Ông Lê Thành Tánh thực hiện nghi thức xây chầu trong Ngày hội Văn hoá dân gian năm 2024.

Sinh ra trong gia đình giàu truyền thống Nho giáo, cha của ông Tánh là cụ Lê Văn Đủ- người đã lưu lại bút tích Hán Nôm và nhiều dấu ấn ở đình An Hoà, chùa Phước Lưu (thị xã Trảng Bàng). Mộ Phật từ nhỏ, lên 9 tuổi, ông được gia đình cho đến quy y với Hoà thượng Tăng trưởng Thích Huệ Tánh ở chùa Phước Lưu, được ban pháp hiệu Thông Bổn (là con thứ tám trong gia đình nên mọi người quen gọi ông là Tám Bổn). Ông Tánh được Hoà thượng dạy chữ Nho, dạy đạo và cho tham gia các khoá luật, trường hương, trường kỳ ở các chùa vùng Tây Ninh và Nam bộ.

Năm 1975, ông trở về gia đình, thường xuyên lui tới với Hoà thượng Thiện Lạc ở chùa Niết Bàn (phường An Hoà, thị xã Trảng Bàng), tham gia vào ban hộ niệm cầu an, cầu siêu cho gia đình phật tử và cư dân địa phương.

Đến năm 1994, ông tham gia vào tổ nghi lễ của Ban Khánh tiết đình An Hoà. Khi này, đình An Hoà do cụ Võ Cung Dân làm Trưởng Ban Khánh tiết; cụ Trần Ngọc Côn làm cố vấn và phụ trách chính về nghi lễ tại đình. Ông Tánh được cụ Ba Côn nhận làm học trò dạy về nghi lễ đình làng và dân gian.

Đặc biệt, năm 1994 là năm đầu tiên đình An Hoà tổ chức cúng Kỳ yên theo nghi thức đại lễ (tức có xây chầu, hát bội), cũng là năm diễn suất hát đầu tiên tại Tây Ninh từ sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, do gánh hát bội Ngọc Khanh phụ trách.

Ông Lê Thành Tánh thực hiện nghi thức xây chầu tại đình An Hoà (thị xã Trảng Bàng).

Sau lễ cúng đình An Hoà, cụ Trần Ngọc Côn dẫn theo học trò là ông Lê Thành Tánh học nghi thức xây chầu. Sau hai năm học, năm 1996, cụ Trần Ngọc Côn mở lớp gia giáo đào tạo học trò lễ và nhạc lễ tại nhà ông Lê Thành Tánh. Lớp học thu hút nhiều người tham gia. Lớp học trò lễ do trực tiếp cụ Ba Côn dạy, lớp nhạc lễ do nghệ nhân Út Phí (người ở huyện Đức Hoà, tỉnh Long An) dạy. Lớp học đã đào tạo nên một đội học trò lễ và đội nhạc lễ do ông Tánh là đội trưởng phục vụ cho việc cúng đình An Hoà và tham gia các lễ cúng dân gian. Cũng chính từ đây đã hun đúc trong ông Lê Thành Tánh việc gìn giữ và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống.

Đến năm 40 tuổi, ông Tánh được cụ Ba Côn giao cho việc thực hiện nghi thức xây chầu vào những năm đình An Hoà cúng đại lễ cho đến nay. Năm 1997, ông Tánh tham gia vào tổ nghi lễ của Ban Khánh tiết đình Gia Lộc và đã có những đóng góp quan trọng trong việc hỗ trợ nghi lễ cúng đình, nghi thức xây chầu tại nhiều đình ở Tây Ninh như: Gia Lộc, An Tịnh, Phước Hiệp, trung Gia Bình, Lộc Hưng (thị xã Trảng Bàng), Thanh Phước (huyện Gò Dầu), Thái Hiệp Thạnh, Hiệp Ninh (thành phố Tây Ninh) và các đình ngoài tỉnh như: Phước Thạnh, Phước Hiệp (huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh), Bến Súc, Bến Tranh (tỉnh Bình Dương), Hoà Khánh, Lộc Giang, An Ninh, Rừng Muỗi (tỉnh Long An)... Sự hỗ trợ của ông Tánh đối với các đình không chỉ giúp duy trì nghi lễ xây chầu mà còn góp phần bảo tồn các giá trị văn hoá truyền thống của Nam bộ.

Ông Lê Thành Tánh đọc chúc văn chữ Nho trong lễ Kỳ yên đình An Tịnh (Trảng Bàng).

Hiện nay, ông Tánh đang đào tạo cho ông Nguyễn Văn Châu các nghi thức đình làng và sắp xếp lại Ban Khánh tiết đình để tạo nguồn kế thừa chăm lo nghi lễ tại đình An Hoà.

Năm 2002, ông Lê Thành Tánh được tín nhiệm giữ chức vụ Phó trưởng Ban Khánh tiết đình An Hoà phụ trách nghi lễ, tế tự tại đình. Với sự tận tuỵ và kinh nghiệm lâu năm, đến năm 2023, ông được bầu làm Trưởng Ban Khánh tiết đình. Vào các năm 2022, 2023 ông đứng ra đại trùng tu đình An Hoà để bảo tồn giá trị kiến trúc nghệ thuật tại đình. Ông tham gia vào Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phường An Hoà, thị xã Trảng Bàng, tích cực tham gia công tác an sinh xã hội tại địa phương.

Trong hai lần Đoàn phường Gia Bình và Đoàn trường THPT Nguyễn Trãi (thị xã Trảng Bàng) tổ chức Ngày hội Văn hoá dân gian vào năm 2023, 2024, ông Lê Thành Tánh là một trong những cố vấn về khoa học, chuyên môn và thực hiện nghi thức xây chầu trong ngày hội. Ông rất vui khi lan toả tình yêu văn hoá dân gian đến người trẻ để bảo tồn và phát huy các di sản của tiền nhân.

Ông Lê Thành Tánh viết liễn xây chầu chuẩn bị cho lễ Kỳ yên tại tư gia.

Ở gia đình, ông Tánh là người chồng, người cha, người ông mẫu mực, luôn răn dạy con cháu những điều hay lẽ phải để trở thành những người có ích cho xã hội. Năm 2018, gia đình ông được Chủ tịch UBND phường An Hoà tặng giấy khen là gia đình văn hoá tiêu biểu toàn diện.

Năm 2023, ông được Chủ tịch UBND thị xã Trảng Bàng tặng giấy khen có thành tích xuất sắc trong công tác phối hợp liên ngành làm công tác dân vận năm và UBND phường An Hoà tặng giấy khen vì sự đóng góp trong công tác an sinh xã hội của phường.

Phí Thành Phát - Minh Trí