Hiện trạng HTX Chợ Thạnh Đông.

Thông tin từ Liên minh HTX tỉnh cho biết, toàn tỉnh hiện có 94 HTX, quỹ tín dụng nhân dân với 43.897 thành viên và 104,1 tỷ đồng vốn điều lệ. Đến nay, số HTX đã chuyển sang phương thức hoạt động mới theo Luật HTX năm 2012 chỉ có 40/94 (chiếm 42,6% tổng số).

Tiến độ thực hiện như thế, nhìn chung còn chậm so với kế hoạch. Bên cạnh đó, số HTX đã chuyển đổi cũng chưa phát huy tốt lợi thế của mình trong việc cạnh tranh với các thành phần kinh tế khác. Trình độ của đội ngũ lãnh đạo HTX còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu đặt ra.

Thực tế, sự phát triển của các HTX làm ăn hiệu quả đã góp phần tích cực trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn tỉnh nhà. Số HTX hoạt động khá, giỏi ở địa phương phát huy được vai trò của mình trong xây dựng nông thôn mới.

Với hình thức sản xuất gắn liền tiêu thụ sản phẩm, một số HTX nông nghiệp đã vận động thành viên “dồn điền, đổi thửa”, tạo thành vùng sản xuất tập trung liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp cung ứng vật tư nông nghiệp, giống, tư vấn chuyên môn và tìm đầu ra sản phẩm thông qua các dịch vụ của HTX. Nhưng hiện tại, vẫn còn nhiều HTX kiểu cũ đang gặp lúng túng trong quá trình chuyển đổi hoạt động.

Đại diện HTX Rau an toàn Bình An ấp Phước Bình, xã Suối Đá, huyện Dương Minh Châu cho biết, hiện HTX đang hoạt động theo mô hình cũ và vẫn thiếu thốn cơ sở vật chất, trang thiết bị… HTX mong muốn thực hiện theo mô hình mới để nâng cao hiệu quả hoạt động, tạo niềm tin cho xã viên nhưng còn rất lúng túng.

Đến thời điểm này, HTX vẫn chưa được hướng dẫn tổ chức lại cơ cấu theo Luật HTX năm 2012, nên còn chưa biết những yêu cầu đặt ra, thủ tục đăng ký thành lập như thế nào; nói chung là hiểu biết về luật của các thành viên HTX còn hạn chế.

HTX Giống cây trồng và Dịch vụ nông nghiệp xã Bàu Đồn, huyện Gò Dầu cũng đang đứng trước khó khăn khi tham gia chuyển đổi hình thức hoạt động theo tinh thần luật mới ban hành. Bởi theo quy định khi tham gia chuyển đổi, 68% thành viên phải là nông dân tại địa phương mà thực tế tại HTX, tỷ lệ này vẫn còn khá thấp so với mức quy định.

Ông Nguyễn Văn Nhành- chủ nhiệm HTX cho biết, hiện nay, HTX đang đẩy mạnh kêu gọi những người có đất sản xuất trên địa bàn tham gia vào HTX nhưng nhiều nông dân vẫn tỏ ra không mặn mà, số lượng tham gia chưa đạt yêu cầu theo luật định.

Ở xã Long Thành Bắc, huyện Hoà Thành có HTX May mặc và HTX Bánh tráng, cả hai đều có quy mô nhỏ, hoạt động manh mún, sản xuất kinh doanh còn đơn điệu và cũng còn lúng túng trong việc xác định quy trình, phương hướng hoạt động.

Theo ông Lê Hồng Vân- Bí thư Đảng uỷ xã, từ nay đến cuối năm xã sẽ tiếp tục củng cố nâng cao chất lượng HTX, nhất là HTX May mặc; tạo mọi điều kiện để HTX phát huy thế mạnh của mình. Đồng thời sẽ hướng dẫn để các HTX chuyển dần sang phương thức hoạt động mới. Từ đó, khuyến khích HTX mở rộng liên doanh, liên kết với các HTX khác, doanh nghiệp trong và ngoài địa bàn để hoạt động có hiệu quả hơn.

Theo ông Hồ Ngọc Quới- Giám đốc HTX Mây tre Long Thành Trung, huyện Hoà Thành, dù HTX đã thay đổi bộ máy quản lý cũ thành bộ máy quản lý mới- chủ nhiệm thành giám đốc, ban quản trị thành hội đồng quản trị… Nhưng thực tế, các HTX chưa phân định rõ vai trò, trách nhiệm của giám đốc khác với chủ tịch hội đồng quản trị ra sao, nên cơ bản vẫn hoạt động… y như trước.

Trong khi các HTX còn chưa biết cách chuyển đổi hoạt động thế nào cho đúng thì các cơ quan quản lý Nhà nước cũng… loay hoay với việc thẩm định hồ sơ đăng ký. Các phòng, ban cấp huyện làm nhiệm vụ quản lý hành chính HTX như Phòng Nông nghiệp- Phát triển nông thôn, Phòng Tài chính- Kế hoạch đang khá bối rối trong việc cấp giấy đăng ký hoạt động cho HTX theo Luật HTX 2012.

Các HTX muốn được cấp giấy đăng ký hoạt động cần có một số giấy tờ, chẳng hạn như hợp đồng sử dụng dịch vụ với thành viên nhưng các HTX chưa có những loại giấy tờ này, vì chưa được hướng dẫn cụ thể các biểu mẫu hoặc ngại tiến hành hợp đồng vì khách hàng của HTX chủ yếu là nông dân thường giao dịch với số lượng ít, giá trị kinh tế thấp.

Về phía Liên minh HTX tỉnh, đơn vị này đã mở nhiều lớp tập huấn trang bị kiến thức về hoạt động HTX theo Luật 2012 cho cán bộ các HTX.

Nhưng cán bộ chuyên môn ở huyện- những người trực tiếp hoàn tất thủ tục, thẩm định hồ sơ để HTX được cấp đăng ký hoạt động mới, hay hưởng chính sách ưu đãi thì lại không được tham gia tập huấn, dẫn đến sự chậm trễ vì trông chờ lẫn nhau giữa các bên, khiến HTX mất đi cơ hội phát triển.

Với HTX Rau an toàn Long Mỹ, xã Long Thành Bắc, huyện Hoà Thành- như lời ông Nguyễn Thanh Bình - Giám đốc HTX: khó khăn lớn nhất hiện tại ở đây là đầu ra sản phẩm- vấn đề vẫn còn phải phụ thuộc vào thương lái. Đây là bài toán khó trong việc thực hiện chuyển đổi phương thức hoạt động của HTX.

Sản xuất hàng thủ công tại HTX mây tre xã Long Thành Nam (huyện Hoà Thành).

HTX Chợ Thạnh Đông, xã Thạnh Tân, TP. Tây Ninh là HTX chợ thí điểm đầu tiên trên địa bàn tỉnh nhưng đến nay vẫn chưa phát huy được hiệu quả. Bà Nguyễn Thị Trắng- Giám đốc HTX này cho biết, chợ đã được xây dựng khang trang, sạch sẽ với kinh phí 3,4 tỷ đồng và đang hoạt động theo Luật HTX năm 2012, đến thời điểm hiện tại chỉ có 9 thành viên tham gia buôn bán.

Nguyên nhân là do cách chợ chưa đầy 40m có một ngôi chợ tạm với gần 20 tiểu thương buôn bán. Chính quyền xã chưa có một động thái nào để di dời các tiểu thương tại đây vào chợ mới, khiến ảnh hưởng đến hoạt động của HTX, cũng như ảnh hưởng bộ mặt nông thôn mới của địa phương.

Từ thực tế trên có thể thấy: để đẩy mạnh quá trình chuyển đổi HTX, ngoài việc tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn đến tận cơ sở, cùng người dân tháo gỡ vướng mắc, ngành chức năng- mà cụ thể là Liên minh HTX tỉnh cùng Ban Chỉ đạo triển khai Luật HTX các cấp cũng cần phối hợp chặt chẽ với cơ sở trong việc hỗ trợ các HTX.

Trong đó có sự chú ý định hướng một số dịch vụ cho HTX, đặc biệt là các dịch vụ gắn với sản xuất nông nghiệp hàng hoá, từng bước thay đổi hình thức tổ chức sản xuất tập thể theo hướng hiện đại hơn.

THANH NHI