Công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật (CTCPL) là nhiệm vụ thường xuyên của hệ thống chính trị, nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính Nhà nước tại cơ sở, góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng, đời sống văn hoá pháp lý của người dân.

Hoà giải viên ấp Thanh An, xã An Bình (huyện Châu Thành)  trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm.

Điểm mới trong đánh giá cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật

Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 22.7.2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định về xã, phường, thị trấn đạt CTCPL có hiệu lực từ ngày 1.1.2022, thay thế Quyết định số 619/QĐ-TTg ngày 8.5.2017 của Thủ tướng Chính phủ.

Về tiêu chí cấp xã đạt CTCPL, Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg quy định 5 tiêu chí với 20 chỉ tiêu. Trọng tâm là việc xây dựng và ban hành văn bản theo thẩm quyền, bảo đảm thi hành Hiến pháp, pháp luật trên địa bàn; tiếp cận thông tin, phổ biến, giáo dục pháp luật; hoà giải ở cơ sở, trợ giúp pháp lý; thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn; tổ chức tiếp công dân, giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo, thủ tục hành chính; bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.

So với Quyết định số 619/QĐ-TTg, bộ tiêu chí đã được giảm còn 20 chỉ tiêu, bỏ các chỉ tiêu trùng lặp, không thuộc thẩm quyền của cấp xã; các chỉ tiêu được kế thừa đã có sự chỉnh sửa để phù hợp, đầy đủ, kịp thời với thực tiễn.

Theo Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg, cấp xã được công nhận đạt CTCPL phải đáp ứng đầy đủ 3 điều kiện: Tổng số điểm của các tiêu chí đạt từ 80 điểm trở lên; tổng số điểm của từng tiêu chí đạt từ 50% số điểm tối đa trở lên và trong năm không có cán bộ, công chức là người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền cấp xã bị xử lý kỷ luật hành chính do vi phạm pháp luật trong thi hành công vụ hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Điểm mới của quy định về điều kiện là áp dụng mức điểm tổng thống nhất, không phân loại cấp xã loại I, II, III.

Bên cạnh đó, Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg bỏ điều kiện về kết quả đánh giá sự hài lòng của tổ chức, cá nhân trong thực hiện thủ tục hành chính ở cấp xã, khắc phục tình trạng hình thức trong thực hiện quy định này trong thời gian qua.

Về trình tự, thủ tục đánh giá, công nhận cấp xã đạt CTCPL, Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg quy định đối với cấp xã, thời hạn gửi hồ sơ đề nghị công nhận cấp xã đạt CTCPL gửi lên cấp huyện là trước ngày 10 tháng 1 năm liền kề năm đánh giá (Quyết định số 619/QĐ-TTg quy định là trước ngày 5 tháng 1 năm liền kề năm đánh giá).

UBND cấp huyện thành lập Hội đồng đánh giá CTCPL để tư vấn, thẩm định giúp Chủ tịch UBND cùng cấp xem xét, quyết định công nhận và công bố cấp xã đạt CTCPL trên cổng/trang thông tin điện tử cấp huyện trước ngày 10 tháng 2 năm liền kề năm đánh giá (Quyết định số 619/QĐ-TTg quy định là trước ngày 25 tháng 1 năm liền kề năm đánh giá).

Quan tâm xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật

Theo Sở Tư pháp, công tác xây dựng, đánh giá, công nhận cấp xã đạt CTCPL được địa phương quan tâm chú trọng triển khai thực hiện do gắn với việc xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, đô thị văn minh.

Năm 2022, địa phương đã tổ chức 10 hội nghị tập huấn nghiệp vụ và cấp phát tài liệu xây dựng, đánh giá, công nhận cấp xã đạt CTCPL cho Hội đồng đánh giá CTCPL cấp huyện và UBND cấp xã. Địa phương đã tổ chức đánh giá, công nhận xã, phường, thị trấn đạt CTCPL theo đúng quy định tại Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định và Thông tư số 09/2021/TT-BTP ngày 15.11.2021 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp. UBND xã, phường, thị trấn tổ chức triển khai việc tự chấm điểm các tiêu chí, chỉ tiêu và đánh giá kết quả đạt CTCPL.

Năm 2022, Chủ tịch UBND cấp huyện xem xét, quyết định công nhận 91/94 xã, phường, thị trấn đạt CTCPL (tăng 2 xã so với năm 2021). Các địa phương chưa đạt CTCPL có cán bộ là người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền cấp xã bị xử lý kỷ luật hành chính do vi phạm pháp luật trong thi hành công vụ. Tuy nhiên, hiện nay, các địa phương còn gặp khó khăn, lúng túng trong công tác xây dựng, đánh giá, công nhận cấp xã đạt CTCPL.

Một số xã chưa quyết liệt trong việc chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác xây dựng, chấm điểm, đánh giá cấp xã đạt CTCPL và phân công các công chức chuyên môn theo dõi thường xuyên, chấm điểm, đánh giá từng tiêu chí, chỉ tiêu gắn với trách nhiệm, nhiệm vụ của công chức; một số nơi còn khoán trắng cho công chức Tư pháp - Hộ tịch thực hiện.

Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật ở một số địa bàn cấp xã được triển khai thực hiện chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu của người dân. Vẫn còn một số tiêu chí, chỉ tiêu thực hiện chưa đạt theo quy định. Công tác xây dựng cấp xã đạt CTCPL ở một số địa phương chưa được triển khai ngay từ đầu năm. Một số địa bàn cấp xã còn khó khăn về kinh phí nên một số tiêu chí, chỉ tiêu về chi cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hoà giải ở cơ sở chưa bảo đảm theo quy định.

Ban, ngành, đoàn thể xã An Bình (huyện Châu Thành) tổ chức phát tờ rơi tuyên truyền pháp luật cho người dân.

Ông Phạm Văn Quân- Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã An Bình (huyện Châu Thành) cho biết, sau khi đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2015, địa phương đang tập trung mọi nguồn lực để hoàn thiện các tiêu chí để tiến đến đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao vào cuối năm 2023.

Trong đó, địa phương thực hiện tốt tiêu chí tiếp cận pháp luật (tiêu chí 16). Cụ thể, có 90% trở lên các mâu thuẫn, tranh chấp, vi phạm thuộc phạm vi hoà giải được hoà giải thành; có 2 mô hình điển hình về phổ biến, giáo dục pháp luật, hoà giải ở cơ sở hoạt động hiệu quả được công nhận (Câu lạc bộ Nông dân với pháp luật, Câu lạc bộ Phụ nữ với pháp luật); tổ chức truyền thông công tác trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật cho người dân, kết quả có 2 trường hợp được hỗ trợ pháp lý.

“Việc thực hiện đầy đủ các chỉ tiêu, tiêu chí đánh giá CTCPL đã giúp cho chính quyền địa phương kịp thời tháo gỡ mâu thuẫn phát sinh tranh chấp, hạn chế đơn thư trên địa bàn, nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật trong cán bộ, nhân dân; đồng thời, tiến tới xây dựng nền hành chính cơ sở ngày càng chuyên nghiệp, góp phần đẩy nhanh quá trình hoàn thiện hệ thống tổ chức hành chính ở cấp xã”- Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã An Bình chia sẻ.

Từ khi triển khai xây dựng xã đạt CTCPL, xã Long Thành Nam (thị xã Hoà Thành) xác định đây là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng, cần có sự quan tâm chỉ đạo, tổ chức thực hiện đồng bộ. Lãnh đạo UBND xã Long Thành Nam cho hay, tất cả thủ tục, hồ sơ có liên quan được niêm yết rõ ràng, thuận tiện cho công dân tra cứu, liên hệ áp dụng.

Cán bộ, công chức nêu cao tinh thần, thể hiện rõ tác phong chuyên nghiệp, giải quyết thủ tục hành chính nhanh gọn, đúng hẹn. Công tác tiếp công dân, giải quyết kiến nghị, hoà giải ở cơ sở được chú trọng gắn với thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, từ đó tạo sự đồng thuận trong nhân dân, không để phát sinh đơn thư kiến nghị vượt cấp, khiếu kiện đông người.

Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh tổ chức truyền thông công tác trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật cho người dân xã An Bình (huyện Châu Thành).

Thời gian tới, UBND xã Long Thành Nam tiếp tục thông tin, truyền thông về vị trí, vai trò, nội dung của xây dựng cấp xã đạt CTCPL nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, đặc biệt là cán bộ, công chức và nhân dân.

Bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ đánh giá, công nhận, xây dựng cấp xã đạt CTCPL gắn với giải đáp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho công chức được giao tham mưu, theo dõi thực hiện đánh giá các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật.

Có giải pháp thiết thực để nâng cao chất lượng tổ chức thực hiện các chỉ tiêu tiếp cận pháp luật theo Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg; xác định rõ trách nhiệm của các ngành, các cấp trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao, bảo đảm thống nhất, đồng bộ, đúng quy định, góp phần bảo đảm thực hiện quyền được thông tin về pháp luật của công dân, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước bằng pháp luật gắn với phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của địa phương.

Thiên Di