Tối  9-6, tàu cá Gemvir-1 của Philippines đã bị một tàu Trung Quốc (TQ) mang số hiệu Yuemaobinyu 42212 đâm chìm gần bãi Cỏ Rong xung quanh quần đảo Trường Sa của Việt Nam (VN). Thay vì cứu người trên tàu đang chìm, tàu TQ đã nổ máy chạy, bỏ mặc 22 ngư dân Philippines trên biển. Các thuyền viên Philippines may mắn được tàu cá VN cứu kịp thời.

Rất đông người dân Philippines phẫn nộ. Tại thủ đô Manila, hàng trăm người dân đã đổ xuống đường biểu tình, mang theo những băng rôn, biểu ngữ bày tỏ phản đối hành động của TQ. Họ yêu cầu chính quyền Tổng thống Rodrigo Duterte phải có trách nhiệm bảo vệ chủ quyền quốc gia và có thái độ cứng rắn hơn với chính quyền Bắc Kinh. Giới chức Philippines đã tỏ thái độ cứng rắn và tiến hành một loạt động thái quyết liệt nhằm “đòi lại công bằng”.

Đấu tranh trên mặt trận ngoại giao

Ngay sau khi xảy ra vụ việc, Philippines đã gửi một công hàm ngoại giao phản đối đến TQ. Bộ trưởng Quốc phòng và ngoại trưởng Philippines đã lần lượt dùng ngôn từ mạnh mẽ nhất để lên án hành vi hung hăng và không nhân đạo của tàu TQ đối với vận mệnh của hàng chục ngư dân Philippines đang lênh đênh giữa biển.

Phó Chánh án Tòa án Tối cao Philippines Antonio Carpio cho rằng tàu dân quân biển của TQ có khả năng đứng sau vụ đâm chìm hôm 9-6. Ông nhấn mạnh chính quyền Tổng thống Rodrigo Duterte cần đứng lên chống lại thói hành xử của TQ trên vùng biển tranh chấp. “Người Philippines cần gửi tín hiệu mạnh mẽ tới TQ rằng: Bất cứ vụ tấn công mới nào đối với các tàu Philippines sẽ đồng nghĩa với việc cắt đứt quan hệ ngoại giao với TQ” - tờ Inquirer dẫn lời ông Carpio.

Không dừng lại ở đó, hôm 17-6, Philippines đã chính thức đệ trình đơn lên Liên Hiệp Quốc yêu cầu đặt ưu tiên bảo vệ sự sống của các ngư dân trên biển lên hàng đầu, hãng Bloomberg đưa tin. Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin trong một bài đăng trên tài khoản Twitter cá nhân cho biết ông đã ủy quyền cho Đại sứ quán Philippines tại London (Anh) đệ đơn lên Liên Hiệp Quốc và Tổ chức Hàng hải Quốc tế của Liên Hiệp Quốc (IMO). Ông cũng gửi tuyên bố của chính quyền Manila lên IMO, khẳng định thuyền viên của Philippines đã bị bỏ mặc “một cách vô nhân đạo” và sẽ thiệt mạng nếu không nhờ sự cứu hộ của tàu VN.

Chính phủ Philippines chịu sức ép rất lớn từ sự giận dữ của dân chúng trước hành động của tàu TQ. Ảnh: THE NATION

Yêu cầu xử phạt tàu Trung Quốc

Trong thông báo phát đi ngày 16-6, Phó Tổng thống Philippines Leni Robredo kêu gọi Bộ Ngoại giao nước này yêu cầu chính phủ TQ tìm ra những người phải chịu trách nhiệm vụ đâm chìm tàu cá Philippines, buộc họ phải bị xét xử theo các hiệp ước quốc tế và luật pháp Philippines.

“Chúng tôi kịch liệt lên án hành động vô trách nhiệm của thủy thủ đoàn TQ liên quan tới vụ việc, đồng thời bày tỏ sự thất vọng sâu sắc nhất của chúng tôi với việc chính phủ TQ từ chối thừa nhận lỗi của những người làm chìm tàu cá Philippines và bỏ mặc thủy thủ đoàn trên tàu” - CNN dẫn lời bà Robredo nói.

Vị này nói thêm: “Chúng tôi hối thúc Bộ Ngoại giao yêu cầu chính phủ TQ tìm ra những người phải chịu trách nhiệm và công nhận quyền tài phán của Philippines để họ phải bị xét xử trước tòa án của chúng tôi. Công lý cho 22 ngư dân Philippines đòi hỏi các tòa án của chúng tôi phải tiếp nhận quyền tài phán”.

Cùng với tiếng nói mạnh mẽ từ chính phủ, một nhóm ngư dân Philippines hôm 16-6 đã yêu cầu chính phủ TQ bồi thường cho 22 ngư dân Philippines vì các thiệt hại trong vụ tàu bị đâm chìm vừa qua. Ngoại trừ chiếc tàu cá 14 tấn bị hư hại trị giá 2-3 triệu peso (khoảng 2,4-3,6 tỉ đồng) cùng các ngư cụ, có ít nhất ba tấn cá trị giá hơn nửa triệu peso cũng bị mất. Trong số này có nhiều loài cá có giá trị cao như cá mú và cá hồng, theo trang Asia News Network.

Nguồn PLO