Ảnh: Vương Thuấn

Nhưng khác hoàn toàn với các cuốn sách tương tự ngập tràn các thán từ "tuyệt quá", "thiên đường", "nồng hậu", "mơ mộng", Juli Zeh ném vào người đọc một hiện thực khác hẳn, tinh tế nhưng trần trụi, nồng nhiệt nhưng không đãi bôi.

Đây không phải là cuốn sách có thể đọc để ve vuốt niềm tự hào chúng ta đang thuộc về một đất nước độc đáo, duy nhất, riêng biệt. 

Đây càng không phải là cuốn sách để ta được thỏa mãn trong cái nhìn cảm phục của một người phương Tây về đất nước và con người Việt Nam. 

Cuốn sách này làm được một điều khác biệt, cho người đọc Việt đứng ra ngoài tư thế của người Việt để nhìn vào mọi diễn trình sống thân quen bên cạnh mình.

Thay vì chọn một góc cố gắng đồng hóa cái nhìn của người viết và dân bản địa mong có sự đồng cảm, tác giả cố gắng tô đậm những góc nhìn từ một người ở trong một xã hội khác, tiếp nhận một nền văn hóa, giáo dục khác nhìn về một nền văn hóa, một xứ sở khác biệt. 

Cách nhìn này, nếu người đọc không quá giàu tự ái, sẽ có thể tự rút ra các bài học văn hóa cho riêng mình trong thời đại toàn cầu hóa.

Juli Zeh nhiều lần khẳng định trong sách, đây là những trang du hành, không phải du lịch. 

Du hành bao gồm việc thâm nhập vào đời sống và suy tư trên nền hiện thực ấy thay vì sự thụ hưởng như cách nghĩ về du lịch hiện nay, dù rằng "việc suy tư, dù suy tư theo hướng nào, rốt cuộc cũng dẫn tới một đặc điểm là: tốt nhất bạn chỉ nên ngồi nhà một mình, trên chiếc ghế của bạn".

Nhưng nếu chỉ ngồi trên chiếc ghế của mình ắt hẳn sẽ không thể có những nỗi ám ảnh về việc bán các con chó nuôi thân thiết, không có nỗi băn khoăn về việc phá đi các kiến trúc đẹp, không phải lo lắng trên chuyến tàu ở Hạ Long chao đảo, không phải nén giận trước các du khách phương Tây khác trong cách họ tỏa ra một thứ văn hóa du lịch kỳ dị, không cần ngạc nhiên trước sự thờ ơ của du lịch Hội An. 

Những chú giải về phụ nữ Việt Nam, các lý thuyết về con dốc Bắc - Nam của ẩm thực và nụ cười... sẽ khiến bạn thấy những nghịch lý, những nghịch lý mà khi bơi trong đó ta cứ tưởng thuận dòng.

Nguồn TTO