- Chào nhà báo, cữ cà phê sáng chủ nhật này tụi mình tiếp tục câu chuyện thời đàm tuần trước nhé! Kỳ này ông khỏi phỏng vấn, tôi cũng xin được nói ngay, tuy dòng thời sự ngày càng ào ạt hơn, nhưng tôi vẫn xác định được thông tin tâm đắc nhất để trao đổi với ông đấy!

-Vâng, Bàn Dân đoán, ông tâm đắc nhất là thông tin Bộ Chính trị Đảng ta quyết định miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết trung học phổ thông trên phạm vi cả nước, có phải vậy không?

-Chậc, y như là ông với tôi luôn “tương thông tâm ý” vậy đó!

-Bàn Dân nghĩ, không chỉ tụi mình “tương thông” với nhau, mà là cả trăm triệu dân mình đều hết sức tâm đắc chủ trương ấy của Đảng. Bởi lẽ có gia đình nào trên đất nước này mà không có con cháu, họ hàng đi học?! Và cũng bởi một nền giáo dục phổ thông hoàn toàn miễn học phí cho tất cả học sinh trong cả nước mới thực sự là một nền giáo dục quốc dân đúng nghĩa đấy ông ạ!

-Vâng, nhưng mà… thú thiệt với ông tôi chưa hiểu lắm về cái câu “thực sự là một nền giáo dục quốc dân đúng nghĩa” ấy. Ông cắt nghĩa luôn cho tôi biết đi!

-Theo Bàn Dân hiểu, nền “giáo dục quốc dân” là hệ thống giáo dục được thiết kế và thực hiện để phục vụ lợi ích và mục tiêu phát triển của đất nước, đồng thời đáp ứng nhu cầu học tập và phát triển của mọi công dân. Bao gồm định hướng phát triển về phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội, văn hoá và chính trị của quốc gia; phát triển nguồn nhân lực có chất lượng, có khả năng đóng góp vào sự phát triển đất nước; tăng cường ý thức công dân, lòng yêu nước và tinh thần dân tộc; bảo đảm công bằng và bình đẳng trong việc tiếp cận giáo dục cho mọi công dân.

-Như vậy việc miễn toàn bộ học phí cho học sinh phổ thông có tác động gì đến nền giáo dục quốc dân không?

-Việc miễn toàn bộ học phí cho học sinh phổ thông tất nhiên sẽ có nhiều tác động tích cực đến nền giáo dục quốc dân. Chẳng hạn như là tăng cơ hội tiếp cận giáo dục cho mọi người trong độ tuổi đi học, đặc biệt là những học sinh từ các gia đình có thu nhập thấp hoặc khó khăn; giảm gánh nặng tài chính cho gia đình, nhất là những gia đình đông con; bảo đảm công bằng và bình đẳng trong việc tiếp cận giáo dục cho mọi học sinh.

-Nhưng mà…việc hoàn toàn miễn học phí như thế có khi nào ảnh hưởng đến việc tăng chất lượng giáo dục không vậy ông?

-Ông thật khéo lo, làm sao lại có chuyện “ép phê ngược” như vậy được”. Bàn Dân nghĩ rằng việc miễn học phí có thể giúp tăng chất lượng giáo dục, vì học sinh sẽ có cơ hội tiếp cận với các nguồn lực giáo dục tốt hơn. Đồng thời còn giúp tăng cường phát triển nguồn nhân lực, do học sinh sẽ có nền tảng và cơ hội phát triển kỹ năng và kiến thức cần thiết cho sự phát triển đất nước.

-Như vậy việc miễn toàn bộ học phí sẽ có tác động tích cực đối với học sinh và gia đình, nhưng chắc chắn là không khỏi gây khó khăn cho Chính phủ như là phải tăng gánh nặng ngân sách để bù đắp cho việc miễn học phí; tăng nhu cầu về cơ sở vật chất, thiết bị cho giáo dục…

-Ông lo lắng vậy cũng đúng, tuy nhiên Bàn Dân nghĩ chắc là ông cũng biết chủ trương miễn học phí cho học sinh mầm non và phổ thông gần như được tiến hành đồng thời với “cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn hệ thống chính trị”; nhưng vẫn có “độ trễ” để chuẩn bị vì đến đầu năm học sau, tức là đến tháng 9 năm nay mới thực hiện miễn học phí trên phạm vi cả nước. Lúc ấy từ nguồn giảm chi cho bộ máy sau sắp xếp tinh gọn, cũng như từ cơ sở vật chất dôi dư ra ắt sẽ không thiếu kinh phí và cơ sở vật chất cho nhiệm vụ phát triển nền giáo dục quốc dân miễn phí ấy chứ!

-Vâng, cơ bản là tôi cũng hiểu được những điều ông vừa nói. Nhưng còn một chuyện tôi thấy cũng không kém phần băn khoăn, mà đó cũng là chuyện đáng lo từ lâu lắm rồi. Cụ thể là chuyện cần phải tăng cường hỗ trợ cho giáo viên để bảo đảm rằng họ có đủ nguồn lực và được hỗ trợ để thực hiện công việc của mình. Chứ còn…

-Ý ông muốn nói là vấn đề bảo đảm đời sống để giáo viên có thể “toàn tâm toàn ý” cho công việc dạy học chứ gì?. Chuyện này thì… gần đây Bàn Dân biết được đội ngũ giáo viên ở thành phố lớn kế bên tỉnh mình, có thêm được khoản thu nhập hằng tháng gọi là “tiền nghị quyết”. Theo đó người đạt thành tích xuất sắc được lãnh thêm tới 1,5 lần lương hiện hưởng. Bàn Dân tìm hiểu mới biết, từ cuối năm kia, Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Nghị quyết số 185/2023/NQ-HĐND về dự toán ngân sách năm 2024. Nghĩa là từ năm ngoái, giáo viên TP. Hồ Chí Minh đã được hưởng lương tăng thêm tối đa đến 1,5 lần lương hiện hưởng, bao gồm cả phụ cấp các loại. Tính ra thu nhập thấp nhất của một giáo viên cũng được hơn hai chục triệu đồng.

Bàn Dân nghĩ, từ chuyện miễn toàn bộ học phí cho học sinh phổ thông đến chuyện tăng thu nhập cho giáo viên đều được làm trước ở TP. Hồ Chí Minh. Có lẽ đó là cách làm thí điểm để rút kinh nghiệm, rồi sẽ được nhân rộng ra toàn quốc khi có đủ điều kiện sau sắp xếp, tinh gọn hiện nay đó thôi. 

Bàn Dân