Theo nhà giáo Nhân dân, Anh hùng Lao động Nguyễn Đức Thìn ở Đình Bảng, thị xã Từ Sơn, người đã có hàng chục năm gắn bó với mảnh đất Đền Đô, đây là lễ hội lớn của quê hương Bắc Ninh-Kinh Bắc.

Lễ hội được tổ chức nhằm kỷ niệm ngày vua Thái tổ Lý Công Uẩn đăng quang, khai mở vương triều hưng thịnh, tạo dựng, phát triển quốc gia và nền văn hóa Đại Việt rực rỡ; đồng thời tưởng nhớ công lao to lớn của các vị vua triều Lý.

Ông quan đám đọc Chiếu dời đô tại lễ hội- Ảnh: Thanh Thương/TTXVN

Qua đó, lễ hội góp phần giáo dục thế hệ trẻ về đạo lý uống nước nhớ nguồn, tái hiện thời kỳ lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam.

Trước đây, lễ hội thường do các vị quan đứng ra tổ chức. Ngày nay, chính quyền và người dân xã hội hóa tổ chức.

Điểm chính của lễ hội là lễ rước. Ông Nguyễn Thế Phú, Trưởng Ban Quản lý di tích Đền Đô cho biết Lễ rước hội Đền Đô thu hút hàng nghìn người tham dự.

Chiều 14.3 Âm lịch, diễn ra lễ rước 9 kiệu tượng trưng cho 9 vị vua triều Lý đến chùa Ứng Tâm (hay còn gọi là chùa Cổ Pháp), thuộc phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn.

Đây là nơi thờ bà Phạm Thị, người sinh ra vua Lý Công Uẩn. Sáng 15.3, đám rước thu hút hàng vạn người tham gia từ chùa Ứng Tâm về Đền Đô, gồm một long đình, một kiệu mẫu và 9 kiệu vua về đền Ðô với độ dài khoảng 3km.

Ði đầu đám rước gồm đội múa rồng thể hiện hùng khí Thăng Long; đoàn cờ, trống, đoàn tướng võ, cởi trần, đóng khố, tay cầm truỳ đồng và hàng trăm quân sĩ đi theo.

Tiếp đến là 100 người khiêng kiệu mặc áo đỏ, mũ đen. Ði đầu là kiệu của Thánh Mẫu có 18 nữ tướng theo sau rồi đến kiệu các vua, mỗi kiệu một con ngựa và có 16 nam tướng mặc áo đỏ.

Sau cùng đoàn rước là các vị mặc sắc phục lễ hội, hương lão và dân làng dự hội, cờ lọng che rợp đồng nội, tiếng trống vang trời thị uy hào khí Thăng Long. Đến ngày 17.3 sẽ tổ chức lễ rước kiệu mẫu về chùa Ứng Tâm.

Đoàn rước về làm lễ tại Đền Đô- Ảnh: Thanh Thương/TTXVN

Đến với lễ hội Đền Đô, du khách có cơ hội được tìm hiểu sâu sắc hơn về lịch sử dân tộc, đặc biệt lịch sử triều Lý.

Lễ hội Đền Đô gắn với di tích lịch sử Đền Đô. Đền còn có tên gọi là Cổ Pháp Điện, đền Lý Bát Đế, nằm ở xóm Thượng thuộc phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, là di tích lịch sử, có kiến trúc theo kiểu thành cổ cung điện.

Đền được khởi dựng từ thời Lý, do Lý Công Uẩn chọn đặt xây dựng thái miếu ở phủ Thiên Đức (tức Cổ Pháp Điện ở Đình Bảng).

Khi các vua nhà Lý lần lượt qua đời, đều được an táng và thờ chung ở đây nên được gọi là đền Lý Bát Đế.

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, Đền Đô bị giặc chiếm đóng và phá hủy hoàn toàn.

Sau khi đất nước thống nhất, năm 1989, nhân kỷ niệm 980 năm ngày vua Lý Thái Tổ khởi nghiệp nhà Lý, trên cơ sở dấu tích kiến trúc và những tài liệu cũ còn lại, nhân dân Đình Bảng đã quyên góp để khôi phục Đền Đô nhằm giáo dục truyền thống yêu quê hương, đất nước cho các thế hệ về sau.

Đền Đô được khôi phục theo đúng bản vẽ và ảnh chụp do Viện Viễn Đông Bác Cổ còn lưu giữ được.

Ngoài khu đền, di tích lăng mộ hay còn gọi là “Sơn lăng cấm địa” nằm ở khu ao sen thuộc cánh đồng phường Đình Bảng gồm 11 lăng là nơi an nghỉ cuối cùng của các vị vua triều Lý cũng là một trong những di tích lịch sử có ý nghĩa tâm linh sâu sắc, bao gồm Lăng vua Lý Thái Tổ, Lý Thái Tông, Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông, Lý Thần Tông, Lý Anh Tông, Lý Cao Tông, Lý Huệ Tông, Lý Chiêu Hoàng, lăng Phát tích (thờ bà Phạm Thị) và lăng bà Nguyên Phi Ỷ Lan.

Với những giá trị lịch sử, văn hóa, năm 2014, di tích lịch sử khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Lý được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt.

Theo TTXVN