Vào những ngày hạ tuần tháng Ba, nông dân ba xã cánh Tây huyện Trảng Bàng tập trung vào thu hoạch lúa Đông Xuân. Vụ này nông dân ở đây trúng mùa lớn. Nhưng hầu hết bà con đều kém vui, vì ở đây chủ yếu là sản xuất giống lúa thường, mà giá lúa thường thì quá rẻ. Tuy nhiên cũng có một số ít nông dân rất phấn khởi, đó là những người sản xuất giống lúa thơm. Hiện nay thương lái mua lúa thơm giá cao hơn lúa thường đến trên 2.000 đồng/kg. Tiếc rằng số người sản xuất lúa thơm ở ba xã cánh Tây Trảng Bàng quá ít.

Chở lúa về

Lúa thơm cao giá hơn lúa thường trên 2.000 đồng/kg

Vụ lúa Đông Xuân này, nông dân ba xã cánh Tây xuống giống hơn 5.647 ha. Trong đó cao nhất là xã Phước Chỉ, với 3.626 ha; xã Bình Thạnh hơn 1.187 ha và xã Phước Lưu 834 ha. Điều đáng ghi nhận ở đây là mặc dù đa số diện tích xuống giống muộn hơn năm rồi, nhưng đạt năng suất rất cao.

Anh Trần Quang Khải ở ấp Phước Tân, xã Phước Lưu cho biết, vụ này anh làm 2 ha lúa Trâu nằm mới (OM 6976), năng suất đạt trên 7 tấn lúa khô/ha. Còn anh Hải, ở ấp Phước Đông, xã Phước Chỉ sản xuất 2 ha lúa IR 50404 (thường gọi là lúa Ba lá xanh) đạt năng suất trên 8,5 tấn lúa tươi/ha (quy ra lúa khô trên 7,5 tấn/ha). Anh Hải cho biết thêm, vụ lúa này, hầu hết nông dân ở ba xã cánh Tây Trảng Bàng đều trúng mùa, năng suất bình quân các giống lúa thường cả khu vực cũng khoảng 7 tấn lúa khô/ha. Còn lúa thơm đạt khoảng 6 tấn/ha. Nguyên nhân sản xuất trúng mùa là nhờ lũ năm 2011 lên cao và kéo dài hơn những năm trước, các cánh đồng được bồi đắp nhiều phù sa, đồng thời sâu rầy, dịch bệnh vụ này cũng rất ít. So với vụ Đông Xuân trước, vụ này nông dân đầu tư phân bón, thuốc trừ sâu ít hơn, lại đạt năng suất cao hơn. Tiếc rằng năm nay giá lúa thường (như Trâu nằm, Ba lá xanh)… lại xuống quá thấp.

Anh Hải cho biết, cách đây 20 ngày (vào ngày 1.3. 2012) chỉ trong một ngày lái mua lúa của anh với ba giá khác nhau. Buổi sáng lái mua 4.200 đồng/kg lúa tươi (giống IR 50404), buổi trưa giảm xuống còn 4.100 đồng/kg; buổi chiều anh kéo lúa từ nhà ra đến đường bờ kênh, lái chỉ trả 4.050 đồng/kg (dù lái đã đặt cọc trước, với giá 4.200 đồng/kg như buổi sáng). Lúa đã kéo ra rồi, không lẽ kéo quay về, mà kéo về cũng không có sân phơi, không chỗ chứa, thế là anh đành phải chấp nhận bán với giá 4.050 đồng/kg. Đó là giá lúa đầu tháng 3. Đến khoảng giữa tháng 3, giá lúa IR 50404 giảm xuống dưới 4.000 đồng/kg lúa tươi. Những ngày gần đây mới nhích lên hơn 4.000 đồng/kg. Còn giá lúa OM 6976 đầu vụ bán được 5.000 đồng/kg lúa khô, sau đó xuống còn 4.700 đồng/kg (tính ra cũng chỉ bằng 4.000 đồng/kg lúa tươi). Hiện nay, giá lúa OM 6976 có tăng chút ít, lên 5.200 đồng/kg.

Nhìn chung giá lúa thường vụ Đông Xuân năm nay thấp hơn vụ Đông Xuân năm 2010-2011 trên 1.000 đồng/kg (vụ trước khoảng 6.200 đồng/kg lúa khô). Trong khi giá lúa thường vụ này thấp hơn vụ Đông Xuân trước, thì giá lúa thơm (loại OM 4900) lại cao hơn vụ Đông Xuân trước. Năm rồi giá lúa thơm đầu vụ là 6.400 đồng/kg lúa khô (chỉ hơn lúa thường có 200 đồng/kg). Còn năm nay vào đầu vụ giá lúa thơm 7.100 đồng/kg lúa khô, cao hơn năm rồi 700 đồng/kg (đối với lúa thơm lái chỉ mua lúa khô, chớ không mua lúa tươi), và hiện nay (ngày 21.3. 2012) giá lúa thơm nhích lên 7.200 đồng/kg, tính ra giá bán lúa thơm cao hơn lúa thường trên 2.000 đồng/kg.

Nông dân Phước Chỉ phơi lúa Đông Xuân

Vì sao đa số nông dân tập trung làm lúa thường?

Một nông dân xã Phước Chỉ cho biết, vụ Đông Xuân này anh làm lúa thơm OM 4900, thu hoạch ngay đầu vụ bán được 7.100 đồng/kg. Vừa được mùa vừa  được giá nên vụ này anh có lãi cao hơn năm rồi rất nhiều. Tiếc rằng vụ Đông Xuân năm nay, có nhiều người bỏ lúa thơm mà làm lúa thường. Bởi lẽ bà con thấy làm lúa thơm năng suất thấp hơn lúa thường mà lại dài ngày hơn, trong khi đó giá bán không chênh lệch nhiều. Ai ngờ năm nay đột ngột giá lúa thơm tăng cao, trái lại giá lúa thường tuột quá thấp làm cho mức chênh lệch giá gữa lúa thơm và lúa thường cách nhau rất xa.

Một cán bộ lãnh đạo xã Phước Chỉ cho biết, vụ Đông Xuân này toàn xã xuống giống 3.626 ha lúa. Trong đó chỉ có khoảng 15% diện tích là lúa thơm, còn lại là lúa thường. Ở xã Phước Lưu cũng chỉ có khoảng 10% diện tích đất nông dân làm lúa thơm. Riêng ở Bình Thạnh, lãnh đạo xã cho biết, trong số hơn 1.187 ha lúa vụ Đông Xuân này, nông dân chỉ làm có khoảng 50 ha lúa thơm.

Một cán bộ lãnh đạo xã Phước Chỉ cho biết, hiện nay khoảng 50% diện tích lúa Đông Xuân của xã đã thu hoạch xong, nông dân đang xuống giống và chuẩn bị xuống lúa Hè Thu. Thấy thương lái đang tập  trung mua lúa thơm và “chê” lúa thường, nên hầu hết nông dân lại tập trung đi mua giống lúa thơm về sản xuất. Đây là tâm lý chung của nông dân, hễ thấy mặt hàng nông sản nào trước mắt bán được giá là tập trung làm theo, chưa biết kết quả sau này ra sao. Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, để thực hiện tiêu chí nâng cao thu nhập cho nông dân, đảm bảo nông dân có cuộc sống ổn định bằng nghề nông, các ngành chức năng cần có định hướng cho nông dân sản xuất, đồng thời có biện pháp hướng dẫn về khoa học, kỹ thuật cho nông dân và nhất là tìm thị trường đầu ra cho nông sản một cách bền vững.

D.H