Vừa qua, các tộc họ trên đất đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi), quê hương của đội binh phu Hoàng Sa một thời lại tổ chức lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa để tri ân các bậc tiền nhân đã anh dũng hy sinh vì chủ quyền lãnh hải tổ quốc. 

Năm nay, lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa do nhân dân trên đảo đứng ra tổ chức. Hàng trăm ngư dân Lý Sơn lại tụ họp về dự ngày lễ mà họ gọi là giỗ tổ tiên. Lễ hội được tổ chức theo nghi thức truyền thống của người dân huyện đảo, tái hiện lại đội thuyền buồm và những hùng binh cách đây hằng trăm năm ra khơi để bảo vệ lãnh hải Tổ quốc - Hoàng Sa và Trường Sa.

“Hoàng Sa trời nước mênh mông/Người đi thì có mà không thấy về/Hoàng Sa mây nước bốn bề/Tháng ba khao lề thế lính Hoàng Sa”. Lời ca buồn này nói về số phận của người đi lính Hoàng Sa thuở xa xưa không mấy ai còn được trở về. Họ là những người trai trẻ, vượt sóng ra khơi cắm mốc, đo đạc thủy trình và bảo vệ chủ quyền biển đảo của tổ quốc Việt Nam. Biết số phận mỏng manh giữa trời nước mênh mông, trước khi ra đi, mỗi người lính của đội Hoàng Sa thường chuẩn bị cho  mình một số vật dụng: một đôi chiếu, sẽ là vật dùng để quấn xác nếu không may tử nạn; 7 đòn tre, sẽ là vật nẹp quanh thân; 7 sợi dây mây, sẽ được dùng để bó xác người.

Thi thể người lính xấu số sẽ được đồng đội thả xuống biển cả. Chiếc thẻ bài bằng tre có ghi tên tuổi, làng quê, phiên hiệu được cài trong bó xác sẽ là thông điệp gửi lại cho gia đình và bản quán nếu thi thể chưa kịp làm mồi cho cá dữ, khi sóng cả chưa làm tan tành những nẹp tre cùng mấy sợi dây mây. Bây giờ trên đất đảo Lý Sơn tồn tại rất nhiều ngôi mộ không có xác người. Đó là những ngôi mộ gió của người lính Hoàng Sa đã một đi không trở lại, thân xác hòa quyện với biển trời. Những người còn sống dựng nên những ngôi mộ ấy để ghi nhớ công ơn, sưởi ấm cho những người con quả cảm vì nước quên thân.

Lễ tri ân các bậc tiền hiền Hoàng Sa năm nay cũng đầy đủ lễ vật để tế và thế những binh phu Hoàng Sa thuở nọ, chỉ khác là “lính thế” ngày nay là những hình nhân thế mạng nặn bằng đất sét được thả trôi theo chiếc thuyền câu bé nhỏ giữa biển cả, là nghi thức để nhớ về nguồn cội, về tục lệ và cũng là nhiệm vụ hàng năm của ngư dân Lý Sơn.

Nhiều đời nay, ngư dân miền biển Lý Sơn vốn xem lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa là một nghi thức không thể thiếu trong đời sống tâm linh. Hơn 300 năm trước, từ mảnh đất giữa muôn trùng sóng nước này, những người con đảo Lý Sơn vâng lệnh vua ban, dong thuyền ra cắm mốc, bảo vệ chủ quyền lãnh hải của Tổ quốc. Thời đó, cứ vào thời gian này, trên mảnh đất Lý Sơn, nhiều thanh niên trai tráng lên đường vì chí lớn. Trong nhiệm vụ thiêng liêng, cao quý ấy, rất nhiều người đã ngã xuống vì Hoàng Sa, Trường Sa máu thịt. Thêm vào đó, lãnh hải Tổ quốc đang cần người thay thế những người đã hy sinh, người dân Lý Sơn lại tiễn đưa những người kế tiếp dong thuyền ra Hoàng Sa. 

K.D (st)