Nơi ngọn nguồn của các dòng sông Nậm Quảng, Nậm Giải cũng là cái nôi văn hoá của đồng bào dân tộc Thái, huyện Quế Phong (Nghệ An). Nơi đây hấp dẫn khách du lịch không chỉ bởi hệ thống 16 hang động đẹp và huyền bí, những thác nước, mà còn bởi những điệu múa lăm, điệu xuối say đắm lòng người...
Dọc các dòng sông Nậm Việc, Nậm Quàng, Nậm Giải, sự kết hợp của đất trời đã tạo nên cho Quế Phong những ngọn thác lung linh, tuyệt đẹp, cũng như một hệ thống hang động kỳ thú và hấp dẫn. Sao Va, nơi được coi là điểm nhấn đẹp đầu tiên của vùng đất Quế nằm ngay giữa núi rừng Hạnh Dịch, cách thị trấn Kim Sơn chỉ hơn 10 km với ngọn thác cao, rộng mỗi chiều từ 30 đến 35 m, dòng chảy nhanh và mạnh, va đập vào vách đá tạo thành những cột nước dài trắng xoá.

Ðường 48 từ thị trấn Kim Sơn qua xã Tiền Phong, đến tận cột mốc Y3 với chiều dài gần 50 km, dự kiến đến cuối năm nay sẽ hoàn thành, chạy giữa một bên là khu rừng nguyên sinh Pù Hoạt, bên kia là dòng Nậm Việc xanh mát, sẽ tạo nên một con đường du lịch sinh thái hấp dẫn. Vòng về phía bên kia huyện, tuyến đường vành đai biên giới từ xã biên giới Tri Lễ vòng đến huyện Thường Xuân (Thanh Hoá) cũng đã được đầu tư xây dựng, khi hoàn thành sẽ tạo sự giao lưu về kinh tế và văn hoá, đồng thời mở ra những cơ hội mới cho phát triển du lịch. Chạy dài qua Châu Thôn, chung với quốc lộ 48 tại thị trấn Kim Sơn, vào Tiền Phong và cuối cùng là đến Ðồng Văn, con đường này đi giữa rừng đại ngàn Pù Hoạt, Pù Huống, với cảnh quan đẹp, mát mẻ.

Từ thị trấn, du khách cũng có thể đi dọc con đường Hạnh Dịch - Mường Ðán hiện đang được xây dựng, chạy dọc theo dòng sông Nậm Việc và bên kia là rừng nguyên sinh Pù Hoạt, với nhiều loại gỗ quý hiếm như pơ-mu, sa-mu, những cây chò chỉ hàng trăm năm tuổi. Nằm trong đó, dọc theo những dòng sông Nậm Quàng, Nậm Giải... những cảnh quan đẹp như thác bảy tầng với những khối đá lớn nhiều tầng, nhiều lớp xếp lên cao xuống thấp, tạo thành những bậc thang nước dàn đều.

Ngược lên một quãng, du khách có thể đến với bản Mường Ðán, dự kiến sẽ được khôi phục lại những nét đẹp của một làng văn hoá Thái cổ, vừa nhằm bảo tồn nền văn hoá, vừa kết hợp du lịch. Ðến đây, bạn được đắm mình vào với thiên nhiên, được khám phá phong tục tập quán của một nền văn hoá Thái cổ, với rượu cần, lăm vông, hát đối giao duyên, được sống trong những ngôi nhà sàn nguyên sơ, cùng những người dân Thái thật thà, chất phác.

Là nơi sinh sống của năm dân tộc anh em Thái, Mông, Khơ Mú, Thổ, Kinh, cũng được coi là cái nôi của nền văn hoá đồng bào dân tộc Thái. Quế Phong mang những nét đẹp độc đáo. Vùng đất biên cương này, có Lễ hội Ðền chín gian - điểm đến thiêng liêng trong tâm thức những con cháu của vị vua đã lập ra chín bản mười mường người Thái vùng Tây Bắc Nghệ An. Rời Ðền chín gian, ngược con đường lên xã biên giới Tri Lễ, hiện đang được đầu tư trải nhựa, du khách có thể chiêm ngưỡng Tôn Chuổng - một hòn đá trắng muốt mang dáng hình người con gái, gắn với truyền thuyết về một mối tình đẹp đẽ Khủn Lu và U Piềng. 

K.D (st)