Lục địa lớn và đông dân nhất thế giới đang phải đối mặt với tác động chết người của thời tiết mùa hè cực đoan, khi nhiều nước hứng chịu sóng nhiệt và mưa kỷ lục. Nhiều chính phủ cảnh báo người dân chuẩn bị cho những điều tồi tệ hơn chưa tới.

Trong tháng này, mưa lớn gây ngập lụt nhiều khu vực ở Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc và Ấn Độ, làm đảo lộn cuộc sống của hàng triệu người và gây lũ quét, lở đất và mất điện. Nhiệt độ cao kỷ lục cũng dẫn đến vấn đề sức khỏe, đặc biệt với nhóm dễ tổn thương như người cao tuổi.

Ngày 15/7, 14 người chết ở thành phố Cheongju, Hàn Quốc, sau khi nước lũ làm ngập hầm đường bộ và khiến phương tiện giao thông mắc kẹt, trong đó có một xe buýt.

Đợt mưa lũ lớn tại miền trung và miền nam Hàn Quốc trong vài ngày gần đây đã khiến 44 người chết và 6 người mất tích, hàng nghìn người phải sơ tán.

Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol kêu gọi cải tổ cách ứng phó với điều kiện thời tiết cực đoan. “Chúng ta phải chấp nhận thực tế biến đổi khí hậu đang xảy ra và đối phó với nó. Thời tiết cực đoan sẽ trở nên phổ biến”, ông Yoon nói.

Nhân viên cứu hộ tại hiện trường vụ lở đất vào ngày 15/7 ở Yecheon, tỉnh Bắc Gyeongsang, Hàn Quốc. Ảnh: AFP

Tại Nhật Bản , mưa lớn kỷ lục ở khu vực tây nam đất nước tuần trước gây ra lũ lụt nghiêm trọng và khiến ít nhất 6 người thiệt mạng.

“Chúng tôi chưa thấy mưa lớn như vậy bao giờ”, người phát ngôn Cơ quan Khí tượng Nhật Bản nói và kêu gọi người dân ở các khu vực bị ảnh hưởng cảnh giác cao độ.

Hiện tượng thời tiết cực đoan được ghi nhận ở nhiều khu vực châu Á, từ Philippines và Campuchia ở phía nam, nơi lũ lụt khiến giao thông gián đoạn ở các thành phố lớn như Manila và Phnom Penh, đến Ấn Độ ở phía bắc, nơi lượng mưa kỷ lục gây tê liệt cuộc sống ở một số bang và cướp đi mạng sống của hàng chục người.

Thủ đô New Delhi hôm 10/7 ghi nhận ngày tháng 7 mưa nhiều nhất trong hơn 40 năm. Mưa lớn đã khiến nhiều trường học phải đóng cửa và nhiều người không còn nơi ở.

Trong khi một số khu vực hứng chịu mưa lớn chết người, những nơi khác lại đối mặt với nắng nóng gay gắt.

Ít nhất 5 trạm khí tượng ở Trung Quốc ghi nhận nhiệt độ trên 50 độ C ngày 17/7, trong đó trạm ở vùng đông bắc ghi nhận mức nhiệt kỷ lục 52,2 độ C. Bắc Kinh đã chứng kiến mùa hè nóng kỷ lục, với nhiệt độ đầu tháng 7 vượt 40 độ C, khiến giới chức phải ban hành cảnh báo đỏ trong hai tuần.

Trung Quốc, một trong những nước gây ô nhiễm nhất thế giới, đã chứng kiến nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa lớn và lũ lụt, đặc biệt ở miền nam đất nước.

Nắng nóng cũng tấn công nhiều khu vực ở Nhật Bản . Nhiệt độ sáng 17/7 đã tăng lên mức 39,7 độ C ở thành phố Kiryu, tỉnh Gunma trên Honshu, đảo lớn nhất và đông dân nhất Nhật Bản. Thị trấn Hatoyama, tỉnh Saitama, cũng ghi nhận mức nhiệt 39,6 độ C.

Số trường hợp bị say nắng ngày càng tăng ở nhóm người cao tuổi Nhật Bản, chiếm 28% dân số.

Nhiệt độ ở thủ đô Tokyo cũng tăng lên mức báo động trong những năm gần đây, khiến quan chức chính phủ phải kêu gọi người dân tiết kiệm điện để đối phó nguy cơ thiếu điện ngày càng lớn.

Một nhân viên an ninh đi qua hệ thống phun sương làm mát ở quận Ginza, Tokyo, Nhật Bản ngày 10/7. Ảnh: AFP

Các nhà khoa học cảnh báo tần suất và cường độ thời tiết cực đoan sẽ tiếp tục gia tăng khi cuộc khủng hoảng khí hậu ngày càng nghiêm trọng. Trong báo cáo khí hậu hàng năm, Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) cho biết thế giới đang trên đà vượt ngưỡng báo động khi nhiệt độ toàn cầu tiếp tục tăng cao so với mức tiền công nghiệp.

Châu Á, nơi ước tính có 4,4 tỷ người sinh sống, đặc biệt dễ tổn thương trước tác động của biến đổi khí hậu, với những hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra nhiều hơn dẫn tới thiếu nước, mất mùa và suy thoái kinh tế.

Mối đe dọa đó được khắc họa rõ nét vào năm ngoái, khi lũ lụt thảm khốc tấn công Paksitan, khiến hơn 1.700 người chết và hàng triệu người mất nhà cửa. Quốc gia Nam Á hiện phải đối phó với cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ.

“Những gì xảy ra ở Pakistan sẽ không chỉ giới hạn ở Pakistan”, Thủ tướng Shehbaz Sharif nói với các lãnh đạo thế giới tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc hồi tháng 9 năm ngoái, cảnh báo biến đổi khí hậu sẽ không bỏ qua bất kỳ nước nào.

Nước láng giềng Ấn Độ , quốc gia đông dân nhất thế giới, là một trong những nơi dự kiến chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi khủng hoảng khí hậu, theo Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC).

Sau khi hứng chịu những đợt nắng nóng nghiêm trọng gần đây ở miền bắc và miền đông, hàng nghìn người dân tuần trước phải sơ tán vì lũ lụt ở các bang như Himachal Pradesh do mưa lớn.

Hàng năm, Ấn Độ phải hứng lũ lụt và lở đất nghiêm trọng trong mùa mưa, kéo dài từ tháng 6 tới tháng 9. Asam, bang có dân số hơn 31 triệu người, nằm trong những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Hơn 495.000 người ở 22 quận bị ảnh hưởng bởi lũ lụt và 14.000 người phải sơ tán đến các trung tâm cứu trợ khi mưa lớn quét qua khu vực. Quan chức địa phương cuối tháng 6 cho biết đã ghi nhận ít nhất 10 người chết kể từ khi mùa mưa bắt đầu.

Cảnh báo đỏ, cho thấy mức đe dọa cao nhất, được ban bố ở một số bang miền bắc như Himachal Pradesh, Uttarakhand, Punjab và Haryana. Cảnh báo lở đất cũng được ban hành ở Uttarakhand và Himachal Pradesh.

Mưa lớn buộc nhiều trường học phải đóng cửa, trong đó có bang Uttar Pradesh và thủ đô New Delhi.

Ngập lụt ở New Delhi, Ấn Độ hôm 14/7. Ảnh: AP

Người nghèo ở Ấn Độ là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Lũ lụt đã gây nguy hiểm cho 35% dân số, khoảng 472 triệu người, sống trong các khu ổ chuột ở vùng đô thị, theo Ngân hàng thế giới.

“Điều trớ trêu là người nghèo trên thế giới thực sự là nạn nhân của biến đổi khí hậu, ngay cả khi họ không phải là người gây ra vấn đề”, Sunita Narain, nhà môi trường học kỳ cựu của Ấn Độ kiêm tổng giám đốc Trung tâm Khoa học và Môi trường, nói.

“Lũ lụt, hạn hán và nhiều thảm họa khí hậu khác đã cho chúng ta thấy rõ tương lai sẽ như thế nào”, bà nói.

Nguồn VNE