Vị ngọt chua, tính bình; vào tâm và tiểu trường, đậu đỏ có tác dụng lợi thuỷ, tiêu thũng, giải độc. Trị ứ nước, phù tay chân, phù nề vùng bụng ngực, vàng da tiểu ít, viêm sưng khớp, mụn nhọt, viêm ruột, đau bụng tiêu chảy, kiết lỵ, trĩ xuất huyết... Hằng ngày có thể dùng 10 - 60g bằng cách nấu hầm, pha hãm.

Một số đơn thuốc có xích tiểu đậu

Lợi niệu tiêu thũng:

Bài 1: xích tiểu đậu 63g, ma hoàng 4g, liên kiều 16g, vỏ gừng tươi 4g. Sắc uống. Ngày 1 thang. Trị trẻ em viêm thận cấp. Chỉ uống 3 thang có thể tiêu thũng, uống đến khi kiểm tra albumin trong nước tiểu hết thì thôi.

Bài 2: xích tiểu đậu, hạt lạc, đại táo; liều lượng bằng nhau. Sắc uống. Trị phù thũng do dinh dưỡng kém.

Lưu thông máu, cầm lỵ:

Bài 1: xích tiểu đậu 20g, đương quy 12g. Sắc uống. Trị đi ngoài ra máu, lỵ do thấp nhiệt, trĩ dò chảy máu.

Bài 2: Qua đế, xích tiểu đậu, liều lượng bằng nhau. Qua đế sao vàng tán bột, xích tiểu đậu sao chín tán bột; cả hai thứ bột trộn đều uống với nước sôi hoặc nước nấu đậu xị nóng, với số lượng tăng dần cho tới khi nôn. Dùng cho người đầy bụng, ăn không tiêu, đau quặn bụng hoặc sốt nóng vã mồ hôi, sợ lạnh, sợ gió, miệng họng khô, đau tức vùng ngực, nôn oẹ khan, khó thở.

Giải độc, trị mụn nhọt

Bài 1: xích tiểu đậu 20g, thiến thảo 20g, hoàng bá 12g, kim ngân hoa 12g, bồ công anh 12g, ngưu tất 12g, rễ cây hàm ếch 4g. Sắc uống, ngày 1 thang.

Bài 2: xích tiểu đậu lượng vừa đủ, nghiền thành bột, khuấy trộn với nước, đắp vào chỗ bị nhọt. Trị ung nhọt mới nhú, sưng nóng đỏ đau. Mỗi ngày thay đắp 1 lần.

Dược thiện có xích tiểu đậu

Xích tiểu đậu hầm rễ long não: xích tiểu đậu 300g, rễ long não 100g, thêm nước nấu chín nhừ, khi đói ăn đậu, khi khát uống nước canh. Dùng cho người cao tuổi tay chân phù nề, đầy tức vùng ngực bụng.

Xích tiểu đậu hầm bạch mao căn: xích tiểu đậu 300g, bạch mao căn một nắm, thêm nước nấu chín nhừ đậu thì lấy bỏ bã bạch mao căn, ăn đậu bung. Dùng cho bệnh nhân cổ trướng phù nề.

Đậu đỏ hầm cá chép: xích tiểu đậu 50g, cá chép 1 con khoảng 500 - 1.000g, ớt quả 6g, thảo quả 6g, bột tiêu, hành, muối và gia vị khác. Cá chép làm sạch, bỏ ruột. Đem đậu đỏ, trần bì, thảo quả, ớt quả đã thái lát nhét vào bụng cá, cho tiếp gừng tươi, hành hoa, bột tiêu, muối gia vị và nước dùng. Đậy kín chưng hầm trong 90 phút. Cá chín nhừ cho thêm hành lát, rau xanh, thêm nước sôi và đun sôi lại là được. Dùng cho bệnh nhân đái tháo đường, phù nề vàng da, tiểu buốt, dắt.

Hoặc xích tiểu đậu 100g đến 200g, cá chép 1 con (trên 300g). Đánh vẩy, bỏ lòng ruột, thêm nước nấu hầm nhừ, thêm gia vị chia ăn hai ba lần trong ngày (ăn nóng). Dùng cho người phù to ở bụng và chân.

Kiêng kỵ: Người âm hư mà không bị thấp nhiệt hạn chế dùng.

BS.Tiểu Lan (SKĐS)