Những năm qua, cùng với sự quan tâm của chính quyền và sự đồng hành của Mặt trận Tổ quốc, đồng bào Chăm Islam không chỉ nỗ lực vượt qua khó khăn trong cuộc sống, mà còn chủ động tham gia các mô hình bảo vệ môi trường, xoá đói giảm nghèo tại địa phương.

Từ những việc nhỏ như dọn dẹp vệ sinh sau giờ lễ thứ Sáu, đến việc trồng hoa ven đường, vận động thắp sáng đường quê hay thay đổi tập quán sản xuất, cộng đồng người Chăm Islam đang từng bước góp phần xây dựng khu dân cư xanh - sạch - văn minh, phát triển kinh tế hộ gia đình.

Hiện có khoảng 4.000 người Chăm sinh sống trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, tập trung tại 7 khu vực thuộc các huyện Tân Châu, Tân Biên và thành phố Tây Ninh. Ngoài ra, còn một số nhóm nhỏ cư trú rải rác tại xã Trí Bình (huyện Châu Thành) và xã Tân Hoà (huyện Tân Châu). Đại đa số bà con sống bằng nghề nông hoặc làm thuê theo thời vụ, một số ít làm công nhân tại các khu công nghiệp; đời sống tuy ổn định dần nhưng vẫn còn không ít hộ gặp khó khăn.

Là cộng đồng có tín ngưỡng riêng, toàn thể đồng bào Chăm ở Tây Ninh đều theo đạo Islam và sinh hoạt tôn giáo dưới sự hướng dẫn của Ban Đại diện Cộng đồng Hồi giáo Islam tỉnh. Những năm qua, với sự quan tâm của các cấp uỷ Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể, đồng bào Chăm Islam đã được tạo điều kiện để an cư lạc nghiệp, giữ gìn nếp sống đạo và hoà nhập ngày càng sâu vào đời sống xã hội.

Từ hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sạch, y tế, giáo dục đến các chính sách xoá đói giảm nghèo, từng hộ dân trong cộng đồng đều dần tiếp cận được nguồn lực thiết thực để cải thiện cuộc sống. Từ đó, niềm tin của bà con vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của chính quyền và vai trò kết nối của Mặt trận Tổ quốc ngày càng được củng cố, tạo nền tảng cho tinh thần đồng hành, góp sức xây dựng quê hương.

Khởi đầu từ mô hình điểm tại Thánh đường ấp Tân Trung A (xã Tân Hưng, huyện Tân Châu), công tác bảo vệ môi trường trong cộng đồng Chăm Islam dần được cụ thể hoá bằng những hành động thiết thực và gắn liền với đời sống tín ngưỡng thường nhật. Ban Quản trị Thánh đường phối hợp với Mặt trận Tổ quốc cơ sở tổ chức tuyên truyền, vận động bà con thay đổi thói quen sinh hoạt, loại bỏ việc xả rác bừa bãi, đốt rác gần nhà, không để chuồng trại sát nơi ở, tích cực tham gia thu gom rác, làm nhà vệ sinh hợp chuẩn.

Điều đáng chú ý là việc vận động không dừng ở các buổi tuyên truyền mà được lồng ghép vào nghi lễ tôn giáo. Vào mỗi trưa thứ Sáu, sau giờ lễ chính, các vị chức sắc đều dành thời gian nhắc nhở tín đồ thực hành nếp sống văn minh, giữ gìn vệ sinh trong và ngoài khu dân cư. Từ đó hình thành nên nếp sinh hoạt đều đặn: “sạch nhà - sạch bếp - sạch ngõ”, gắn kết giữa đạo và đời, giữa tín ngưỡng và trách nhiệm cộng đồng.

Nhờ lan toả tinh thần ấy, đến nay, các Thánh đường khác trên địa bàn tỉnh đều đã hưởng ứng. Bà con không chỉ gìn giữ cảnh quan nơi thờ tự mà còn chủ động trồng hoa ven đường, trồng cây xanh quanh nhà, sử dụng nước sạch và không dùng vật dụng có nguy cơ gây hại môi trường. Ý thức giữ gìn môi trường không còn là khẩu hiệu mà đã trở thành hành động cụ thể, gắn chặt với đời sống tín ngưỡng và văn hoá cộng đồng.

Song song với bảo vệ môi trường, công tác xoá đói giảm nghèo trong cộng đồng người Chăm Islam cũng được triển khai với nhiều hình thức linh hoạt, phù hợp đời sống thực tế. Thông qua các nguồn vốn từ Trung ương và địa phương, nhiều hộ dân được hỗ trợ về nhà ở, đất sản xuất, chăm sóc y tế, tiếp cận giáo dục và nước sạch. Quan trọng hơn, bà con còn được khuyến khích thay đổi tập quán canh tác, chăn nuôi, sinh hoạt vốn còn lạc hậu, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất, cải thiện thu nhập.

Đặc biệt, tinh thần tương thân tương ái được gìn giữ và phát huy mạnh mẽ trong cộng đồng. Mỗi dịp lễ Ramadhan, tháng Haji hay các đợt lễ Qurban (dâng hiến), Ban Đại diện Cộng đồng Hồi giáo Islam vận động các mạnh thường quân trong và ngoài nước hỗ trợ hàng trăm triệu đồng để trao quà cho người nghèo, người già neo đơn. Việc làm này không chỉ mang giá trị vật chất mà còn là điểm tựa tinh thần cho nhiều hộ vượt qua giai đoạn khó khăn.

Một minh chứng cụ thể là chương trình “Thắp sáng đường quê” tại xóm Chăm ấp Tân Trung A, nơi bà con đã quyên góp được hơn 100 triệu đồng để kéo điện, gắn đèn chiếu sáng ba tuyến đường. Không chỉ làm đẹp diện mạo khu dân cư, việc chiếu sáng còn góp phần bảo đảm an ninh trật tự, thể hiện tinh thần cùng lo, cùng làm, cùng phát triển.

Ông Chàm Ên- Phó Trưởng Ban Đại diện Cộng đồng Hồi giáo Islam tỉnh chia sẻ: “Với chúng tôi, đạo không chỉ là lễ nghi, mà còn là cách sống, sống có trách nhiệm, sống biết sẻ chia, biết gìn giữ và vun bồi những giá trị chung vì cộng đồng. Chính từ sự chuyển biến trong nhận thức đó mà tinh thần đoàn kết cộng đồng ngày càng được củng cố, bà con cũng yên tâm lao động, sản xuất để vươn lên thoát nghèo”.

Từ mô hình bảo vệ môi trường đến hành trình xoá đói giảm nghèo, những nỗ lực bền bỉ trong cộng đồng người Chăm Islam ở Tây Ninh không chỉ góp phần nâng cao chất lượng sống mà còn thể hiện rõ nét vai trò chủ thể của đồng bào dân tộc trong công cuộc xây dựng quê hương.

Hoà Khang - Khải Tường