Siêu máy bay ném bom Tu-95 của Nga. Ảnh: Wikipedia

Cuộc tấn công, được xem là đợt không kích lớn đầu tiên sau nhiều tháng với các vụ nổ được ghi nhận từ Ternopil ở phía tây đến Kharkiv ở phía đông.

Bộ trưởng Năng lượng Ukraine, ông Herman Halushchenko, xác nhận các cuộc tấn công đã đánh trúng các cơ sở trọng yếu. Chiến dịch này làm ít nhất hai người bị thương ở tỉnh Poltava, diễn ra chưa đầy hai tuần sau cuộc gặp giữa Tổng thống Volodymyr Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng vào ngày 27/2.

Theo các nguồn tin quân sự Ukraine, cuộc tấn công bắt đầu vào khoảng 4 giờ sáng theo giờ địa phương, với đợt tên lửa thứ hai xuất hiện vào lúc 6 giờ sáng.

Đài truyền hình công cộng Ukraine Suspilne, báo cáo các vụ nổ ở Ternopil vào khoảng 5 giờ sáng, tiếp theo là tiếng nổ ở Kharkiv vào 6 giờ 30 sáng.

Thống đốc tỉnh Ternopil, ông Vyacheslav Nehoda cho biết, một cơ sở hạ tầng quan trọng trong khu vực đã bị hư hại, có thể ảnh hưởng đến nguồn cung cấp khí đốt.

“Các đội cứu hộ đang đánh giá tình hình”, ông Nehoda nói, đồng thời cho biết công tác khắc phục đã được triển khai.

Tại tỉnh Ivano-Frankivsk, Thống đốc Svitlana Onyshchuk xác nhận có các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng, nhưng không có thương vong.

Một đường ống dẫn khí bị hư hại ở tỉnh Poltava khiến việc ứng phó thêm phức tạp, nhưng chưa có ước tính cụ thể về thời gian sửa chữa.

Lực lượng phòng không Ukraine đã kích hoạt trên toàn quốc, mặc dù chưa có số liệu chính thức về số lượng tên lửa bị bắn hạ.

Tên lửa Kalibr – Vũ khí chủ lực của chiến dịch

Trung tâm của chiến dịch là tên lửa hành trình Kalibr, một vũ khí tầm xa được Nga triển khai từ các tàu chiến ở Biển Đen.

Tên lửa hành trình Kalibr được phóng từ khu vực Biển Đen. Ảnh: Status-6

Được phát triển bởi Cục thiết kế Novator và ra mắt vào đầu những năm 2000, Kalibr (hay 3M-14) là một tên lửa bay với độ cao thấp từ 15 đến 45 mét so với mặt đất nhằm tránh radar phát hiện.

Tùy theo biến thể, tầm bắn của nó có thể vượt 2.500 km và mang theo đầu đạn nặng khoảng 450 kg, đủ sức phá hủy các mục tiêu quan trọng như trạm điện hoặc đường ống dẫn khí.

Hệ thống dẫn đường của Kalibr kết hợp giữa quán tính và định vị vệ tinh, cho phép điều chỉnh đường bay trong quá trình tiếp cận mục tiêu.

Dòng Kalibr bao gồm nhiều biến thể, trong đó 3M-14T được triển khai trên các tàu mặt nước như khu trục hạm, còn 3M-14K được thiết kế cho tàu ngầm lớp Kilo.

Một phiên bản xuất khẩu, 3M-14E có tầm bắn ngắn hơn nhưng ít có khả năng được sử dụng trong cuộc tấn công ngày 7/3.

Ông Michael Kofman, chuyên gia nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Phân tích Hải quân (CNA) nhận xét: “Tính linh hoạt của Kalibr khiến nó trở thành lựa chọn lý tưởng cho các chiến dịch tấn công cơ sở hạ tầng nằm sâu trong lãnh thổ đối phương”.

Tu-95MS – Công cụ răn đe từ trên không

Các máy bay ném bom Tu-95MS trên bầu trời đóng vai trò hỗ trợ cho đợt phóng tên lửa từ hải quân Nga.

Loại máy bay này có từ thời Liên Xô nhưng đã được nâng cấp với hệ thống điện tử hiện đại, thường mang theo tên lửa hành trình và được vận hành bởi bốn động cơ phản lực cánh quạt, tạo ra âm thanh đặc trưng khi bay.

10 chiếc máy bay ném bom Tu-95 hỗ trợ cho cuộc tấn công sáng 7/3

Việc Nga triển khai đồng thời 10 chiếc Tu-95MS là một con số đáng kể, cho thấy sự phối hợp chặt chẽ với hải quân.

“Thấy số lượng lớn Tu-95 cùng hoạt động là điều bất thường”, ông Mark Schwartz, một tướng quân đội Mỹ đã nghỉ hưu nhận xét.

“Điều này giúp tăng cường hiệu quả của các cuộc tấn công hải quân và làm suy yếu khả năng phòng không của Ukraine”.

Các ước tính sơ bộ của Ukraine cho thấy tổng số tên lửa được phóng vào ngày 7/3 dao động từ 30 đến 40, nhưng con số này vẫn đang chờ xác nhận chính thức.

Thời điểm đáng chú ý

Đợt tấn công lớn này đánh dấu lần đầu tiên Nga phát động chiến dịch tên lửa quy mô lớn kể từ sau cuộc gặp giữa Tổng thống Zelensky và Tổng thống Trump vào ngày 27/2.

Cuộc thảo luận này không mang lại cam kết cụ thể nào về hỗ trợ quân sự hoặc chia sẻ tình báo.

Tờ New York Times ngày 5/3 trích dẫn nguồn tin từ các quan chức Mỹ và Ukraine giấu tên cho biết, Washington đã tạm dừng hỗ trợ tình báo đối với Kiev khiến khả năng cảnh báo sớm bị suy giảm.

Một quan chức quốc phòng Ukraine nhận định với Times: “Khoảng trống đó có thể đã đóng vai trò quan trọng” vì còi báo động không kích ngày 7/3 vang lên rất sát thời điểm tấn công, phản ánh sự quá tải của hệ thống cảnh báo.

Đến trưa cùng ngày, các lãnh đạo địa phương đưa ra đánh giá ban đầu. Ông Nehoda ở Ternopil cho biết các đội kỹ thuật đang ổn định hệ thống phân phối khí đốt, trong khi bà Onyshchuk ở Ivano-Frankivsk xác nhận có thiệt hại nhưng không có thương vong.

Trong khi Ukraine vẫn đang đánh giá tổn thất, sự kiện ngày 7/3 cho thấy khả năng Nga có thể đang tận dụng thời điểm Mỹ ngừng viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo để giáng đòn vào Ukraine.

Nguồn congly