Truyền thuyết kể lại rằng: Ngày xưa có một bản sống ở dưới chân núi này, một gia đình giàu có, quyền thế, sinh được một người con gái, Nàng vừa đẹp, vừa hát hay, đến nỗi khi nghe nàng hát, chim rừng bay qua cũng dừng cánh, còn khi Nàng xuống suối, tôm cá cũng vây lượn quanh đôi chân nõn nà của Nàng.

Nàng đẹp người, đẹp nết, dân bản ai cũng thương yêu, mặc dù bị cha mẹ “cấm cung” Nàng vẫn tìm cách vui chơi với bạn bè, thế rồi Nàng đã yêu một Chàng trai bản.

Họ yêu nhau tha thiết, tình yêu của họ thật đẹp, nhưng cha nàng không cho Nàng kết duyên cùng Chàng trai, chỉ vì gia đình Chàng Trai nghèo khó.

Bị cha mẹ ngăn cấm, nhưng từ sức mạnh của con tim, Nàng vẫn yêu và đi lại với chàng trai. Sau khi đã biết con mình có thai với Chàng trai nghèo đó, gia đình Nàng nổi giận, cộng với những luật lệ hà khắc lúc bấy giờ, cha mẹ Nàng cùng dân bản đã đem giam nàng vào một cái hang có hình hài xấu xí này.

Cấm không cho Nàng ra tiếp xúc với bên ngoài. Nàng phải sống chết trong cái Hang u tối này, dân bản nhiều người rất thương Nàng, muốn cứu Nàng, nhưng ai cũng bị vạ lây, đành ngậm ngùi trong dạ.

“Tiếng lành đồn xa, tiếng dữ đồn xa”. Tin ấy đến tai Ngọc Hoàng, Ngọc Hoàng bèn sai Nam Tào, Bắc Đẩu, chọn một số người nhà trời có hoa tay giỏi xuống sắp xếp lại cái hang động ấy cho thật đẹp, thật lộng lẫy để cho Nàng, một cô gái chung thuỷ, dũng cảm, trọn tình với người mình yêu, sinh nở mẹ tròn con vuông.

Sau những ngày sống trong hang tối vừa đói rét, vừa sợ hãi, vừa lo lắng cho người yêu sống chết ra sao...... Nàng ngủ thiếp đi miên man. Khi tỉnh dậy Nàng thấy ánh nắng mặt trời dọi thẳng vào, trong hang được sắp xếp, trang trí rất đẹp.

Trên vòm sườn có cảnh rồng bay, phượng múa, những tấm lụa đá dịu dàng giăng lên, có dường đá nằm, có bàn, có ghế, có những bức hoạ đồ mọc từ những thành hang nhô ra và có những mảng đá cho Nàng những lúc buồn gõ vào đó ngân lên những âm thanh kỳ ảo, giúp Nàng xua đi nỗi bất hạnh của mình.

Sau đá Nàng đã sinh con, không hiểu Nàng sống được bao lâu, nhưng hiện trong Hang Nàng và đứa con đã hoá đá hình khối hai mẹ con ôm nhau, mặt đứa con nhìn ra khoảng lộ thiên lên trời. Còn mẹ mắt hướng về cửa hang chính, nhìn xuống làng bản Yên Khê với một nét mặt đầy khát vọng ..... khiến cho khách du lịch nhiều người mủi lòng suy tư./.

Nguồn sinhquyennghean.vn