Sơ đồ do Công ty Bình An đo đạc thể hiện có con đường theo bản đồ năm 2010.

Một vụ tranh chấp lối đi công cộng được chính quyền xã giải quyết, hoà giải không thành, hướng dẫn đương sự ra toà án giải quyết. Sau khi xem xét, toà án trả lại đơn và cho rằng, thẩm quyền giải quyết của chính quyền địa phương.

Nghe lời toà án, đương sự mang đơn đến, chính quyền lại nói thẩm quyền là “của toà án”. Khi thụ lý lại vụ kiện, hơn hai năm, toà án lại đình chỉ vụ án rồi thụ lý lại. Ðó là trường hợp khiếu kiện của ông Trần Văn Thuỷ, ngụ ở ấp Thuận Hoà, xã Truông Mít, huyện Dương Minh Châu.

TRANH CHẤP LỐI ÐI

Năm 2016, ông Trần Văn Thuỷ gửi đơn đến UBND xã Truông Mít khiếu nại ông Trương Văn Tó rào đường đi công cộng, gây khó khăn cho gia đình ông và nhiều hộ gia đình khác trong việc đi lại, nhất là việc vận chuyển nông sản.

Ông Thuỷ cho rằng, con đường công cộng này có chiều ngang 3m x dài 70m đi qua bên trái nhà ông Trương Văn Tó (nhìn từ lộ Ðất Sét về Bến Củi) và giáp đất bà Nguyễn Thị Cư (mẹ vợ ông Thuỷ).

Trước năm 1975, người dân thường vận chuyển nông sản trên con đường này từ cánh đồng Cây Gõ ra đường lộ, đi ngang qua một trường học, thuộc ấp Thuận Hoà, xã Truông Mít. Vào khoảng năm 1982-1983, để thuận lợi việc đi lại của gia đình, ông Tó “đổi con đường” sang bên phải đất của ông. 

Con đường này ngoài việc giáp đất ông Tó, còn giáp đất ông Mai Văn Thảo. Năm 2016, ông Thảo làm bờ ranh bằng trụ xi măng và làm hàng rào B40. Lúc này, ông Tó cũng dùng hàng rào B40 rào chắn ngang con đường, từ lộ vào đến hết đất của ông Tó khoảng 70m.

Tuy nhiên, ông Tó cho rằng, phần đất của ông là đất thổ cư, ông được quyền rào lại, mọi người có nhu cầu đi lại thì... đi ngoài ruộng. Tại buổi hoà giải này, địa chính xã cho biết, khi ông Tó chia đất cho con, lúc làm thủ tục, ông đã đồng ý chừa 3m, đoạn cặp nhà ông Thảo làm đường xe.

Hồ sơ địa chính cũng chỉnh lý chừa 3m làm đường xe nhưng không hiểu vì lý do gì mà nay ông Tó lại rào lại. Ông Thuỷ cho biết, “ngày xưa”, cặp nhà ông Thảo có đường xe, trong khi đó, ông Tó lại cho rằng không có đường xe cặp nhà ông Thảo.

Ðường 3m hiện nay là do ông Tó chừa ra để mọi người đi chung. Việc hoà giải không thành, UBND xã lập biên bản, yêu cầu đương sự gửi đơn yêu cầu toà án giải quyết theo quy định.

TRẢ ÐƠN VÌ KHÔNG THUỘC THẨM QUYỀN

Ngày 21.3.2016, ông Thuỷ làm đơn kiện ra TAND huyện Dương Minh Châu. Ngày 23.3.2016, TAND huyện Dương Minh Châu ra Thông báo số 02/2016/TB-TA trả lại đơn kiện cho ông Thuỷ. TAND huyện Dương Minh Châu cho biết, việc ông Thuỷ yêu cầu ông Tó trả lại đường xe công cộng ngang 3m x dài 70m thuộc quyền quản lý của UBND xã Truông Mít.

Nay ông Trương Văn Tó tự ý rào lại không cho các hộ dân phía trong đi lại. Theo trích lục bản đồ ngày 15.12.2015 của VPÐKÐÐ Tây Ninh- chi nhánh Dương Minh Châu, khi cấp giấy chứng nhận cho các hộ, diện tích con đường ông Thuỷ yêu cầu ông Tó trả lại không nằm trong giấy CNQSDÐ của bất kỳ ai.

Căn cứ Ðiều 2, Ðiều 20 Thông tư 32 ngày 8.8.2014 của Bộ Giao thông - Vân tải, TAND Dương Minh Châu cho rằng yêu cầu của ông Thuỷ không thuộc thẩm quyền giải quyết của toà án.

Sau khi nhận thông báo trả đơn, ông Thuỷ làm đơn yêu cầu UBND xã Truông Mít giải quyết. Ngày 24.3.2016, UBND xã Truông Mít làm phiếu chuyển đơn ông Thuỷ đến UBND huyện Dương Minh Châu tiếp tục giải quyết theo thẩm quyền.

Tuy nhiên, ngày 19.4.2016, UBND xã Truông Mít có Công văn số 15/UBND gửi TAND huyện Dương Minh Châu đề nghị thụ lý giải quyết.

Theo đó, UBND xã Truông Mít cho rằng: “Qua kết quả xác minh tại Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Dương Minh Châu, căn cứ giấy CNQSDÐ do UBND huyện Dương Minh Châu cấp ngày 6.6.1993 cho ông Tó, phần diện tích con đường tranh chấp nằm trong giấy CNQSDÐ của ông Tó”.

UBND xã Truông Mít căn cứ khoản 1 Ðiều 203 Luật Ðất đai tiếp tục... chuyển đơn ông Thuỷ đến toà án xem xét giải quyết theo thẩm quyền.

Ngày 9.5.2016, sau khi thụ lý lại vụ kiện “yêu cầu mở lối đi”, ngày 26.9.2016, TAND huyện Dương Minh Châu có Công văn số 70/2016/CV-TA gửi UBND huyện Dương Minh Châu với nội dung: Trước năm 1975, ông Thuỷ thuê đất của bà Ðỗ Thị Kiều để sản xuất, sau đó, ông Thuỷ sang nhượng luôn phần đất đã thuê.

Ðường đi vào đất của ông Thuỷ có đường mòn (xe bò đi được). Ðường đi này giáp phần đất ông Tó và bà Cư. Ðất của ông Thuỷ nằm ở phía trong, đất của ông Tó nằm ở phía ngoài mặt đường.

Ông Thuỷ, ông Tó và những người dân xung quanh cùng đi trên đường này để vào cánh đồng Cây Gõ canh tác sản xuất. Ðầu năm 2016, ông Tó làm hàng rào ngăn không cho ông Thuỷ đi.

Trong khi đó, ông Tó cho rằng, năm 1975, ông Tó thuê đất của bà Kiều để sản xuất lúa và đậu phộng do không có đường đi, chỉ có bờ ruộng nên ông Tó xin bà Kiều cho ông đắp đất trên bờ ruộng làm đường đi.

Sau đó, ông Tó sang nhượng 4.500m² của bà Kiều và sử dụng cho đến nay. Ông Tó cho rằng, theo bản đồ các thửa đất của ông được cấp giấy, ranh giới các thửa đất không có đường đi.

Ông Tó khẳng định, không có con đường đi từ đường dầu (nhựa) vào đến đất nhà ông và ông Thuỷ. Con đường này là do ông Tó đắp và cho ông Thuỷ đi nhờ vào ruộng của ông Thuỷ.

Diện tích chiều ngang 3m x 70m mà ông Thuỷ cho rằng là con đường công cộng, theo ông Tó là nằm trong diện tích đất của ông đã được cấp giấy CNQSDÐ.

Vì vậy, TAND đề nghị UBND huyện cung cấp tổng diện tích đất 22.130m² của một số thửa đất có liên quan cấp giấy cho ông Tó “có con đường xe công cộng không”.

TAND huyện Dương Minh Châu cũng yêu cầu UBND huyện xác định giữa bản đồ cũ và bản đồ mới “có con đường đất” dẫn từ đường nhựa vào đến cánh đồng Cây Gõ hay không.

ÐÌNH CHỈ VÌ KHÔNG NỘP TIỀN CHI PHÍ ÐỊNH GIÁ?

Ðược biết, để làm cơ sở cho TAND huyện xét xử theo quy định, ngày 30.8.2017, bà Lê Thị Dung, người đại diện uỷ quyền của ông Thuỷ đã ký hợp đồng với Công ty TNHH MTV đo đạc bản đồ Bình An với nội dung xác định diện tích hiện trạng khu đất phục vụ giải quyết tranh chấp của chủ đứng tên QSDÐ là ông Trần Văn Thuỷ.

Sau đó, ngày 29.8.2017, bà Dung tiếp tục ký hợp đồng dịch vụ thẩm định giá với Công ty TNHH thẩm định giá Chuẩn Việt để thẩm định các thửa đất liên quan vụ kiện để phục vụ công tác xét xử của toà án.

Tuy nhiên, không hiểu vì sao, ngày 11.5.2018, TAND huyện Dương Minh Châu ban hành Quyết định số 20/2018/QÐST-DS đình chỉ giải quyết vụ án dân sự với lý do “nguyên đơn không nộp tiền tạm ứng chi phí định giá tài sản và chi phí tố tụng khác”.

Ðược biết, sau khi TAND huyện Dương Minh Châu có quyết định đình chỉ vụ án như nêu trên, ông Thuỷ đã làm đơn kháng cáo. Ông Thuỷ nêu rõ: “Lý do mà toà án căn cứ đình chỉ vụ án là do “nguyên đơn không nộp tiền tạm ứng án chi phí định giá và chi phí tố tụng khác” là không chính xác.

Theo ông Thuỷ, ông đã ký hợp đồng với Công ty TNHH MTV đo đạc bản đồ Bình An và Công ty TNHH thẩm định giá Chuẩn Việt. Chính toà án đã kết hợp với hai công ty này tiến hành đo đạc, định giá hiện trạng sử dụng đất ngày 13.9.2017.

Như vậy, không thể nói ông Thuỷ không đóng tiền định giá. Ðối với các chi phí tố tụng khác, trong các buổi làm việc, toà án không yêu cầu ông Thuỷ đóng khoản chi phí nào khác, đồng thời, toà án cũng không tống đạt văn bản nào yêu cầu ông đóng “chi phí tố tụng khác”.

Sau khi có đơn kháng cáo, để vụ án nhanh chóng được toà án đưa ra xét xử, ông Thuỷ rút đơn kháng cáo, đồng thời nộp đơn khởi kiện trở lại để TAND huyện Dương Minh Châu tiếp tục thụ lý giải quyết vụ án.

Qua tìm hiểu vụ việc, được biết, khi giải quyết tranh chấp con đường, ngày 5.4.2016, cán bộ Tư pháp - Hộ tịch xã Truông Mít đã xác minh từ những người cư ngụ lâu năm và biết sự việc tại khu vực con đường tranh chấp.

Theo đó, ông Nguyễn Văn Ðức- Trưởng ấp Thuận Hoà cho biết, khoảng năm 1980, ông Ðức là cán bộ thu thuế nông nghiệp ấp Thuận Hoà. Ông Ðức xác nhận có con đường từ đường lộ nhựa hiện giờ chạy vào tới đất nhà ông Thuỷ.

Cặp đường nhựa, ngã ba Ðất Sét đi Lộc Ninh hiện nay, ngày xưa có đoạn trũng cặp con đường lớn. Ai muốn đi vào đất nhà ông Thuỷ, phải qua đoạn trũng cặp đường lớn mới đến đoạn gò cao vô đất nhà ông Thuỷ.

Ông Ðức khẳng định, “có con đường”, nhưng từ khi ông Tó xây nhà thì không còn thấy con đường cũ, mà thấy mở con đường mới, cặp bên hông nhà ông Tó.

Về nguồn gốc con đường này ai chừa ra ông Ðức không biết. Ông Ðặng Văn Quân (sinh năm 1954, ngụ ấp Thuận Hoà) cũng cho biết: “Có con đường từ đường dầu hiện nay đi vô đất nhà ông Thuỷ”.

Con đường có trước năm 1975. Sau này, ông Tó xây nhà mới mất con đường. Con đường còn lại rất nhỏ, chỉ đi được xe gắn máy. Vì vậy, khi vận chuyển nông sản bằng máy cày phải đi vòng qua nhà ông Tó. Nguồn gốc con đường là chủ đất cũ đã bán cho ông Tó, ông Thuỷ và những người xung quanh.

Ðược biết, tại sơ đồ hiện trạng sử dụng đất (phục vụ công tác thi hành án, toà án) do ông Trương Văn Tó hợp đồng đo đạc với Công ty TNHH MTV đo đạc bản đồ Bình An ngày 15.9.2017 liên quan đến khu đất trên, ranh đất lấy trùng theo ranh bản đồ đo năm 2010 thể hiện “có đường đất” từ đường Ðất Sét - Bến Củi vô nhà ông Trần Văn Thuỷ.

Rõ ràng, một vụ khiếu kiện liên quan đến con đường đất, chưa biết ai đúng ai sai như thế nào mà việc giải quyết cứ kéo dài rất ảnh hưởng đến cuộc sống người dân.

ÐỨC TIẾN