Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam có câu thành ngữ mà dường như người Việt Nam nào cũng biết: “Ốc không mang nổi mình ốc lại còn mang cọc cho rêu”. Và câu thành ngữ này còn có dị bản là: “Ốc chẳng mang nổi mình ốc lại còn bọc thêm rêu”. 

Tuy cách viết và đọc có khác nhau, song hai câu thành ngữ này đều có chung nội hàm là dùng để chỉ ra một đạo lý rằng: Nếu ai đó đủ sức gánh vác, hay giúp đỡ một ai đó thì hãy làm, còn không đủ khả năng thì tốt nhất cứ ngồi im, đừng gây thêm những phiền phức không đáng có nữa. Nói tóm lại, ngoài ý nghĩa nhắc nhở trên đây, câu thành ngữ này còn có ý chê bai những kẻ không hiểu được sức mình, không tự lo được cho mình lại còn ôm đồm việc lo toan cho người khác, nên chỉ làm trò cười cho thiên hạ.

Tranh biếm trên báo Mỹ kêu gọi siết chặt kiểm soát súng, ngăn chặn tình trạng xả súng bừa bãi.

Mới đây, hai vị dân biểu liên bang thuộc hạ viện Hoa Kỳ là Michelle Steel và Lou Correa là hai người có suy nghĩ và hành động không hề sai so với câu thành ngữ trên. Bằng chứng là ngày 11.5.2024, trên trang Facebook của đài VOA có đăng bài viết với tựa đề “Dân biểu Mỹ ra nghị quyết lên án Việt Nam vi phạm nhân quyền”. Nội dung bài viết cho biết, dân biểu Michelle Steel và dân biểu Lou Correa đã trình ra Hạ viện Mỹ dự thảo nghị quyết lên án Đảng Cộng sản Việt Nam về việc bỏ tù các nhà báo độc lập, những người bảo vệ nhân quyền, các tín hữu tôn giáo và nhà bất đồng chính kiến ở Việt Nam. Bài viết này cũng đã dẫn lời của dân biểu Michelle Steel, rằng: “Chúng tôi sẽ không bao giờ ngừng đấu tranh để buộc chính phủ Việt Nam phải chịu trách nhiệm về những vi phạm nhân quyền nghiêm trọng của họ… Hoa Kỳ phải kiên quyết nỗ lực gây áp lực lên Đảng Cộng sản Việt Nam để cải thiện tình hình nhân quyền…”.

Chưa hết, trong bài viết này, VOA còn dẫn nguồn bằng kiểu lừa phỉnh người đọc, người nghe rằng: “Theo các phương tiện truyền thông và các nhóm nhân quyền, từ ngày 1.1.2023 đến ngày 31.10.2023, chính quyền đã bắt giữ 25 cá nhân và kết án 23 người đang thực hiện các quyền con người được quốc tế công nhận như quyền tự do ngôn luận, tự do hội họp ôn hoà và lập hội”. Xin hỏi, “các phương tiện truyền thông” và “các nhóm nhân quyền” là hai cụm danh từ chung, không chỉ cụ thể là cơ quan nào hoặc người nào, họ làm gì và ở đâu thì ai tin thông tin này là sự thật? Thế nhưng đây là thủ đoạn để những kẻ “cùng hội cùng thuyền”, nói đúng hơn là để “ngưu tầm ngưu, mã tầm mã” vào hùa với nhau để chia sẻ, phát tán thông tin bịa đặt theo kiểu “đánh hội đồng” nhằm nói xấu, bôi nhọ hình ảnh Việt Nam. Người Việt Nam có câu “nói phải thì củ cải cũng nghe”, nhưng nói như VOA cũng như hai vị dân biểu Michelle Steel và Lou Correa thì chẳng ai tin và cũng chẳng ai thèm nghe cho rác tai. Bởi lẽ, không phải đến bây giờ, mà đã từ nhiều năm nay, trên các diễn đàn quốc tế, chúng ta luôn bác bỏ những luận điệu xuyên tạc rằng Việt Nam vi phạm quyền con người với những “nhà hoạt động nhân quyền”. Hơn thế nữa, việc làm của dân biểu Michelle Steel và Lou Correa đã vi phạm nghiêm trọng Công ước quốc tế về “các quyền dân sự và chính trị”. Theo đó, “Mọi dân tộc đều có quyền tự quyết. Xuất phát từ quyền đó, các dân tộc tự do quyết định thể chế chính trị của mình và tự do phát triển kinh tế, xã hội và văn hoá”. Và tại Nghị quyết số 2625 ngày 24.10.1970 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã nêu rõ: “Không quốc gia nào hay nhóm quốc gia nào có quyền can thiệp, trực tiếp hay gián tiếp, vì bất kỳ lý do gì vào công việc đối nội và đối ngoại của bất kỳ quốc gia nào khác…”.

Tính đến tháng 9.2024, đã có hơn 385 vụ xả súng hàng loạt trên khắp nước Mỹ (theo luật pháp Mỹ, xả súng hàng loạt là một vụ việc trong đó có bốn người trở lên bị thương hoặc thiệt mạng)

Chính vì vậy mà trong phần bình luận, tài khoản có tên Chieuvo đã viết: “Bà Michelle ơi, lãnh lương Mỹ, ăn cơm Mỹ thì hãy lo chuyện của dân Mỹ kìa, đừng châm chọt chuyện của người ta làm chi? Bà có bị khiếm thị không? Dân Mỹ không nhà cửa nằm la liệt khắp nẻo đường đất nước, họ xin tiền mỗi ngày sống lây lất khi chính phủ của bà bỏ hàng trăm tỷ để bắn và giết ở Ukraine và Gaza, nhân quyền kiểu gì, bà có thấy không? Hơn 300 sinh viên bị bắt vì biểu tình ôn hoà trên khắp các trường đại học ở Mỹ nhằm chống sự sát hại dân thường của chính quyền Israel tại Gaza, bà có biết không? Khắp thế giới lên án tội diệt chủng của Israel thì chính phủ Mỹ của bà lại ra sức bảo vệ, bà có biết không mà lại rêu rao, dạy nhân quyền, dân chủ với ai?”.

Và thật đáng buồn cho nước Mỹ, bởi có tới hai vị dân biểu hạ viện đã bất chấp những quy định của luật pháp quốc tế, vẫn lấy cớ can thiệp, cáo buộc bằng cách làm sai lệch bản chất các vụ việc diễn ra trên thực tế để quy chụp, bôi lem tình hình dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam. Trong khi đó, cuộc sống và an ninh cá nhân của người dân Mỹ hiện nay không được bảo vệ một cách hiệu quả. Xã hội Mỹ đầy rẫy tội phạm bạo lực. Từ đầu năm đến nay, ước tính nước Mỹ đã có hơn 24.000 người chết bởi bạo lực súng đạn. Điều đáng báo động là bạo lực súng đạn cũng như các vụ xả súng hàng loạt đã khiến cho số sinh mạng hàng ngàn trẻ em bị tước đoạt tại Mỹ đã liên tục tăng lên trong suốt 10 năm qua. Theo báo cáo của USA Today, tại Mỹ, mỗi ngày trung bình 110 người thiệt mạng và cứ 100.000 dân thì có khoảng 12 người tử vong do súng đạn. Điều đáng nói ở đây là số nạn nhân người gốc Phi thiệt mạng và bị thương trong các vụ việc này tại Mỹ cao gấp 14 lần so với người da trắng. Con số này đã phản ánh thực trạng nghiêm trọng về sự kỳ thị và phân biệt chủng tộc ở Mỹ. Vì thế, việc làm của hai nghị sĩ dân biểu trên chẳng khác nào “ốc không mang nổi mình ốc…”, lại còn bao đồng…

Đáng buồn hơn nữa là hai vị dân biểu này chẳng những đã và đang đi ngược lại nguyện vọng của lãnh đạo và nhân dân hai nước Việt Nam - Hoa Kỳ, mà còn thể hiện rõ thái độ “trên nói dưới không nghe” hay “trên nói một đường, dưới làm một nẻo”. Cụ thể là nhận lời mời của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, từ ngày 10 đến 11.9.2023, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam. Nhân dịp này, lãnh đạo hai nước đã ra Tuyên bố chung, trong đó về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hoà bình, hợp tác và phát triển bền vững. Trong tuyên bố chung có ghi rõ: “…Nguyên tắc nền tảng định hướng quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, bao gồm tôn trọng Hiến chương Liên Hợp Quốc, luật pháp quốc tế và tôn trọng thể chế chính trị, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau. Hai nhà lãnh đạo khẳng định tầm quan trọng của việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người, phù hợp với hiến pháp của mỗi nước và các cam kết quốc tế”.

Từ thực tế trên quan hệ giữa hai nước và xu thế chung của thời đại, bất kể là ai và ở đâu cũng cần gác lại quá khứ, hướng đến tương lai để vun đắp cho mối quan Việt Nam - Hoa Kỳ ngày càng phát triển. Bằng không thì hãy cố gắng làm tròn bổn phận công dân của mình, đừng bao đồng công việc của người khác, quốc gia khác, vì như vậy chẳng mang lại lợi ích gì cho đất nước, dân tộc, mà chỉ làm trò cười cho thiên hạ.

Nhật Minh