Theo đánh giá của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tỉnh Tây Ninh là một trong những địa phương có hệ thống thuỷ lợi tương đối hoàn thiện với hệ thống sông Vàm Cỏ Đông và công trình thuỷ lợi hồ Dầu Tiếng, cung cấp nước tưới cho hàng ngàn héc-ta đất tại Tây Ninh và phục vụ nước sản xuất, sinh hoạt của người dân các tỉnh Long An và Thành phố Hồ Chí Minh.

Tuy nhiên, có một thực tế là khu vực phía Tây sông Vàm Cỏ Đông do đặc thù nền đất tương đối cao, thường xuyên xảy ra tình trạng thiếu nước tưới vào mùa khô khiến việc sản xuất nông nghiệp của nông dân tại 2 huyện Châu Thành và Bến Cầu rất khó khăn, thậm chí, người dân còn không đủ nước phục vụ sinh hoạt.

Đường ống dẫn nước vượt sông Vàm Cỏ Đông.

Theo Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng ngành nông nghiệp tỉnh, Dự án tưới tiêu khu vực phía Tây sông Vàm Cỏ Đông là dự án công trình thuỷ lợi cấp II, được UBND tỉnh phê duyệt và chính thức khởi công từ cuối tháng 4.2018.

Dự án bao gồm các hạng mục: Hệ thống kênh chuyển nước dài 16,67km, trong đó, hơn 2,3km là hệ thống dẫn nước vượt sông Vàm Cỏ Đông với kết cấu bằng ống thép đường kính 2D-2,4m, hai bên bố trí đường giao thông cho xe thô sơ phục vụ nhu cầu đi lại cho người dân và công tác quản lý vận hành; tuyến kênh tưới chính dài 29,41km và hệ thống 17 tuyến kênh cấp I có tổng chiều dài trên 71km, được chia làm 2 giai đoạn:

Giai đoạn I (thực hiện từ năm 2018 đến năm 2022) ban đầu là 1.147 tỷ đồng. Tuy nhiên, do chi phí bồi thường hỗ trợ tái định cư tăng cao nên được UBND tỉnh điều chỉnh tăng lên 1.217 tỷ đồng. Giai đoạn II của dự án (dự kiến từ năm 2023 đến 2026) sẽ cần khoảng 600 tỷ đồng để bê tông hoá một số hạng mục xung yếu và hệ thống kênh tiêu.

Sau nhiều năm chờ đợi, dự án thuỷ lợi tưới tiêu khu vực phía Tây sông Vàm Cỏ Đông đã hoàn thành giai đoạn I vào cuối năm 2022. Từ đầu năm 2023 đến nay, Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng ngành nông nghiệp tỉnh phối hợp với các đơn vị chuyên môn thực hiện công tác thử tải.

Hiện nay, đã hoàn tất công tác nghiệm thu bàn giao đưa vào vận hành khai thác tuyến kênh chuyển nước đoạn từ K0 (giáp với kênh chính Tây) đến K10+027 (ấp Trường, xã Hảo Đước), phục vụ nước tưới của người dân trên địa bàn các xã An Cơ, Hảo Đước và Trí Bình (huyện Châu Thành).

Do dự án mới hoàn thành nên đơn vị quản lý khai thác sử dụng đang rà soát lập phương án phục vụ tưới. Trong quý I năm 2023, dự án được thử tải và kết hợp cung cấp nước chống hạn cho Công ty TNHH MTV bò sữa Vinamilk (xã Long Khánh, huyện Bến Cầu).

Tuyến kênh dẫn nước đoạn từ K0 (giáp với kênh chính Tây) đến K10+027 (ấp Trường, xã Hảo Đước), phục vụ nước tưới của người dân trên địa bàn các xã An Cơ, Hảo Đước và Trí Bình của huyện Châu Thành.

Theo ông Nguyễn Quốc Cường- Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng ngành nông nghiệp tỉnh, hoàn thành giai đoạn I của dự án, hiện còn lại 114km là kênh đất, được thiết kế với mực nước cao hơn mặt đất tự nhiên không được bê tông hoá, khi vận hành phục vụ tưới sẽ gặp nhiều khó khăn do lượng nước bị thấm, lưu tốc dòng chảy chậm, lòng kênh xói lở nên việc cấp nước sẽ không kịp thời, gián đoạn.

Trong quá trình vận hành, có thể xảy ra tình trạng sạt lở ảnh hưởng đến đất sản xuất nông nghiệp của người dân, công tác duy tu bảo dưỡng hằng năm gặp nhiều khó khăn, gây tốn kém rất lớn.

Việc triển khai giai đoạn II ngay sau khi kết thúc giai đoạn I của dự án là hết sức cần thiết, thuận lợi vì không phải thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, tiết kiệm được nhiều kinh phí để xử lý đắp đất, bóc bỏ, sửa lại lòng dẫn, đáy kênh bị xói lở bồi lắng so với việc mở nước tưới ngay.

Giai đoạn II dự kiến bắt đầu triển khai từ cuối năm 2023, sẽ thực hiện bê tông hoá tuyến kênh chính qua địa bàn các xã Hoà Hội, Thành Long, Ninh Điền (huyện Châu Thành), Long Phước (huyện Bến Cầu) và xây dựng hệ thống kênh tiêu.

Tuy nhiên, giai đoạn II của dự án hiện đang gặp khó khăn về nguồn vốn đầu tư. Theo tính toán sơ bộ của đơn vị tư vấn lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, tổng mức đầu tư của dự án là 600 tỷ đồng. Trong đó, 100 tỷ đồng vốn đối ứng của tỉnh đã đưa vào kế hoạch đầu tư xây dựng trung hạn của tỉnh, phần vốn Trung ương là 500 tỷ đồng đang chờ Trung ương hỗ trợ.

Được cấp đủ vốn trong năm 2023, Ban Quản lý dự án đầu tư và xây dựng ngành nông nghiệp tỉnh sẽ triển khai thi công cuốn chiếu từ đầu tuyến kênh chính, hoàn thành công tác gia cố bê tông đến đâu sẽ mở nước phục vụ đến đó nhằm phát huy sớm nhất hiệu quả của các tuyến kênh, dự kiến sẽ hoàn thành trong khoảng 18 tháng.

Minh Dương