Công ty chúng ta đã thay đổi mô hình hoạt động từ quản lý điều hành tập trung sang phân cấp mạnh mẽ và rộng rãi cho các Xí nghiệp thành viên ở mức độ mà thực chất các Xí nghiệp là các công ty con. Với mô hình tổ chức này, Giám đốc và CB-NV các Xí nghiệp có điều kiện thuận lợi nhất để chủ động, sáng tạo trong hoạt động. Giám đốc Xí nghiệp có cơ hội thi thố tài năng và tư duy điều hành của mình để đưa Xí nghiệp đến thành công. Nhờ sự chuyển hướng đúng đắn đó, thời gian qua các Xí nghiệp bước đầu đã phát huy tính tích cực, chủ động trong hoạt động, mang lại những kết quả đáng khích lệ cho Xí nghiệp, Công ty. Rất nhiều ý tưởng hay, nhiều lĩnh vực hoạt động mới đang được trao đổi và thực hiện - Hy vọng rằng những hoạt động đó sẽ sớm đơm hoa kết trái. Tuy nhiên, những gì chúng ta đã làm được còn xa mới đạt được điều mà tất cả chúng ta mong muốn và kỳ vọng. Chúng ta cần thẳng thắng, thành thật nêu lên mọi vấn đề khó khăn, vướng mắc và nếu cần thiết có thể sửa đổi ngay cả mô hình tổ chức và hoạt động công ty, xí nghiệp để giải tỏa mọi ách tắc đưa công ty tiến lên phía trước. Tôi xin trao đổi một số ý kiến về những tồn tại như sau: Thứ nhất là một số Xí nghiệp đã được thành lập từ lâu nhưng đến nay chưa tỏ rõ dấu hiệu sẵn sàng hoạt động theo mô hình tổ chức của công ty. Điều này làm không ít người băn khoăn và muốn có được lời giải đáp: Có gì còn vướng mắc không và nếu có vướng mắc thì giải quyết như thế nào? Thứ hai là ở nhiều Xí nghiệp đã tổ chức đầy đủ ban bệ, chức vụ. Nhưng tất cả chỉ là hình thức. Anh chị em được chọn tham gia bộ máy quản lý Xí nghiệp nhưng vẫn chưa có thực quyền và chỉ làm việc theo kiểu “chỉ đâu đánh đó”. Hoạt động của các Xí nghiệp không khác bao nhiêu các đội xây dựng xưa. Thứ ba là hệ quả của những vấn đề nêu trên được thể hiện rõ nhất, đầy đủ nhất trên một số công trình do các Xí nghiệp đảm nhận. Đó là bộ mặt công trường nhếch nhác, tổ chức công trường lộn xộn, mô hình quản lý công trường của công ty không được áp dụng hoặc nếu có áp dụng thì cũng chỉ mang tính chất đối phó; tiến độ thi công chậm triền miên và trượt dài, lợi nhuận (trước mắt, đương nhiên do tầm nhìn hạn chế) được đẩy lên quá cao bằng cách cắt giảm nhiều chi phí cần thiết cho việc duy trì hoạt động của bộ máy công trường, v.v… Vì vậy cứ sau lễ khởi công là cả Công ty lẫn Xí nghiệp bước vào cuộc chạy maraton xử lý công việc phát sinh tại công trường. Tổ chức công trường kiểu này đang hạ thấp tư thế của công ty trước nhà đầu tư. Và nhiều vấn đề yếu kém khác nữa. Vậy thì nguyên nhân do đâu? Theo thiển ý của chúng tôi là có nhiều nguyên nhân khác nhau. Chúng tôi có thể kể đến một số nguyên nhân cơ bản là cán bộ quản lý Xí nghiệp chúng ta chưa tiếp cận với kiến thức quản lý doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường, chưa có cơ hội tìm hiểu về quy luật kinh tế, quy luật xã hội và do thiếu thông tin về những tiến bộ hằng ngày của khoa học và công nghệ, chưa định hướng được triết lý cuộc sống bản thân, cộng vào đó là quán tính cũ làm việc vẫn theo tư duy bảo thủ trì trệ, lạc hậu, v.v... Tất cả những vấn đề chúng tôi tạm nêu trên chỉ với mong muốn cung cấp cho người lãnh đạo tự phấn đấu để có tầm nhìn và tư duy mới, nhanh chóng đoạn tuyệt với cái xưa cũ để vươn lên trở thành giám đốc giỏi và thành công. Những gì đang xảy ra và mang tính chất quy luật ở nước ta hiện nay và từ lâu trên thế giới là: Tích tụ và tập trung tư bản (tài chính, sản xuất, dịch vụ, …) của nền kinh tế thị trường mà đất nước chúng ta đã chấp nhận và vận động theo. Quá trình này đang diễn ra trên đất nước ta và trên phạm vi toàn cầu với xu thế tất yếu. Tư duy kiểu “đèn nhà ai nấy rạng” là quá xưa rồi, thế thìai đó còn thổi “tiếng kèn ngập ngừng” làm gì cho mất thì giờ và còn thích hợp không? Việc thành lập các Xí nghiệp cũng nằm trong quy luật này mà thôi.Ở tập san nội bộ trước, chúng tôi đã nêu vấn đề này, nay xin phép không nhắc lại. Chuyên môn hóa và hiệp tác hóa cũng là quy luật của nền kinh tế thị trường và nền sản xuất đại công nghiệp - Đi kèm với quy luật này là chia sẻ trách nhiệm, chia sẻ tài chính và đương nhiên chia sẻ lợi nhuận. Hỡi những ai tham gia quản lý công ty, lãnh đạo xí nghiệp, các đội trưởng, các bạn hãy cố gắng chấp nhận quy luật này để công ty, xí nghiệp sớm thành công. Đi ngược lại quy luật thì lợi bất cập hại và mỏi mệt lắm đấy. Các quy luật nêu trên, ông Mác đã nói đến từ trước năm 1850, vậy mà đến hôm nay nhiều người trong chúng ta vẫn tư duy theo kiểu nông dân thời Trung Cổ. Cái gì cũng vơ vào để tự làm lấy để mong được ăn hết, ăn đủ, tham như vậy thì ai muốn hợp tác? Còn thực tế có ăn được ngon hay không lại còn lắm chuyện đáng nói. Tự tìm hiểu, suy ngẫm để trang bị cho mình một triết lý sống, triết lý làm giàu đúng đắn. Thí dụ như: • Đừng “bóc ngắn cắn dài” bằng ham lợi trước mắt mà quên lợi lâu dài, đôi khi phải dũng cảm chấp nhận lỗ trước mắt để có được lợi nhuận lâu dài, bền vững. • Đừng lầm tưởng chỉ một mình làm ra lợi nhuận nên chú tâm thu vén lợi ích cho riêng mình mà quên anh em, bạn bè, đồng đội đã cùng bản thân mình làm ra lợi nhuận đó. • Đừng để cho đồng tiền che lấp tất cả. Coi trọng chữ tín, danh dự bản thân và tổ chức - Dám hy sinh lợi ích bản thân để bảo toàn danh dự, uy tín của công ty, xí nghiệp. Mốt số nền kinh tế tiên tiến trên thế giới đã chuyển sang nền kinh tế trí thức mà nói nôm na nền kinh tế chủ yếu là sử dụng cái đầu, chất xám để làm ra của cải, lợi nhuận. Điều này còn quá xa vời đối với chúng ta, nhưng chúng ta không thể không biết là chúng ta cũng có cái đầu. Chúng ta phải biết làm ăn, làm giàu một cách thông minh nhất. Trước hết chúng ta phải tin học hóa nghề của chúng ta - Chúng ta phải thực hiện cho kỳ được hệ thống quản lý quý giá do chúng ta đã xây dựng, phải lập hệ thống thông tin và làm chủ thông tin từ công trường đến Xí nghiệp, Công ty. Để làm điều này chúng ta phải có con người, phải có thiết bị và phải trả lương cho họ - Đừng sợ thừa, sợ tốn. Lợi nhuận chính là do đầu tư đúng mà có. Để kết luận bài viết này, chúng tôi muốn nhấn mạnh một điều là chính sách nhất quán của Công ty là đặt hoạt động của Xí nghiệp và kết quả hoạt động kinh doanh của các Xí nghiệp là trung tâm hoạt động của công ty. Mọi hoạt động của Công ty và các phòng ban giúp việc công ty đều nhằm phục vụ, hỗ trợ các Xí nghiệp để các Xí nghiệp làm ăn có hiệu quả. Công ty đã xây dựng và ban hành một loạt tài liệu hướng dẫn, văn bản, quy chế, quy định, quyết định …chỉ có mục tiêu duy nhất là giúp các Xi nghiệp đi đúng hướng, hoạt động an toàn và hiệu quả. Vấn đề còn lại có lẽ là tư duy của người lãnh đạo - tư duy đúng đắn và có bản lãnh là điều kiện tiên quyết để đạt đến mọi thắng lợi của người lãnh đạo Xí nghiệp, công ty. Nguyễn Xuân Bảng 30/09/2003