Tác giả Nguyễn Duy Cần, hiệu là Thu Giang, sinh năm 1907 tại Tiền Giang, mất năm 1998 tại Sài Gòn. Ông là học giả nổi tiếng cùng thời với học giả Nguyễn Hiến Lê. Nguyễn Duy Cần là tác giả nổi tiếng của hàng loạt các đầu sách có giá trị về nghệ thuật sống, đạo làm người, chuyên khảo, dịch đạo... Cuốn sách “Tôi tự học” của ông được Nhà xuất bản Trẻ tái bản lần thứ 13, và luôn nằm trong top những cuốn sách bán chạy. 

Đối với những ai quan niệm rằng sự học là một quá trình cả đời, thì đây là cuốn sách cần thiết cho con đường tự học và phát triển bản thân của họ. Được viết bởi một học giả có kiến thức uyên thâm, sách chỉ cho ta cách đọc, cách học, cách tư duy, chỉnh sửa những quan niệm sai lầm mà ta dễ mắc phải trong quá trình tự tìm tòi trau dồi kiến thức.

Tác giả cho rằng giá trị của học vấn nằm ở sự lĩnh hội và mở mang tri thức của con người chứ không đơn thuần thể hiện trên bằng cấp. Trong xã hội ngày nay, không ít người quên đi ý nghĩa đích thực của học vấn, biến việc học của mình thành công cụ để kiếm tiền, nhưng thực ra nó chỉ là phương tiện để đưa con người đến thành công.

Trích lời tác giả: “Học đâu phải là công việc của một thời kỳ cắp sách vào trường, “Thập niên đăng hoả” mà thực ra là phải công phu thực hiện cả suốt một đời người. Học là một vấn đề không biết lúc nào là cùng. Còn sống giờ nào, còn phải học giờ nấy”.

Tác giả đưa ra các lý luận sắc bén về sự học, đồng thời còn kèm theo các ví dụ minh hoạ về những người thành công trong con đường học vấn, điển hình như câu chuyện của Pasteur: “Lúc Pasteur thi đậu đại học chỉ đậu hạng ba, hạng tư gì đó. Năm ấy, ông không chịu vào đại học. Học thêm một năm nữa, kỳ thi năm sau ông đứng đầu. Ông tự cho rằng sức ông còn yếu, nên cần học lại thêm một năm nữa, đâu có gì là muộn, bởi theo ông cần nhất là phải có thật tài hơn là hối hả trong công trình học vấn”. 

Tác giả cho rằng thiên tài là sự nhẫn nại bền bỉ, lâu dài. Muốn thành những bậc tài hoa, điều thứ nhất là phải có lý tưởng, có đủ tin tưởng và ý chí kiên nhẫn để thực hiện lý tưởng ấy. Điều thứ hai là làm việc cho có trật tự, có phương pháp, nhẫn nại và lặng lẽ, không bồn chồn, không vội vã. Nếu làm được hai điều trên thì cũng có thể trở thành thiên tài.

Sách được trình bày một cách chặt chẽ, lời văn trong sáng, giản dị, gần gũi. “Tôi tự học” thực sự là một tài liệu quý giá cho những người trí thức trẻ. Cuốn sách tuy đã được xuất bản rất lâu, nhưng giá trị của sách vẫn còn nguyên vẹn. Những tư tưởng, chủ đề của sách vẫn phù hợp cho đến ngày nay. Thiết nghĩ, đây là cuốn sách phù hợp giúp các bạn học sinh, sinh viên thiết kế lại việc học một cách hiệu quả và khoa học hơn. 

Yến Nhi