Thắp hương cho hài cốt liệt sĩ chuẩn bị đưa về nước (ảnh do Đội K71 cung cấp).

Chiến tranh đã lùi xa, những vết thương dần lành theo năm tháng, nhưng cả dân tộc ta vẫn còn những nỗi niềm day dứt chưa nguôi.

Đó là chưa tìm kiếm, quy tập được hết hài cốt liệt sĩ, chưa thể trả lại tên cho những liệt sĩ còn vô danh. Với những chiến sĩ đã tham gia chiến đấu và hy sinh ở chiến trường Campuchia vì nghĩa vụ quốc tế cao cả, việc đưa hài cốt các anh về đất mẹ là một nhiệm vụ thiêng liêng, được toàn dân, toàn Đảng, toàn quân ta quan tâm.

Với trọng trách được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, cán bộ, chiến sĩ Đội K70 (Cục Chính trị Quân khu 7) và Đội K71 (Bộ CHQS tỉnh Tây Ninh) đã vượt suối băng rừng, dãi nắng dầm mưa, vượt qua bao gian khó để tìm kiếm, quy tập, hồi hương hài cốt liệt sĩ. Đó là nhiệm vụ cao cả, là trách nhiệm thiêng liêng và là đạo lý, nghĩa tình.

VƯỢT SUỐI BĂNG RỪNG, DÃI NẮNG DẦM MƯA…

Đại tá Lê Văn Mỹ- Chính trị viên Đội K71 Tây Ninh tham gia công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam ở Campuchia năm 2001 cho đến nay. Hơn 16 năm qua, Đại tá Mỹ cùng anh em đồng đội chẳng thể nào nhớ nổi đã vượt bao nhiêu con suối, băng bao nhiêu khu rừng, cánh đồng, hay đào xới bao nhiêu mét khối đất… để tìm kiếm hàng ngàn bộ hài cốt liệt sĩ.

Hơn ai hết, bản thân anh Mỹ cảm nhận sâu sắc nỗi khó khăn, vất vả mà anh và đồng đội đã trải qua. Đại tá Lê Văn Mỹ bày tỏ: “Khó khăn thì nhiều, nhưng cực nhất là thời tiết ở đất nước Campuchia rất khắc nghiệt, nắng nóng như thiêu đốt, trái trời mưa gió thất thường.

Bên cạnh đó, do chiến tranh đã lùi xa, khi xưa thi hài của các bác, các chú hầu hết mai táng trong rừng sâu, hiện nay, người dân Campuchia đã trồng hoa màu cây trái, kể cả xây dựng các công trình… địa hình thay đổi hoàn toàn, cho nên càng về sau chúng tôi tìm kiếm càng khó khăn hơn.

Đó là chưa kể, đường sá nhiều nơi còn rất hiểm trở, bom mìn còn sót lại cũng không ít; trong rừng, cây cối rậm rạp, suối sâu, nước chảy xiết, muỗi mòng, rắn rết...”.

Đối với các chiến sĩ trẻ, họ rất bỡ ngỡ khi được phân công nhiệm vụ đặc biệt này. Anh Nguyễn Hiếu Thi, chiến sĩ nhập ngũ tháng 2.2016, hai lần tham gia tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, chia sẻ: “Trong quá trình sang Campuchia đào tìm, lúc đầu, thấy hài cốt còn rất sợ, nhưng được sự động viên của Ban chỉ huy, Phân đội, em cảm nhận đây là nhiệm vụ thiêng liêng, phải cố gắng làm bằng được để đưa các chú, các bác về quê hương an nghỉ, dần dần cũng quen, hết e sợ, làm việc có hiệu quả hơn rất nhiều”.

Kể về những lần vượt địa hình phức tạp để làm nhiệm vụ nghĩa tình, Nguyễn Hiếu Thi bày tỏ: “Bên nước bạn mưa nắng thất thường. Mỗi khi hành quân xa, 3 giờ sáng anh em đã phải thức dậy lên đường. Đường đi rất khó khăn, leo núi, băng rừng là chuyện thường ngày; nhiều lần dựng lều trại ngủ tại chỗ đào tìm mấy hôm rồi mới trở lại nơi trú quân. Mỗi lần tìm thấy một bộ hài cốt liệt sĩ, anh em vừa xúc động, vừa vui mừng khó tả”.

Đại tá Lê Văn Mỹ cho biết thêm: “Toàn đội xác định công tác tìm kiếm, quy tập và hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trong các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia là một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa chính trị - xã hội sâu sắc, thể hiện truyền thống “Đền ơn đáp nghĩa” của Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân ta.

Mỗi chuyến đi, khi gặp được các bậc cha chú mình đang nằm ở đó, anh em chúng tôi lại rưng rưng nước mắt. Và cũng mỗi lần tìm gặp, anh em chúng tôi như được “truyền lửa”, thêm sức mạnh để khắc phục, vượt qua khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ thiêng liêng này”.

Lễ viếng, truy điệu và an táng hài cốt liệt sĩ.

HƠN 4.000 HÀI CỐT LIỆT SĨ ĐÃ ĐƯỢC ĐƯA VỀ

Đại tá Nguyễn Văn Đẹp- Phó Chính uỷ Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo quy tập hài cốt liệt sĩ (còn gọi là BCĐ 1237) tỉnh Tây Ninh cho biết, cán bộ, chiến sĩ của Đội K71 đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, khắc phục được mọi khó khăn, cùng với chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân Campuchia thực hiện tốt việc tìm kiếm, hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam.

Qua 16 giai đoạn tìm kiếm (từ năm 2001 đến cuối năm 2017), hai đội K70 và K71 đã tìm kiếm, cất bốc và hồi hương được 4.131 hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam ở Campuchia. Trong đó, Đội K71 Tây Ninh quy tập được 2.338 bộ hài cốt liệt sĩ.

Mỗi khi tìm thấy hài cốt liệt sĩ, tất cả các anh em chiến sĩ phải cẩn trọng từng mũi xẻng, nhát cuốc, tỉ mỉ nhặt từng mẩu xương, chiếc đồng hồ, bình đựng nước… rồi gói ghém cẩn thận để người thân nhận diện sau này.​

Từng vị trí cất bốc đều được vẽ sơ đồ, ghi rõ địa danh, toạ độ cụ thể để làm cơ sở tra cứu, đối chiếu về sau. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, hai Đội K70 và K71 đã quán triệt thực hiện tốt phương châm, tư tưởng chỉ đạo của Quân khu và Ban Chỉ đạo tìm kiếm hài cốt liệt sĩ tỉnh Tây Ninh là “Phát hiện đến đâu làm ngay đến đó, không phân biệt địa bàn.

Chủ động, sáng tạo, linh hoạt, tập trung rà soát kỹ địa bàn được phân công, tổ chức kết luận địa bàn từng khu vực đã tìm; với tinh thần lấy được hài cốt liệt sĩ, bảo đảm an toàn tuyệt đối về người và phương tiện, trang bị, giữ vững mối quan hệ đoàn kết hữu nghị, tôn trọng giúp đỡ lẫn nhau”.

Một điều còn băn khoăn là trong tổng số 4.131 hài cốt liệt sĩ tìm được, có đến 4.046 hài cốt liệt sĩ (chiếm gần 98%) đều vô danh. Tuy nhiên, có 85 bộ hài cốt liệt sĩ tìm được còn rõ tên tuổi, địa chỉ nên BCĐ 1237 tỉnh Tây Ninh đã liên lạc với gia đình đến nhận đưa về quê hương, hoặc an táng tại nghĩa trang liệt sĩ cho tiện bề chăm sóc, hương khói.

Gia đình anh Trần Viết Ngọc, quê ở xã Đức Long, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh, hiện đang ở Đăk Lăk là một trong số gia đình nhận được hài cốt liệt sĩ. Anh Ngọc là con của liệt sĩ Trần Viết Sáng, sinh năm 1958, hy sinh năm 1986 tại chiến trường tỉnh Battambang, vương quốc Campuchia, được quy tập hài cốt về Nghĩa trang liệt sĩ Tân Biên, Tây Ninh.

Khi cha hy sinh, anh Ngọc còn rất nhỏ, mới được một tuổi rưỡi, chưa hề biết mặt cha, chỉ mường tượng hình ảnh cha qua lời kể của mẹ. Biết tin Bộ CHQS tỉnh Tây Ninh tìm được hài cốt, gia đình rất mừng, ai cũng khóc. Mỗi lần thăm mộ cha và các chú, các bác liệt sĩ, anh Ngọc và gia đình đều không giấu được cảm xúc, như chạm đến một nỗi niềm rất thiêng liêng.

Anh Ngọc bày tỏ, hằng năm vào ngày 27.7, gia đình cố gắng thu xếp về thăm viếng mộ cha và các liệt sĩ ở nghĩa trang. Tuy điều kiện đi lại không dễ dàng, phải đi nhiều chặng, nhiều chuyến xe, nhưng gia đình luôn cố gắng về thăm, dâng cho cha nén hương.

“Cuộc đời cha đã hy sinh, cống hiến tất cả xương máu cho đất nước, tôi rất tự hào về cha và các anh hùng liệt sĩ. Thế hệ chúng tôi cố gắng noi gương cha và làm tốt mọi nghĩa vụ của công dân, làm tốt nghĩa vụ với đất nước”- anh Ngọc xúc động nói.

Bốc hài cốt liệt sĩ Việt Nam ở Campuchia (ảnh do Đội K71 cung cấp).

ẤM TÌNH ĐOÀN KẾT TRÊN ĐẤT BẠN

Thấm nhuần sâu sắc lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công”, cán bộ, chiến sĩ luôn chấp hành nghiêm các quy định, chính sách đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế trong sáng của Đảng và Nhà nước ta.

Tích cực làm tốt công tác dân vận bằng những việc làm thiết thực, cụ thể như: giúp dân và nhà chùa nơi hai Đội đến xây dựng các công trình; tổ chức khám bệnh, cấp thuốc, điều trị miễn phí cho người dân; thăm và tặng quà cho các gia đình chính sách, gia đình nghèo và các nhà chùa nhân dịp tết cổ truyền Campuchia.

Những việc làm đó đã tạo được niềm tin và mối quan hệ tốt với các cấp chính quyền, quân đội hoàng gia và nhân dân Campuchia, góp phần xây dựng tình đoàn kết hữu nghị lâu bền giữa hai dân tộc.

CÒN THÔNG TIN VỀ HÀI CỐT LIỆT SĨ THÌ VẪN CÒN LÊN ĐƯỜNG TÌM KIẾM

Trong đợt thực hiện nhiệm vụ giai đoạn XVII (mùa khô 2017-2018), BCĐ 1237 tỉnh Tây Ninh đã nắm được còn lại 342 thông tin mộ liệt sĩ trên các địa bàn Tây Ninh đảm nhiệm như Tbong Khmum, Kampong Cham, Kampong Thom, Siem Riep, Banteay Meancheay, Oddar Meancheay, Pailin và Battambang.

Sau khi tiếp nhận thông tin về mộ liệt sĩ, BCĐ 1237 tỉnh Tây Ninh đã trực tiếp chỉ đạo hai Đội K70 và K71 nghiên cứu xem thông tin đó ở đâu, đã quy tập chưa, ở khu vực, địa bàn nào, nếu trùng khớp với những thông tin có liên quan thì tiến hành khảo sát.

Đại tá Nguyễn Văn Đẹp khẳng định: “Việc tìm kiếm, hồi hương hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ thiêng liêng, thể hiện sự tri ân, đền ơn đáp nghĩa, bằng mọi biện pháp phải đưa hết hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trên chiến trường Campuchia về đất mẹ Việt Nam.

Đây là chủ trương lớn, dù có khó khăn đến đâu, BCĐ 1237 tỉnh Tây Ninh, Bộ CHQS tỉnh, cấp uỷ, chỉ huy Đội K70, K71 cũng sẽ nỗ lực vượt qua để thực hiện tốt nhiệm vụ tìm kiếm. Đến khi nào trên đất bạn Campuchia không còn hài cốt liệt sĩ của quân tình nguyện Việt Nam, nhiệm vụ mới kết thúc. Đó là bổn phận và nghĩa vụ của thế hệ đi sau đối với các chú, các anh đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì nghĩa vụ quốc tế cao cả”.

HUY LIỆU