HTML clipboardMỗi khi có
dịp gặp nhau, các bạn đồng hành trong chuyến đi Pù Luông lại nhắc nhớ những món
ăn dân dã của người Thái. Nhưng có lẽ ai cũng nhớ nhất món cơm lam bản Nủa, một
món ăn thấm đượm tình cảm đồng bào.
Bữa cơm
lam ở bản Nủa - Ảnh: Thủy OCG
Trên mâm cơm tối, chủ nhà
nghỉ ở bản Nủa (xã Lũng Cao, huyện Bá Thước, Thanh Hóa), một bản sinh thái nằm
trong khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, hỏi mấy vị khách đường xa sáng mai có
muốn ăn sáng bằng cơm lam không. Cả nhóm hồ hởi dặn chủ nhà bắt thêm cho
1 con gà
nướng và 1 con vịt nướng, hứa hẹn sẽ có một bữa sáng đã đời.
Nửa đêm, anh chồng giúp
chúng tôi trải đệm bông lau trên sàn nhà, lo giăng mùng tránh muỗi thì chị vợ
xách dao đi xuống cầu thang. Thấy lạ, tôi hỏi chị đi đâu lúc nửa đêm thế này.
Câu trả lời khiến ai nấy đều cảm động, chị đi vào rừng chặt ống giang để về làm
cơm lam.
Du lịch Pù Luông
giờ đã phát triển, bản Nủa đã ngày một đông khách, có lẽ món cơm lam
sẽ được du lịch hóa nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu.
Không biết ngày
trở lại, liệu chúng tôi có được thấy chủ nhà xách dao đi chặt ống
giang lúc nửa đêm để nướng cơm lam đãi khách nữa hay không? |
Anh chủ nhà giải thích thêm
phải đi chặt ống giang mới về, ống giang không được non quá hay già quá, dùng
nấu cơm ngay thì cơm mới thơm, ngọt, quyện mùi tre nứa. Ống giang cũ để lâu sẽ
làm hỏng món cơm lam dân dã nhưng khi nấu lại khá cầu kỳ này. Gạo nếp cũng phải
là thóc mới giã.
Ở bản người Thái, người
Mường ở Pù Luông, lúa chín sau khi gặt được bó thành cum gùi về phơi khô xếp
trên gác mái, khi cần dùng mới bỏ vào máng gỗ để chà lấy hạt đem giã. Trong lúc
chúng tôi chén trà chuyện phiếm bên những ô cửa mát gió của căn nhà sàn thì chị
chủ nhà đã xong việc ngâm gạo từ khi nào.
6g sáng, mọi người lần lượt
tỉnh giấc, ai nấy nằm ườn trên đệm ngắm nhìn Pù Luông qua ô cửa sổ mở cạnh mình.
Căn bếp góc nhà đã đỏ lửa tự bao giờ, hai vợ chồng chủ nhà đang lúi húi nhắc
nồi, vùi than. Mùi thịt gà, vịt nướng, mùi cơm nếp lam quyện mùi khói bếp thoang
thoảng bay ra khiến mấy cái dạ dày tự nhiên sôi ùng ục.
Thoắt cái, một mâm cơm đã
được bày ra trước sân. Chủ nhà bảo ăn ngoài trời cho thoáng đãng, tận hưởng
không khí mát mẻ trong lành. Trên mâm có cặp đôi gà vịt nướng chín vàng, đĩa
măng chua xào lòng mề, muối vừng và tất nhiên không thể thiếu những ống cơm lam.
Căn bếp
dân dã ở bản Nủa - Ảnh: Thủy OCG
Người phụ nữ Thái đã dậy từ
4g sáng, dùng lá chuối cuộn thành ống nhét vào ống giang rồi cho gạo vào, bịt
kín đầu ống giang hở bằng lá chuối rồi xếp lên kiềng nướng trên đống than củi
nóng rực. Phải liên tục xoay trở ống giang để cơm lam chín đều. Sau khoảng 1
giờ, ngửi thấy mùi thơm bay ra là biết cơm đã chín.
Ống giang được róc bỏ lớp vỏ
cháy bên ngoài, chỉ để lại lớp lá chuối mỏng ôm lấy ống cơm, khi ăn chỉ việc
dùng tay bóc nhẹ, xắn từng miếng vừa miệng. Đúng như mong đợi, cơm lam ăn với
thịt gà, thịt vịt nướng và muối vừng, vị ngon ngọt thấm vào thành dạ dày, ấn
tượng đến khó quên.
Sau này, có nhiều dịp thưởng
thức cơm lam trên nhiều nẻo đường Tây Bắc, nhưng chúng tôi vẫn nhớ nhất món cơm
lam bản Nủa được làm bằng sự chân tình của đôi vợ chồng người Thái trong dãy Pù
Luông năm nào...
Theo
TTO