Bà ngoại tôi tên Lê Thị Thu (188/4, Ninh Thọ, Ninh sơn, Thị xã) có một phần đất (đã được UBND Thị xã cấp giấy CNQSDĐ) “bán” cho vợ chồng tôi để có tiền dưỡng già. Thủ tục chuyển nhượng đã xong, tôi đến Phòng Tài nguyên & Môi trường (TN & MT) Thị xã đăng ký xin cấp giấy CNQSDĐ thì được cô nhân viên yêu cầu ghi vào tờ khai thuế thu nhập cá nhân. Tôi có trình bày là bà tôi chỉ đứng tên phần đất này duy nhất nên được miễn thuế thu nhập khi chuyển nhượng QSDĐ. Mặt khác nếu chuyển nhượng QSDĐ giữa bà với cháu ngoại thì cũng thuộc trường hợp thu nhập được miễn thuế thu nhập cá nhân, được quy định tại khoản 1 và 2 Điều 4 của Luật Thuế TNCN. Cô nhân viên ấy bảo cứ viết vào tờ khai và đưa giấy hẹn ngày đến lấy thông báo đóng thuế trước bạ.

Đến ngày hẹn, tôi phát hiện ngoài thông báo đóng thuế trước bạ, Chi Cục thuế (CCT) thị xã Tây Ninh có ra Thông báo số 1315/TB-CCT ngày 16.4.2009 yêu cầu bà ngoại tôi nộp thuế thu nhập cá nhân với số tiền là 1.200.000đ (theo giá trị chuyển nhượng đất). Thắc mắc, thì cô nhân viên lúc trước nói “Có gì lên CCT Thị xã thắc mắc, chứ ở đây không biết”. Cẩn thận hơn, tôi gọi điện hỏi Phòng Tuyên truyền hỗ trợ về thuế TNCN (Cục Thuế tỉnh) thì được trả lời nếu là phần đất duy nhất thì bà ngoại tôi sẽ được miễn thuế. Và tôi cũng lên Cục Thuế tỉnh để hỏi về trường hợp cụ thể của bà ngoại tôi. Cán bộ Phòng tiếp dân bảo tôi có gì liên hệ CCT Thị xã-nơi ra thông báo đóng thuế để được hướng dẫn cách giải quyết. Đến CCT Thị xã, cán bộ Phòng Thuế thu nhập cá nhân “không biết giải quyết sao”, bảo tôi đến Cục Thuế tỉnh hướng dẫn giải quyết. Tôi trình bày, tôi đã hỏi và được Cục thuế tỉnh trả lời là không phải đóng thuế. Nhưng anh cán bộ này kêu tôi về, hẹn ngày khác đến sẽ trả lời (?). Mấy ngày sau trở lại, anh cán bộ này trả lời là “làm đơn khiếu nại, gửi phòng tiếp nhận và giao trả hồ sơ”.

Tôi làm đơn khiếu nại gửi CCT Thị xã. Vài ngày sau, trở lại cũng chưa được giải quyết. Đến lần thứ hai, cán bộ Đội kiểm tra CCT Thị xã yêu cầu về bổ sung sổ hộ khẩu và giấy xác nhận nhân thân giữa bà và cháu ngoại để được giải quyết miễn thuế. Tôi đến xã làm xác nhận nhân thân, nhưng vẫn thắc mắc: bà tôi bán phần đất duy nhất, chưa đủ điều kiện áp dụng miễn thuế, nên mới cần thêm xác nhận “bà-cháu” để được miễn thuế? Cán bộ Đội kiểm tra bảo là theo hồ sơ chuyển nhượng QSDĐ (do Phòng TN-MT Thị xã gửi lên để xác định mức thuế) thì thông báo bà tôi phải đóng thuế TNCN là đúng, nay xác định quan hệ bà-cháu thì mới được miễn thuế (?)... Giả sử bà tôi bán phần đất duy nhất cho người khác thì bà phải đóng thuế TNCN vì trong hồ sơ chuyển nhượng QSDĐ không có giấy tờ nào yêu cầu xác định đấy là phần đất duy nhất do bà tôi đứng tên?. Trong khi Luật Thuế TNCN có quy định về trường hợp được miễn thuế TNCN cụ thể tại khoản 1 và 2, Điều 4, sao không áp dụng cho một trong hai khoản?

Cuối cùng, sau nhiều lần đi lại hết cơ quan này đến cơ quan khác thì bà tôi cũng được giải quyết là miễn Thuế TNCN. Vợ chồng tôi phải chờ để được CCT Thị xã ra thông báo đóng thuế trước bạ để đăng ký QSDĐ. Tuy nhiên, qua thực tế nêu trên, tôi thiết nghĩ giữa cơ quan thuế và nơi giải quyết việc chuyển nhượng, cấp giấy CNQSDĐ phải có hướng dẫn cụ thể về trường hợp thuộc diện miễn thuế (về thủ tục, giấy tờ xác nhận hay xác định đứng tên một phần đất duy nhất...) để người dân không phải đi lại nhiều lần mới được giải quyết. Với người dân ít hiểu biết, khi đến liên hệ, cơ quan Nhà nước yêu cầu thế nào thì người dân sẽ thực hiện như thế chỉ mong xong việc. Vợ chồng tôi làm việc Nhà nước, đã được tập huấn về Luật Thuế TNCN nên có chút hiểu biết và thấy nếu cứ áp dụng kiểu “một chiều” như vậy là sẽ dẫn đến thiệt thòi cho người dân. Viết những dòng này, tôi chỉ mong những cán bộ làm việc thuộc cơ quan thuế và Phòng TN-MT nên linh hoạt và có trách nhiệm hơn trong giải quyết hồ sơ của người dân, cũng như Cục Thuế tỉnh nên có hướng dẫn việc miễn Thuế TNCN đến cơ quan có liên quan, để cán bộ phụ trách lĩnh vực này không phải lúng túng khi gặp phải trường hợp tương tự.

NGỌC PHẠM LÀI