Cách đây 65 năm, ngày 3.3.1959, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) đã ra Nghị định số 100/NĐ-HĐBT thống nhất các đơn vị quốc phòng đang làm nhiệm vụ bảo vệ nội địa biên giới, bờ biển, khu vực giới tuyến và Công an Biên phòng, Cảnh sát Vũ trang thành một lực lượng vũ trang chuyên trách công tác biên phòng và bảo vệ nội địa, lấy tên là lực lượng Công an Nhân dân vũ trang - tiền thân của Bộ đội Biên phòng (BĐBP) ngày nay.

Đội tuần tra của Đồn Biên phòng Vàm Trảng Trâu bên cột mốc 134 (2).

Ngày 22.12.1989, Hội đồng Bộ trưởng ra Quyết định 16/QĐ-HĐBT, chọn ngày 3.3 hằng năm là ngày Biên phòng toàn dân.

Từ khi mới thành lập, với trang bị thô sơ, vật chất thiếu thốn, khí hậu thất thường, thiên tai khắc nghiệt, hoạt động ở địa bàn xa xôi hẻo lánh… lực lượng BĐBP xác định trọng trách được giao là phải giữ vững chủ quyền, an ninh trật tự biên giới, vùng biển, giới tuyến.

Mặc dù phải đối diện với những khó khăn, thử thách to lớn, tiếp nhận quản lý một dải biên cương rộng khắp, núi rừng hiểm trở, tuyến biển, hải đảo xa xôi, giới tuyến quân sự tạm thời; cùng lúc đảm nhiệm công tác bảo vệ nội địa với hàng trăm mục tiêu quan trọng, nhưng BĐBP đã tỏ rõ bản chất của một quân đội cách mạng, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Khi đế quốc Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc, trong khí thế quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược của toàn quân, toàn dân, BĐBP đã phát huy truyền thống cách mạng với tinh thần quyết chiến quyết thắng, dũng cảm chiến đấu bảo vệ biên giới, biển đảo và các mục tiêu quan trọng ở nội địa. Tuy chỉ với vũ khí bộ binh, song với tinh thần mưu trí, sáng tạo, các đơn vị đã cơ động bắn rơi 195 máy bay các loại; phối hợp với các lực lượng khác bắn rơi hàng trăm máy bay Mỹ, bắt nhiều giặc lái.

Cũng trong những năm gian khổ ấy, cán bộ, chiến sĩ BĐBP luôn xông pha trong nguy hiểm, tháo gỡ bom mìn, thuỷ lôi của địch; tham gia cứu dân, cứu tài sản của dân, làm đường lấp hố bom, bảo đảm hành lang giao thông vận chuyển cho tiền tuyến lớn.

Trên chiến trường miền Nam, mặc dù chiến đấu trong điều kiện vô cùng ác liệt, gian khổ, lực lượng An ninh Vũ trang vẫn kiên trì bám đất, bám dân, trụ vững giữa lòng địch, xây dựng cơ sở, diệt ác phá kìm, cùng nhân dân mở rộng vùng giải phóng. Nhiều phân đội biệt động An ninh Vũ trang nằm hầm bí mật, hoạt động biến hoá khôn lường, mưu trí táo bạo, tổ chức các trận đánh bất ngờ giữa sào huyệt địch.

Đặc biệt, lực lượng An ninh Vũ trang đã phối hợp các lực lượng chiến đấu ngăn chặn nhiều đợt hành quân truy quét của địch vào khu căn cứ, tổ chức tốt công tác phòng thủ, bảo vệ an toàn tuyệt đối cho các đồng chí ở Trung ương Cục và các cơ quan đầu não của cách mạng miền Nam.

Được sự chi viện của Công an Vũ trang miền Bắc, lực lượng An ninh Vũ trang miền Nam ngày càng lớn mạnh, trưởng thành nhanh chóng cả về chính trị, quân sự, nghiệp vụ. Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh mùa Xuân lịch sử năm 1975, lực lượng An ninh Vũ trang đã lập nhiều thành tích trong chiến đấu, công tác, góp phần tích cực vào cuộc tổng tiến công và nổi dậy của quân dân ta, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Sau ngày toàn thắng, BĐBP được giao nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới trong điều kiện mới. Lần đầu tiên trong lịch sử giữ nước của dân tộc, lực lượng BĐBP đã tổ chức triển khai bảo vệ suốt một dải biên giới, bờ biển, hải đảo dài gần 8.000km, hình thành các tuyến biên phòng trong cả nước.

Vừa khẩn trương triển khai các mặt công tác trên địa bàn thì lực lượng BĐBP đã phải đương đầu với thử thách lớn. Đó là trực tiếp chiến đấu trong hai cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam (1977 - 1978) và phía Bắc (1979).

Trong hai cuộc chiến đấu này, cán bộ, chiến sĩ BĐBP nêu cao ý chí ngoan cường, dũng cảm, vận dụng sáng tạo các cách đánh để bảo vệ tài sản và tính mạng của Nhân dân, tham gia phối hợp tác chiến với các đơn vị quân đội, phản công, giữ vững chủ quyền lãnh thổ, biên giới. Trong cuộc đọ sức quyết liệt này, một lần nữa công tác biên phòng lại được tôi luyện, thử thách và bừng sáng phẩm chất anh hùng cách mạng cao quý, sự hy sinh quên mình vì Tổ quốc.

65 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Ðảng, lớp lớp cán bộ, chiến sĩ Biên phòng Việt Nam luôn nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng và ý chí “quyết chiến, quyết thắng” của Quân đội Nhân dân Việt Nam, đoàn kết gắn bó máu thịt với Nhân dân, xây dựng phong trào quần chúng bảo vệ biên giới, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ XHCN, bảo vệ tính mạng, tài sản của Nhân dân. Nhiều đồng chí đã hy sinh anh dũng trong chiến đấu bảo vệ biên giới, trong đấu tranh chống các loại tội phạm, trong giúp đỡ Nhân dân phòng chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn.

Nhiều tổ chức chính trị- xã hội hướng về biên giới bằng các chương trình thiết thực ý nghĩa, nâng cao lòng tự hào dân tộc, càng thêm yêu quê hương Tổ quốc.

Trong thời kỳ đổi mới, BĐBP tiếp tục phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng, tích cực nghiên cứu đổi mới toàn diện các biện pháp công tác; chủ động phối hợp với các ngành, các lực lượng thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia; tích cực tham gia xây dựng, củng cố cơ sở chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, giúp đỡ Nhân dân khu vực biên giới xoá đói, giảm nghèo, nâng cao dân trí, phòng, chống thiên tai, khắc phục hậu quả bão lũ.

Bên cạnh đó, BĐBP chủ động đấu tranh, góp phần làm thất bại âm mưu "Diễn biến hoà bình", bạo loạn lật đổ và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch; vừa giữ vững chủ quyền an ninh biên giới, biển, đảo của Tổ quốc, vừa phát triển quan hệ đối ngoại với các nước láng giềng, đẩy nhanh tiến trình phân giới cắm mốc với các nước láng giềng, xây dựng biên giới hoà bình, hữu nghị; nắm tình hình từ xa, đấu tranh có hiệu quả với các tội phạm về ma tuý, vũ khí, tiền tệ, buôn bán người, ngăn chặn triệt để vấn nạn buôn lậu và gian lận thương mại trên biên giới và trên biển...

Tự hào 65 năm truyền thống vẻ vang của Bộ đội Biên phòng Việt Nam, mỗi cán bộ, chiến sĩ Biên phòng đã và đang giữ gìn, phát huy tốt phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của người quân nhân cách mạng, của “Bộ đội Cụ Hồ”; luôn vững vàng nơi đầu sóng ngọn gió, kề vai sát cánh, trên dưới một lòng, đồng tâm hiệp lực, tạo nên sức mạnh nội lực vượt qua mọi thử thách hy sinh, chiến đấu và công tác với tinh thần sáng tạo có kỷ luật, có kỹ thuật và năng suất, chất lượng, hiệu quả; nêu cao ý thức “cần, kiệm, liêm, chính”, thực hành tiết kiệm, chống tham nhũng, lãng phí, quản lý, sử dụng tốt vũ khí, trang bị, kỹ thuật, tích cực tăng gia sản xuất, tổ chức tốt đời sống vật chất, tinh thần, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, bảo vệ vững chắc từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc.

Tinh thần đồng chí, đồng đội, ý thức cộng đồng trách nhiệm của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ không chỉ thể hiện khi còn trong quân ngũ, mà còn được duy trì và phát huy cả khi đã chuyển ngành, nghỉ hưu, hoàn thành nghĩa vụ trở về địa phương... Đó chính là những phẩm chất cao đẹp của người chiến sĩ Biên phòng đã được tôi luyện trong môi trường công tác, chiến đấu đầy khó khăn, gian khổ, nguy hiểm.

 Lê Quân