Cần sự chung tay của toàn xã hội, tạo điều kiện cho người tái hoà nhập cộng đồng tự tin hơn, không còn mặc cảm, chống tái nghiện. Ảnh minh hoạ

Dễ nghiện, khó cai

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến nghiện ma tuý như tò mò, buồn chán muốn thử cảm giác mới, khẳng định bản thân hay bị lừa, dụ dỗ sử dụng. Theo lời chia sẻ của một số người nghiện, con đường dẫn họ đến với ma tuý đôi khi chỉ vì: “Ở gần nhà, có mấy thằng bạn rủ chơi cái này thích lắm, kêu hùn tiền để hút”; “Có ông anh nói cái này chơi vui lắm, dùng một lần không nghiện, tò mò nên cũng thử” v.v…

Lúc mới sử dụng, sẽ cảm thấy nhẹ nhàng, êm dịu, không lo lắng hay buồn phiền, tăng năng suất làm việc… khiến người dùng khó quên, muốn được tận hưởng thêm lần nữa. Khi bị nghiện sẽ khó bỏ, không có phải chịu đựng “hội chứng cai” rất khó chịu; đến khi không thể chịu được, họ lại tìm đến ma tuý và tiếp tục sử dụng.

Anh P, ngụ thành phố Tây Ninh nói: “Trong một lần đi sinh nhật, tôi bị bạn bè lôi kéo dùng ma tuý. Khi sử dụng thì tất cả những vấn đề lo âu trong cuộc sống dường như được giải quyết hết, không còn buồn chán, mệt mỏi, cơ thể cảm thấy phấn khích.

Cảm giác đó cứ thôi thúc tôi muốn sử dụng thêm lần nữa. Nhờ gia đình phát hiện kịp thời, động viên, giúp đỡ, tôi may mắn thoát khỏi con đường nghiện ngập. Mỗi khi nhớ lại, tôi còn thấy sợ và ám ảnh về khoảng thời gian ấy”.

Không phải ai cũng may mắn tỉnh ngộ và làm lại cuộc đời như anh P. Với một bộ phận người nghiện, nhất là giới trẻ thì việc sử dụng ma tuý được xem như đẳng cấp dân chơi. Có rất nhiều “bữa tiệc” ma tuý được tổ chức tại các tụ điểm ăn chơi như quán bar, karaoke...

Nguồn gốc của nhiều loại tội phạm

Hậu quả của ma tuý rất lớn, đẩy người sử dụng vào con đường nghiện ngập, thậm chí là tù tội. Khi trở thành “nô lệ” của ma tuý, việc bị lợi dụng hoặc bị sai khiến làm những việc trái pháp luật là điều hoàn toàn có thể xảy ra.

Tội phạm ma tuý ngày càng gia tăng, phổ biến nhất là “tàng trữ trái phép chất ma tuý” và “mua bán trái phép chất ma tuý”. Bộ luật Hình sự nước ta quy định tội tàng trữ trái phép chất ma tuý tại Điều 249 và tội mua bán trái phép chất ma tuý tại Điều 251, người phạm tội có thể bị xử phạt đến tù chung thân hoặc tử hình.

Cán bộ Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma tuý, Công an tỉnh cho biết, khi đã lệ thuộc ma tuý, nhu cầu về tiền bạc đối với người nghiện rất lớn. Trong khi đó, khả năng tài chính cá nhân và gia đình không thể đáp ứng, lúc đó họ sẵn sàng làm bất cứ việc gì để có tiền mua ma tuý thoả mãn cơn nghiện, kể cả giết người, cướp của... Điều này được minh chứng qua thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm trong thời gian qua, số đối tượng nghiện ma tuý phạm tội trộm cắp, cướp giật... chiếm tỷ lệ khá cao.

Đơn cử, vào ngày 5.2.2023, đối tượng H.P.Q (sinh năm 1983, ngụ xã Trường Tây, thị xã Hoà Thành) lén lút dùng đoản bẻ khoá lấy trộm xe của người dân nhưng bị lực lượng Công an thực hiện nhiệm vụ gần đó phát hiện, tri hô, khống chế bắt giữ.

Trong quá trình truy bắt, đối tượng chống trả quyết liệt nhằm thoát thân. Được biết, thời gian qua, đối tượng Q đã thực hiện 6 vụ trộm cắp tài sản trên địa bàn, số tiền kiếm được từ các vụ trộm dùng để tiêu xài và mua ma tuý sử dụng. Đối tượng từng có 3 tiền án về tội trộm cắp tài sản. Vụ việc được Công an thị xã Hoà Thành điều tra làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật.

Đối với ma tuý đá, nếu sử dụng dài ngày, hoạt động hệ thần kinh của người nghiện bị kiểm soát khiến họ “ngáo đá”, xuất hiện tình trạng ảo giác, mất kiểm soát bản thân, mất nhận thức tạm thời, suy nhược lý trí, hoang tưởng, ám ảnh bị giết hại, chém giết, leo cột điện, thoát y, cắt tay chân, tự sát…

Theo thống kê của cơ quan Công an, từ ngày 15.12.2020 đến ngày 14.12.2022, trên toàn quốc, tội phạm giết người xảy ra 2.304 vụ, làm chết 1.552 người, bị thương 1.113 người. Riêng năm 2022 xảy ra 1.297 vụ án giết người, làm chết 816 người. Số vụ án giết người do đối tượng bị bệnh tâm thần, “ngáo đá” gây ra chiếm tỷ lệ nhỏ 4,8% trong tổng số vụ án giết người nhưng diễn biến phức tạp hơn và gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Ban điều hành mô hình Nhà trọ 3 không: không ô nhiễm môi trường, không ma tuý, không trộm cắp nhắc nhở người thuê trọ chấp hành nghiêm pháp luật.

Giúp người nghiện tìm lại cuộc đời

Trên địa bàn tỉnh, số người nghiện, sử dụng trái phép chất ma tuý đang quản lý là 1.799 người (bao gồm 596 người nghiện, 1.203 người sử dụng trái phép chất ma tuý).

Đại diện Công an phường IV, thành phố Tây Ninh cho biết, năm 2022 và 6 tháng đầu năm 2023, Công an phường đã lập hồ sơ đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc 5 trường hợp; kiểm tra nhanh dương tính ma tuý 82 trường hợp, đã lập hồ sơ vi phạm hành chính, đề xuất xử phạt theo quy định.

Để phối hợp chặt chẽ trong quản lý cai nghiện ma tuý tại gia đình, cộng đồng, đơn vị nắm tình hình, tham mưu Đảng uỷ, UBND phường chỉ đạo ban, ngành, đoàn thể từ phường đến khu phố thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm ma tuý; lên danh sách, lập hồ sơ đề nghị xác định người nghiện; phân loại đối tượng để quản lý, kiểm tra hồ sơ, xác định người thuộc diện cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cai nghiện tự nguyện tại cộng đồng hoặc áp dụng cai nghiện bắt buộc tại cộng đồng.

Lực lượng chức năng tăng cường gọi hỏi, răn đe, giáo dục, kiểm danh, kiểm diện, lập danh sách đối tượng tù tha ma tuý, đi cai nghiện bắt buộc, cai nghiện tự nguyện về và các đối tượng áp dụng biện pháp tại phường, đối tượng nghi sử dụng ma tuý; phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan và gia đình người nghiện theo dõi, giúp đỡ, quản lý trong và sau khi cai nghiện; tiếp nhận thông báo quản lý người sử dụng trái phép chất ma tuý theo Nghị định 116, lập hồ sơ quản lý người sử dụng, gọi hỏi răn đe, cảm hoá giáo dục làm cho đối tượng nhận định rõ tác hại của ma tuý, từ đó rời bỏ không tái sử dụng.

Năm 2016, trên địa bàn phường Ninh Thạnh, thành phố Tây Ninh, tình hình đối tượng sử dụng ma tuý tăng, đa số là thanh thiếu niên. Với hy vọng chung tay đẩy lùi tệ nạn ma tuý, Hội Cựu chiến binh phường phối hợp với Công an phường xây dựng kế hoạch tham mưu Đảng uỷ chỉ đạo thực hiện mô hình 2 + 1 (hai hội viên Cựu chiến binh giúp đỡ 1 đối tượng ma tuý hoà nhập cộng đồng).

Hội Cựu chiến binh phường xác định đây là nhiệm vụ rất khó khăn. Các đối tượng sau cai nghiện vẫn còn mặc cảm, sợ bị kỳ thị, phân biệt đối xử, khó khăn trong việc tiếp cận. Hội xây dựng kế hoạch triển khai đến các chi hội trực thuộc về việc tổ chức thực hiện mô hình.

Trên cơ sở đó, chi hội xây dựng kế hoạch phân công hội viên thực hiện phù hợp với tình hình thực tiễn. Bước đầu các chi hội phối hợp với Cảnh sát khu vực phân công 16 hội viên giúp đỡ 8 đối tượng; đến năm 2023 hỗ trợ được 37 đối tượng có công ăn việc làm ổn định, chưa có thanh niên tái nghiện.

Thông qua các buổi sinh hoạt chi hội Cựu chiến binh, Cảnh sát khu vực phối hợp tuyên truyền cho hội viên các văn bản, nghị định có liên quan về tệ nạn ma tuý để mọi người có cơ sở tuyên truyền lại cho gia đình và thanh niên được phân công giúp đỡ.

Hội Cựu chiến binh phối hợp với Đoàn Thanh niên tổ chức giao lưu bóng đá, bóng chuyền, các hoạt động tình nguyện như phát quang, don dẹp rác thải, sửa chữa đường giao thông... tạo điều kiện cho người tái hoà nhập cộng đồng tự tin hơn, không còn mặc cảm, chống tái nghiện.

Hội viên được phân công thường xuyên gặp gỡ, động viên tinh thần, giới thiệu vay vốn cho thanh niên sau cai nghiện có hoàn cảnh khó khăn. Đến nay, nhiều người có việc làm ổn định, tự nuôi sống bản thân, có hộ làm ăn khá, giàu như mua bán cây kiểng, mở cơ sở sản xuất trụ bê tông, kinh doanh nhà trọ…

Ma tuý là hiểm hoạ của cộng đồng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự, an toàn xã hội và an ninh quốc gia. Cùng với sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng chức năng, chính quyền địa phương, người dân cần nâng cao ý thức cảnh giác, phòng ngừa, tự bảo vệ mình trước những cám dỗ và tác hại của ma tuý, tích cực tham gia phòng ngừa, ngăn chặn, đấu tranh với tội phạm và tệ nạn ma tuý bằng những hành động thiết thực, sống lành mạnh, có ích và nhất quyết “không thử ma tuý, dù chỉ một lần”.

Phương Thảo - Hà Thuỷ