Nghi thức hoả táng người chết của bộ tộc người Yanomamo ở Brazil sẽ không có gì là khác thường cho dù họ hoả táng bằng những công cụ hết thức thô sơ. Nhưng việc làm quan trọng hơn cả của người Yanomamo phải thực hiện sau khi hoả táng đó là uống tro của người đã khuất.

Được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1929, bộ tộc người Yanomamo sinh sống trong khu vực rừng nhiệt đới Amazon và hoàn toàn không liên lạc với thế giới bên ngoài. Cũng chính điều kiện sinh sống kiểu nguyên thuỷ khiến các nghi thức ma chay của họ bộ tộc này phát triển theo hướng tín tâm, dần dần ngấm vào tiềm thức của người dân.

Cho dù có những nghi thức khó hiểu trong việc ma chay, nhưng tất cả người dân Yanomamo đều tin tưởng vào sự tồn tại thế giới bên kia, nơi linh hồn của con người sẽ tới sau khi qua đời. Vì thế, họ có đủ động lực để uống tro hoả táng mà không một chút mảy may, để linh hồn của người khuất không bao giờ thấy mệt mỏi khi trải qua các kiếp nạn trên thế giới và có thể giữ người họ yêu quý mãi mãi ở lại.

Khi một ai đó trong làng qua đời, cả làng sẽ tiến hành nghi thức hoả táng. Chỉ đàn ông được phép tham dự nghi thức này, thời gian diễn ra thường là khi kết thúc mọi công việc của 1 ngày. Những người đàn ông có mặt trong buổi hoả táng phải tắm thật sạch và gột rửa mọi thứ, từ nhà cửa cho tới vũ khí của họ.

Sau khi hoàn tất việc hoả táng, những bộ phận cơ thể sẽ được phân chia và giã nát bằng 1 chiếc chày và cối. Sẽ có 2 loại cối được trang trí theo kiểu khác nhau để phục vụ cho đám tang của nam giới và phụ nữ. Sau nghi thức hoả táng, chiếc chày và cối cũng được đốt bỏ.

Tro cốt của những bộ phận cơ thể người khuất đã được giã nát, rồi cất giữ trong 1 quả bầu khô khoảng 1 năm. Khi thời gian 1 năm qua đi, người Yanomammo sẽ trộn tro cốt với nước súp chuối. Đây là món ăn chính trong buổi lễ tưởng nhớ người đã qua đời. Những người thân tới bữa tiệc này sẽ phải ăn hết chỗ súp chuối trộn với tro cốt.

Mặc dù, cuộc sống hiện tại của tộc người Yanomamo một phần nhỏ bị tác động bởi thế giới hiện đại bên ngoài, nhưng người trong bộ tộc vẫn luôn duy trì nghi thức được cho là thiêng liêng này.

Theo số liệu năm 2000, tộc người Yanomamo gồm khoảng 11.700 người sinh sống tại Brazil và 15.193 người đang định cư ở Venezuela (năm 1992). Họ sử dụng nhiều ngôn ngữ khác nhau tuỳ từng huyết thống gia đình, như ngôn ngữ Yanoma, Sanuma, Ninam và Yanam. Và cuộc sống của người Yanomamo diễn ra như trong 1 bộc tộc của thời kỳ đồ đá, họ chủ yếu dựa vào việc săn bắt, trồng chuối, cây thuốc lá và một số loại cây lấy củ khác.

TT (St)