở Y tế Ninh Bình chênh khá lớn.

Giá thuốc tại kết quả đấu thầu chưa phản ánh được rõ chất lượng thuốc. Ví như Bạch truật không nói nguồn gốc Việt Nam hay Trung Quốc nên giá dao động từ 134.925/kg đến 863.000/kg. Hay Đảng sâm, chênh giá gấp 3 lần, có nơi giá 263 nghìn đồng/kg, có nơi lên tới hơn 900 nghìn đồng/kg.

Cũng theo đại diện BHXH Việt Nam, tỷ lệ hư hao thực tế tại cơ sở KCB so với thanh toán BHYT cao, dẫn đến chi phí vị thuốc YHCT đề nghị thanh toán BHYT chênh lệch nhiều so với chi phí vị thuốc thực tế sử dụng cho người bệnh. Ví dụ, tại Bình Định, năm 2016, BHXH phát hiện và thu hồi số tiền chênh lệch gần 1 tỷ đồng do chênh giá thuốc thực tế xuất kho sau khi bào chế với giá thuốc đề nghị thanh toán BHYT.

Chất lượng thuốc y học cổ truyền chưa được giám sát chặt chẽ. Dược liệu trôi nổi, khó quản lý, giá thuốc không phản ánh chất lượng thuốc. Dược liệu chưa được đóng gói theo quy chuẩn; chưa có chứng nhận nguồn gốc xuất xứ. Theo Cục Quản lý YDCT, mới chỉ có 10 doanh nghiệp đã được cấp giấy chứng nhận.

Một số cơ sở KCB tự bào chế thuốc YHCT, quá trình sản xuất chưa chặt chẽ nên giá thành cao hơn so với sản phẩm tương tự trên thị trường. Một số cơ sở y tế chỉ định đồng thời cả thuốc tây y theo phác đồ điều trị với thuốc thang, thuốc chế phẩm YHCT không hợp lý, gây lãng phí nguồn lực.

Ngành y dược kêu khó

Tại hội thảo, Ths. Nguyễn Ngọc Tuấn, Phó Cục trưởng Cục quản lý y, dược cổ truyền (Bộ Y tế) cho biết, nhiều bất cập khi triển khai thực tế ngành y dược đang mắc phải. Ví dụ như, một số đơn vị khi thực hiện danh mục kỹ thuật ở một chuyên khoa thì chuyên khác làm không được thanh toán. Các hướng dẫn cụ thể bệnh mãn tính – bệnh cấp tính để BHXH thanh toán chưa cụ thể, một số nơi BHXH áp bệnh mãn tính là bệnh điều trị dài ngày của Bộ Y tế.

Theo ông Tuấn, hệ số để tính trần thanh toán thấp. Khi thực hiện trần thanh toán, bệnh viện sẽ gặp nhiều khó khăn trong khi bệnh nhân ở các bệnh viện YHCT phần nhiều là đa bệnh lý, bệnh mãn tính và cần điều trị dài ngày. Bộ Y tế mới chỉ có quy định tương đương kỹ thuật của một số chuyên khoa. Đặc biệt, theo ông Tuấn, một số BVYHCT chưa có bác sĩ chuyên ngành chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm nên chưa được thanh toán các dịch vụ này.

Kể từ khi thực hiện BHYT sửa đổi, một số BVYHCT chưa đủ kiều kiện để đăng ký KCB ban đầu hoặc đăng ký C CB ban đầu nhưng lượng thẻ đăng ký ít, rất khó khăn nguồn bệnh nhân.

Do đó, ông Tuấn đề nghị BHXH không so sánh giá thuốc với tỉnh lân cận để xuất toán (mặc dù đã qua đấu thầu theo quy định). Hiện nay, BHXH dựa trên chỉ định thuốc của các công ty ghi trên đăng ký, không dựa vào chỉ định của bác sĩ. Việc triển khai điều trị ngoại trú về YHCT còn nhiều khó khăn. Khi bệnh viện huyện không có khoa YHCT, đề nghị BHXH chấp nhận hướng chuyển tuyến đối với bệnh nhân từ trạm tế xã lên BHYHCT tỉnh hạng III và hạng III.

Một vướng mắc nữa mà các BVYHCT đang mắc là BHYT không cho phép kê đơn dưới 7 ngày đối với bệnh cấp tính và một đợt điều trị bệnh mãn tính chỉ được khám một lần. BHXH yêu cầu một số nơi đề nghị phải có chứng chỉ hoặc giấy chứng nhận về cấy chỉ, trường châm… Hiện tại các trường địa học không nhận bác sĩ chuyên khoa YHCT học chuyên khoa sơ bộ/định hướng một số chuyên ngành y học hiện đại. Do đó, BV không đủ điều kiện về nhân lực để đăng ký khám BHYT ban đầu.

Ông Tuấn đề nghị BHXH có cơ chế mua thuốc nam (thuốc bản địa không qua đấu thầu); nâng định mức trần chi trả tại trạm y tế YHCT; Bổ sung tiêu chí chất lượng cho các dược liệu, đặc biệt là thuốc nam; đề nghị hướng dẫn thực hiện về lưu bã thuốc đối với thang thuốc có vị độc tính.

Bộ Y tế và BHXH Việt Nam cùng gỡ vướng mắc

Để tháo gỡ những vướng mắc trên, đại diện cho BHXH Việt Nam, ông Phạm Lương Sơn tại hội thảo cũng đề nghị Bộ Y tế cần sớm phối hợp với BHXH tổ chức các đoàn kiểm tra việc thực hiện KCB bằng YHCT. Rà soát lại quy trình thực hiện dịch vụ kỹ thuật để điều chỉnh định mức kinh tế kỹ thuật, nhân lực và thời gian phù hợp.

Đồng thời, cần đánh giá hiệu quả sử dụng vị thuốc YHCT tại các địa phương có chi phí vị thuốc YHCT lớn. Cần công bố giá thuốc trúng thầu, giá trúng thầu trung bình đối với vị thuốc YHCT. Điều chỉnh quy định về tỷ lệ hư hao YHCT.

BHXH cũng đề nghị Bộ Y tế cần có hướng dẫn cụ thể việc sử dụng, thanh toán đối với thuốc tự bào chế chất lượng, giá cả hợp lý. Tăng cường kiểm tra, đánh giá chất lượng vị thuốc YHCT; hướng dẫn việc kết hợp thuốc thang với thuốc thành phẩm; thuốc tân dược với thuốc thang và thành phẩm.

Thực hiện chức năng quản lý và giám sát, ông Sơn đề nghị Bộ Y tế kịp thời thông báo cho cơ quan BHXH các vi phạm về chất lượng vị thuốc/dược liệu của doanh nghiệp cung ứng thuốc trong quá trình đấu thầu, cung cấp thuốc, không thực hiện thanh toán đối với các dược liệu/vị thuốc không bảo đảm chất lượng sử dụng cho bệnh nhân BHYT.

Nhận định về vấn đề này, Thứ trưởng Y tế Nguyễn Viết Tiến cho rằng, hiện nay, thanh toán BHYT trong lĩnh vực y, dược cổ truyền còn nhiều khó khăn. Mặc dù các văn bản quy phạm pháp luật có nhiều, nhưng chưa đồng bộ, chưa chặt chẽ, chưa có tính thực tiễn. “Hiện nay một số bệnh viện y học cổ truyền chưa chắc đã ít hơn bệnh viện tây y. Do đó sử dụng thuốc thế nào, tay nghề ra sao cũng là vấn đề” – Thứ trưởng cho hay.

Thứ trưởng Y tế Nguyễn Việt Tiến bày tỏ, mặc dù còn nhiều bất cập chưa giải quyết hết các yêu cầu của các đơn vị, nhưng với trách nhiệm và đồng lòng, Bộ và BHXH sẽ tìm cách giải quyết tháo gỡ khó khăn trong KCB BHYT nói chung và lĩnh vực y, dược cổ truyền nói riêng.

Nguồn Báo Nhân dân