Bánh tét dì Út Trình được đưa xuống thành phố Hồ Chí Minh vào Bộ tư lệnh Quân khu 7, rồi ra tận Hà Nội.
Hơn 80 tuổi, dì Út khá minh mẫn, vẫn còn nhớ những ngày bom dập, pháo vùi ở An Nhơn Tây (Củ Chi, TP. Hồ Chí Minh) thời đánh Mỹ.
Không ngớt tay soạn mớ lá chuối, dì Út kể: "Hồi đó, mới mười mấy tuổi, mấy anh du kích Củ Chi biết nhà dì gói bánh tét ngon nên cứ gần Tết là nhắn ra đặt bánh. Chiến tranh ác liệt, nhưng mấy ảnh đặt bánh, cỡ nào dì cũng mang tới nơi. Sau này hoà bình, khi ông Trần Đơn về Tây Ninh làm Tỉnh đội trưởng, ăn thử thấy ngon, mới đặt nhiều. Chắc tiếng lành đồn xa nên mấy ông bộ đội đặt làm bánh dữ lắm. Tết này, ông Trần Đơn (Thượng tướng – Thứ trưởng Bộ Quốc phòng) đặt cả ngàn đòn, bên Tỉnh đội cũng đặt nữa".
Hầu hết những người phụ gói bánh cho dì Út đều là hàng xóm, láng giềng, con cháu… có người gắn bó với dì Út mấy chục năm trời.
Cô cháu dâu của dì Út khá ít nói, lúc nào cũng chú tâm vào việc làm "nhân" bánh tét.
Trong nhóm thợ gói, người trẻ nhất cũng đã được dì Út dạy gói bánh 2-3 năm. Họ ngại khi thấy chụp ảnh vì sợ gặp hư bánh. Họ bảo, cách đây mấy năm, cũng có một đài truyền hình ghé nhà dì Út quay phóng sự về bánh tét, ai ngờ bữa đó, chẳng hiểu vì lý do gì lại hư cả nồi bánh.
Dì Út nói, bây giờ không buộc đòn bánh tét bằng lạt tre nữa, chứ hồi đó, quây đòn bánh tét, lớ quớ bị đứt tay như chơi. Gói bằng dây nylon đỡ hơn. Chặt hay lỏng là do người gói thôi!
Cứ tầm một tiếng, mấy người phụ việc lại mang hơn chục đòn bánh vừa gói xong, chuẩn bị cho vào nồi nấu.
Bánh cho vào nồi nấu, kể từ khi nước sôi, lửa phải luôn cháy đều, tầm 6 tiếng sau, bánh mới chín. Không giống như nhiều người khác, dì Út có "chiêu" riêng, không cần phải vất vả trở bánh tới lui.
Kể từ dạo Rằm, gần như ngày nào cũng vậy, gian bếp nấu bánh tét ở nhà dì Út luôn đỏ lửa từ sáng cho đến tận khuya.
Bánh tét là một loại bánh thường được sử dụng vào dịp Tết nguyên đán ở khu vực Nam bộ. Khác với bánh chưng ở miền Bắc gói bằng lá dong, bánh tét gói bằng lá chuối. Bánh tét có hình trụ dài nên còn được gọi là đòn bánh.
Bánh tét ngày Tết thường để lâu được vài ngày, dùng để ăn với dưa món và thịt kho, thường là bánh tét nhân mặn với thịt, mỡ và đậu xanh.
Theo Lê Tân trong bài Bánh tét Trà Vinh, dân gian lưu truyền, ngày xưa cứ tết đến người ta gói loại bánh này và gọi bằng tên “bánh tết”, lâu dần đọc trại ra thành “bánh tét”. Tuy nhiên, cũng có tài liệu cho rằng, tên gọi “bánh tét” rất có thể còn xuất xứ từ cách thức cắt bánh của người dân Nam bộ xưa, tay phải cầm đầu dây khoanh tròn đòn bánh đã lột (vỏ), “tét” từng khoanh một để lên đĩa.
Đặng Hoàng Thái
(BTNO) -
Hàng chục năm qua, cứ vào khoảng Rằm tháng Chạp, dì Út Trình (Phạm Thị Trình) ở phường III, TP. Tây Ninh lại í ới gọi bà con hàng xóm sang phụ gói cả ngàn đòn bánh tét, hầu hết là do các đơn vị quân đội đặt hàng.
