Dòng kênh Chợ Cũ Trảng Bàng được giữ gìn và sửa chữa nâng cấp thành nơi dạo mát, giải trí.

Dòng kênh Chợ Cũ Trảng Bàng có từ lâu lắm rồi. Trước đây, người ta chỉ gọi là kênh Chợ Trảng Bàng. Đây là con đường thuỷ quan trọng, nối liền từ chợ Trảng Bàng ra rạch Vàm Trảng- một phụ lưu sông Vàm Cỏ Đông. Từ khi Trảng Bàng có ngôi chợ mới ở khu vực ngã ba Vựa Heo, ngôi chợ cũ không còn nữa, từ đó dòng kênh ở đây cũng mang tên là kênh Chợ Cũ Trảng Bàng. Có tài liệu cho biết, vào năm 1818 (Gia Long thứ 17) ông Cả Trước (tức ông Đặng Văn Trước) cùng một số thân hào ở tổng Dương Hoà huyện Bình Dương đến làng Bình Tịnh xin dân địa phương nhường lại một số đất để mở mang khai phá. Sau những năm tháng khai khẩn đất đai, dân chúng quy tụ về đây ngày càng đông. Ông Cả Trước cùng thân hào vận động dân chúng đắp đường, lập chợ, đào kênh... và thành lập làng mới gọi là Phước Lộc, tức xã Gia Lộc (gồm khu vực xã Gia Lộc và thị trấn Trảng Bàng ngày nay). Về sau, dân làng tri ân lập miếu thờ ông Cả Trước tại chợ Trảng Bàng. Như vậy tính đến nay (2016), kênh Chợ Cũ Trảng Bàng đã tồn tại khoảng 200 năm.

Dòng kênh có bề ngang chừng 30 mét, dài khoảng 300 mét. Trước kia, khi hệ thống giao thông đường bộ chưa phát triển, các phương tiện giao thông đường bộ còn hiếm hoi và thô sơ, dòng kênh Chợ Trảng Bàng là cầu nối giao thông đường thuỷ hết sức quan trọng- không chỉ của khu vực chợ Trảng Bàng, mà còn của nhiều khu vực khác trong huyện. Nó góp phần đáng kể trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế- văn hoá, xã hội của huyện Trảng Bàng. Kênh có vị trí rất thuận lợi là nằm ngay đầu chợ nên tàu ghe buôn bán, tàu chở khách đi chợ vào ra tấp nập, nhiều nhất là các ghe chở tro dừa, mắm, muối, cá, khô, trái cây, lá dừa nước, đồ gốm… nói chung là các loại hàng hoá từ miền Tây Nam bộ đem lên. Các thương thuyền này từ vùng sông nước miền Tây, ngược sông Vàm Cỏ Đông, đến ngã ba Vàm Trảng (thuộc địa phận xã An Hoà), rồi rẽ vào rạch Trảng Bàng vào kênh Chợ Trảng Bàng neo đậu hai bên bờ kênh buôn bán. Tham gia buôn bán ở đây không chỉ có người dân khu vực Thị trấn, Gia Lộc mà bà con nông dân từ các xã Lộc Hưng, An Tịnh, An Hoà cũng đánh xe bò, xe trâu hoặc thuê xe ngựa đem hàng tới; lại cũng có nhiều chị em phụ nữ tự gánh hàng đến hai bên bờ kênh để mua bán, trao đổi. Một số thương thuyền tham gia mua bán hai chiều. Họ mang các loại hàng từ miền Tây lên bán, xong mua lại các mặt hàng nông sản phẩm, mây tre lá thủ công, đồ rèn, bánh tráng… từ Trảng Bàng về miền Tây bán lại. Tàu khách có chuyến từ bến đò Lộc Giang (huyện Đức Hoà, tỉnh Long An) và chuyến Rạch Tràm (xã Phước Chỉ, huyện Trảng Bàng) đưa đón khách đi chợ Trảng Bàng. Ngày ấy hai bên bờ kênh chợ Trảng Bàng có nhiều cây che bóng mát.    

Sau khi nước nhà được hoàn toàn giải phóng, kinh tế xã hội phát triển, dân số Trảng Bàng ngày càng đông, nhu cầu mua bán, trao đổi hàng hoá cao hơn. Nhà lồng chợ cũ Trảng Bàng nhỏ hẹp, nằm giữa hai dãy phố cũ, không đáp ứng được nhu cầu mua bán của người dân trong huyện và các vùng lân cận. Cách đây hơn 25 năm, Nhà nước tiến hành xây dựng chợ mới Trảng Bàng. Chợ mới được xây dựng ở khu vực ngã ba Vựa Heo, ngay góc giao lộ giữa tỉnh lộ 787A (đường vào xã An Hoà) và quốc lộ 22, cách khu vực chợ cũ vài trăm mét. Khi có chợ mới, nhà lồng chợ cũ phá bỏ. Mọi hoạt động thương mại- dịch vụ được dời về chợ mới. Dòng kênh Chợ Trảng Bàng ít người lui tới buôn bán nữa và trở nên vắng vẻ.

Người dân tự nguyện đóng góp lát gạch và trồng hoa kiểng cho bờ kênh Chợ Cũ.

Nhằm tạo vẻ mỹ quan đô thị, đồng thời giữ gìn di tích ghi nhớ công đức của bậc tiền nhân trong quá trình xây dựng và phát triển khu đô thị Trảng Bàng, vào năm 2004, công trình làm bờ kè và nạo vét kênh Chợ Cũ Trảng Bàng được thi công. Trong quá trình thi công, khi sắp hoàn thành thì xảy ra sự cố sạt lở, xô lệch bờ kè và công trình phải ngưng lại khá lâu. Do đó, dòng kênh Chợ Cũ trở thành nơi hứng nước thải, rác, lục bình phát triển dày đặc làm ảnh hưởng rất lớn đến vệ sinh môi trường. Đã có ý kiến đề xuất: cho san lấp dòng kênh - khỏi phải tốn tiền nạo vét làm bờ kè, mà Nhà nước còn có thêm gần 1 ha đất công nằm giữa trung tâm huyện lỵ có thể sử dụng để xây dựng công trình phúc lợi công cộng. Tuy nhiên, số ý kiến này không nhiều, đa số còn lại đều kiên quyết lập trường giữ lại dòng kênh. Đa số thắng thiểu số, dòng kênh Chợ Cũ Trảng Bàng đã được giữ lại và Nhà nước đã tiếp tục đầu tư nạo vét, làm bờ kè. 

Những năm gần đây, người dân thị trấn Trảng Bàng đã tự nguyện đóng góp vào việc xây dựng, sửa chữa, nâng cấp và tô điểm cho bờ kênh Chợ Cũ thêm phần sạch đẹp.  

N.H