Trải qua 74 năm xây dựng và phát triển (15/7/1950 - 15/7/2024), lịch sử đã chứng minh vai trò và ý nghĩa to lớn của tổ chức thanh niên xung phong (TNXP) trong việc phát huy, giáo dục, rèn luyện thanh niên. Bác Hồ đã gọi TNXP là "trường học", đây thực sự là một phương thức đào tạo rèn luyện cán bộ của Đảng, là phương thức tổ chức, phương thức hoạt động giáo dục sâu sắc của Đoàn Thanh niên.

Trong Di chúc thiêng liêng để lại cho toàn Đảng, toàn dân ta, Bác Hồ kính yêu đã căn dặn: "...Những chiến sĩ trẻ tuổi trong các lực lượng vũ trang và TNXP đều được rèn luyện trong chiến đấu và đều tỏ ra dũng cảm. Đảng và Chính phủ cần chọn một số ưu tú nhất, cho các cháu ấy đi học thêm các ngành, các nghề, để đào tạo thành những cán bộ và công nhân có kỹ thuật giỏi, tư tưởng tốt, lập trường cách mạng vững chắc. Đó là đội quân chủ lực trong công cuộc xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội ở nước ta".

Lời dặn dò thiêng liêng của Người đã tiếp thêm ngọn lửa nhiệt huyết để những tháng ngày "gian nan, nhọc nhằn, nếm mật nằm gai" luôn ánh lên rực rỡ, như những chiến tích oai hùng tại đường 20 Quyết Thắng, ngã ba Đồng Lộc, phà Sông Gianh, Truông Bồn, cầu Hàm Rồng, Bầu Bàng, cua chữ A, phà Xuân Sơn… thắp lên trong lòng nhiều thế hệ thanh niên Việt Nam ánh sáng của lý tưởng cách mạng cao cả, của tinh thần dấn thân vì đất nước, sống xứng đáng với sự hy sinh cao cả, ngã xuống vì độc lập tự do cho dân tộc của biết bao thế hệ cha anh.

Cựu TNXP phát huy truyền thống góp phần tích cực vào sự phát triển chung trong thời kỳ mới (Ảnh: HNV) 

TNXP là lực lượng quan trọng góp phần làm nên thắng lợi của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, cũng như trong bảo vệ, kiến thiết đất nước sau này. Trong suốt quá trình ra đời và phát triển lớn mạnh, lập nên bao kỳ tích, lực lượng TNXP luôn nhận được sự quan tâm, dìu dắt và động viên khích lệ hết sức quý báu của Bác Hồ.

Lịch sử đầy tự hào của các thế hệ TNXP

Ngày 15/7/1950, Đảng Đoàn thanh vận Trung ương đã họp giao cho Ban Thường vụ Trung ương Đoàn ra quyết định thành lập Đội TNXP công tác Trung ương đầu tiên theo Chỉ thị của Bác Hồ. Đội TNXP công tác Trung ương gồm 225 đội viên của các tỉnh Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Ninh, Bắc Giang, do đồng chí Vương Bích Vượng, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đoàn làm đội trưởng.

Cuối tháng 8/1950, Đội TNXP công tác Trung ương (với phiên hiệu là Đội 50) làm lễ xuất quân tại núi Hồng, xã Yên Lãng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, sau đó hành quân lên tập kết tại căn cứ Lam Sơn, huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng chờ nhận nhiệm vụ. Ngay từ ngày đầu thành lập Đội TNXP công tác, Bác Hồ luôn theo dõi bước trưởng thành của TNXP. Người chỉ rõ: "Kháng chiến càng tiến tới, công việc ngày càng nhiều, chúng ta cần củng cố và phát triển Đội TNXP đề đảm bảo thêm công việc kháng chiến và đào tạo cán bộ sau này".

Tối ngày 20/3/1951, toàn Liên phân đội TNXP 312 đang làm nhiệm vụ tại cầu Nà Cù (thôn Nà Tu, xã Cẩm Giàng, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Cạn) được tin có lãnh đạo cấp trên ghé thăm. Trong ánh lửa bập bùng, anh chị em bất ngờ đồng loạt vỗ tay hoan hô khi thấy Bác Hồ xuất hiện. Sau khi thăm hỏi việc ăn ở của các đội viên TNXP, Bác báo tin vui thắng lợi của Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ hai của Đảng vừa kết thúc ngày 19/3/1951 đã đổi tên Đảng thành Đảng Lao động Việt Nam. Bác đã tặng Đội lá cờ "Thi đua khá nhất" để làm giải thưởng cho đơn vị nào lập được nhiều thành tích. Trước lúc tạm biệt các đội viên TNXP, Bác đã đọc 4 câu thơ tặng TNXP: "Không có việc gì khó/ Chỉ sợ lòng không bền/ Đào núi và lấp biển/ Quyết chí ắt làm nên".

Theo thống kê, trong chiến dịch Điện Biên Phủ, 16.000 TNXP đã sửa chữa, mở rộng 3.300 km đường, phá hàng nghìn quả bom nổ chậm, đảm bảo giao thông tại 60 bến phà… Trong thời kỳ kỳ từ 1965 - 1975, đã có 133.157 đoàn viên thanh niên gia nhập lực lượng TNXP chống Mỹ, cứu nước, trong đó 51,8% là nữ. TNXP đảm nhận nhiều loại công việc khác nhau, nhưng chủ yếu ở 3 ngành: giao thông vận tải, lâm nghiệp, quốc phòng. Cũng trong thời kỳ chống Mỹ, TNXP đã làm 2.195 km đường mới trên 53 tuyến đường.

Đảm bảo giao thông ngày đêm trên 3.000 km đường, trong đó có 2.526 trọng điểm địch thường xuyên đánh phá ác liệt. TNXP cùng quân đội tham gia xây dựng 6 sân bay quân sự. Sau chiến thắng 30/4/1975, Tổ quốc hòa bình thống nhất, lực lượng TNXP lại trở về cuộc sống đời thường với bao khó khăn, nhưng với bản lĩnh TNXP, các chiến sỹ TNXP vẫn hoàn thành nhiệm vụ trên mọi lĩnh vực công tác mới.          

Sau chiến thắng 30/4/1975, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kết thúc, đất nước thống nhất bước vào thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội, các Đội TNXP chống Mỹ, cứu nước đã hoàn thành nhiệm vụ lịch sử. Tháng 12/1975, theo đề nghị của Ban Bí thư Trung ương Đoàn, Trung ương Đảng và Chính phủ đã đồng ý cho phép các Đội TNXP chống Mỹ, cứu nước được giải thể, Đội TNXP 57 Lạng Sơn là đơn vị giải thể cuối cùng, kết thúc một giai đoạn lịch sử oanh liệt, vẻ vang của lực lượng TNXP chống Mỹ cứu nước miền Bắc và của Lực lượng TNXP Việt Nam. Sau năm 1975, lực lượng thanh niên xung xong còn tiếp tục tham gia bảo vệ biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc và nhất là trong công cuộc đổi mới, phát triển đất nước ngày nay.

Có thể nói, từ khi thành lập đến nay, không mặt trận nào không có công sức và đóng góp to lớn của các thế hệ TNXP Việt Nam anh hùng.

Qua 74 năm xây dựng và phát triển, lịch sử đã chứng minh vai trò và ý nghĩa to lớn của tổ chức TNXP trong việc phát huy, giáo dục, rèn luyện thanh niên. Trưởng thành trong chiến đấu và lao động, nhiều cán bộ, hội viên TNXP đã trở thành những người lao động giỏi, các cán bộ gương mẫu trên các lĩnh vực của đời sống xã hội tiếp tục đóng góp công sức trí tuệ vào thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo.

Trong suốt 74 năm qua, lực lượng TNXP Việt Nam là biểu tượng rực rỡ của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và tinh thần yêu nước của thanh niên. Không những Đảng ta, nhân dân ta vô cùng tự hào mà cả thanh niên tiến bộ trên toàn thế giới cũng phải hết sức khâm phục như lời phát biểu của Thủ tướng Võ Văn Kiệt: "Ra đời trong khói lửa của cuộc kháng chiến chống Pháp, theo tư tưởng lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vai trò và tính chất của TNXP là những người trẻ tuổi đi đầu, sẵn sàng vượt qua mọi gian khổ, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc, vì nhân dân được thể hiện rõ rệt trong mọi nhiệm vụ được giao.

Không phải chỉ có sự gan dạ, tinh thần lao động bền bỉ mà còn phải nói đến những sáng kiến, những suy nghĩ táo bạo và lòng trung thành vô hạn đối với Tổ quốc đã giúp cho TNXP lập nên những kỳ tích, xứng đáng là lực lượng mũi nhọn trên các trận tuyến khó khăn nhất của đất nước suốt 2 cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, thể hiện được khí phách và tinh hoa của dân tộc Việt Nam".

Những nụ cười lạc quan của thế hệ TNXP anh hùng đi trước (Ảnh tư liệu) 

Tự hào về truyền thống, vững tin với tương lai

Kế thừa di sản 74 năm xây dựng và phát triển, chúng ta luôn tự hào về thành quả mà các thế hệ TNXP Việt Nam đã tạo dựng lên. Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, lực lượng TNXP Việt Nam đã, đang và mãi mãi là niềm tự hào của Ðảng, Nhà nước và Nhân dân ta.

Ban đầu mới chỉ có 225 cán bộ, đội viên, ngay sau đó, đã có hơn 30 nghìn người làm nhiệm vụ ở các chiến dịch, các địa bàn trọng điểm trên cả nước để phục vụ cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. TNXP Việt Nam đã luôn luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ trong các thời kỳ kháng chiến chống Pháp, xây dựng CNXH, chống Mỹ, cứu nước, khắc phục hậu quả chiến tranh - xây dựng kinh tế sau năm 1975, tham gia bảo vệ biên giới (phía Bắc, phía Tây Nam), làm nhiệm vụ quốc tế giúp nước bạn Lào và Campuchia.

Qua các thời kỳ kháng chiến, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đã có hơn 666.000 TNXP làm nhiệm vụ, trong đó có 6.733 người hy sinh (6.458 đã được công nhận liệt sĩ), 40.409 người bị thương (36.111 đã được xác nhận thương binh), hơn 17.000 người và con đẻ nhiễm chất độc da cam, sau chiến tranh, 5.600 nữ TNXP cô đơn không nơi nương tựa.

Lực lượng TNXP Việt Nam đã vinh dự được Ðảng, Nhà nước tặng thưởng: Huân chương Thành đồng Tổ quốc hạng Nhất, Huân chương Ðộc lập hạng Nhất, Huân chương Hồ Chí Minh, danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Ban Chấp hành Trung ương Ðảng tặng bức trướng mang dòng chữ: “Thanh niên xung phong chiến đấu dũng cảm, lao động sáng tạo, lập công xuất sắc”, Huân chương Sao vàng; 42 tập thể và 40 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, 28.000 cán bộ, chiến sĩ được tặng thưởng Huân chương, Huy chương Kháng chiến.

Ðể phát huy truyền thống anh hùng cách mạng của lực lượng TNXP Việt Nam, Ðảng và Nhà nước đã chỉ đạo thành lập Hội Cựu TNXP Việt Nam và giao nhiệm vụ tập hợp cựu TNXP cả nước tiếp tục phát huy tinh thần TNXP tham gia trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Từ khi thành lập (năm 2004), Hội Cựu TNXP Việt Nam đã luôn phấn đấu xây dựng tổ chức Hội phát triển vững mạnh toàn diện. Các cấp hội và cựu TNXP cả nước tích cực hưởng ứng cuộc vận động “Cựu TNXP nguyện nêu gương sáng, học tập, làm theo lời dạy và tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Trung ương Hội đã biên soạn và sưu tập được nhiều tài liệu về lời dạy, phong cách làm việc của Bác Hồ với đồng bào, chiến sĩ, trong đó có những tư liệu, hình ảnh quý về Bác Hồ với TNXP để hướng dẫn các cấp hội và cựu TNXP cả nước học tập, làm theo tấm gương đạo đức, phong cách của Bác. Việc làm này đã góp phần thấm nhuần sâu sắc về lời dạy, hình ảnh của Bác với các tầng lớp trong xã hội, với cựu TNXP trong sự nghiệp xây dựng, đổi mới đất nước.

Tổ chức các hoạt động trong cựu TNXP với tinh thần “Tuổi trẻ xông pha, tuổi già gương mẫu” để tích cực tham gia sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cựu TNXP trong cả nước tuy tuổi đã cao nhưng vẫn nêu cao ý thức trách nhiệm giáo dục con cháu và làm nòng cốt tham gia các phong trào xã hội: “Xây dựng nông thôn mới”; “Người Việt Nam tự hào, ưu tiên dùng hàng Việt Nam”; “Tích cực tham gia công tác chính trị - xã hội ở địa phương”; “Cựu TNXP và gia đình tích cực tham gia bảo vệ biên giới, biển đảo”, các cựu TNXP ở các tỉnh biên giới và vùng biển luôn luôn làm nòng cốt trong hoạt động này; “Phong trào bảo vệ môi trường sống” góp phần làm trong sạch đường phố, xóm làng; “Phong trào an ninh trật tự - an toàn giao thông”, hàng trăm tổ chức hội cựu TNXP xã, phường với hàng nghìn cựu TNXP đã tích cực cùng con cháu tham gia làm trật tự xã hội, trật tự an toàn giao thông các đoạn đường “TNXP tự quản”…

Hội đã có “Phong trào vì nghĩa tình đồng đội”, phong trào “Cựu TNXP làm kinh tế giỏi - vì nghĩa tình đồng đội” đã và đang hoạt động thường xuyên tại các cấp hội hay các cuộc vận động “Cựu TNXP nuôi heo đất”, “Hũ gạo tình nghĩa”, “Bát cháo từ tâm”, “Xuân ấm tình yêu thương”, “Quỹ nghĩa tình đồng đội”, hưởng ứng “Quỹ Vì người nghèo” của Mặt trận Tổ quốc… Cựu TNXP cả nước cũng tiếp tục phát huy phẩm chất truyền thống, gương mẫu đi đầu trong việc thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước.

Cố đại tướng Võ Nguyên Giáp đã từng đánh giá "TNXP thực sự xứng đáng là đội quân xung kích của cách mạng" (Ảnh tư liệu)

Tính đến nay, cả nước có 382.502 hội viên, trong đó nam 162.322; nữ 220.180 hội viên sinh hoạt tại 60 Hội cựu TNXP cấp tỉnh với đủ 3 cấp cơ sở trực thuộc.

Tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2024, Hội Cựu TNXP các tỉnh, thành phố đã mở 87 lớp tập huấn cho 9.963 lượt cán bộ; có 7.247 hội viên cựu TNXP tham gia công tác Đảng, chính quyền và đoàn thể; 620 cựu TNXP được hưởng chế độ trợ cấp một lần, 216 cựu TNXP từ trần được hưởng trợ cấp mai táng. Tổ chức thăm, khám chữa bệnh, cấp phát thuốc chữa bệnh miễn phí cho 2.272 hội viên; thực hiện 236 cuộc kiểm tra theo kế hoạch; phối hợp với Đoàn tổ chức 163 cuộc sinh hoạt truyền thống với 38.975 lượt đoàn viên, hội viên tham gia.

Dịp tết nguyên đán Giáp Thìn 2024, Trung ương Hội vận động và tặng 1.400 phần quà trị giá 800 triệu đồng; Hội Cựu TNXP các tỉnh, thành phố vận động trao tặng 72.663 phần quà trị giá 31.988.435.000 đồng; 175 sổ tiết kiệm trị giá 280 triệu đồng; 1.750 kg gạo, 4.000 bánh chưng; xây tặng hội viên 17 nhà tình nghĩa và sửa chữa 28 nhà trị giá 2 tỉ 232 triệu đồng cho lực lượng TNXP.

Ban kiểm tra Trung ương Hội phối hợp giải quyết 08 đơn, thư kiến nghị, khiếu nại của hội viên. Cơ quan Trung ương Hội tham gia đóng góp ý kiến về dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 45/2010/NĐ-CP; dự thảo sửa đổi Thông tư 18/2014/TT-BNV; Thông tư về việc tặng và truy tặng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang”.

Trung ương Hội đã xuất bản Bản tin Hội Cựu TNXP Việt Nam số 150 (tháng 1+2), 151 (tháng 3+4), chuẩn bị xuất bản số 152 (tháng 5+6); Trang thông tin điện tử Cựu TNXP Việt Nam được cập nhật thường xuyên tin, bài, ảnh, video, bình quân hằng tháng có khoảng 120.000 lượt truy cập. Bản tin của Hội Cựu TNXP Hà Nội, Thanh Hóa, Quảng Bình được xuất bản theo kế hoạch. Đáng chú ý là sau Trang tin điện tử của Hội Cựu TNXP Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Thành hội Hải Phòng cũng đã có Trang tin điện tử của mình.

Tiến tới kỷ niệm 74 năm Ngày truyền thống lực lượng TNXP (15/7/1950 - 15/7/2024), các cấp Hội cựu TNXP trên cả nước luôn bày tỏ lòng tin tưởng đối với sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, sự điều hành của Chính phủ trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Hội viên cựu TNXP và các tầng lớp nhân dân phấn khởi trước kết quả các mặt trong phát triển kinh tế - xã hội, ổn định đời sống của các tầng lớp nhân dân; luôn tin tưởng vào đường lối đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng, đặc biệt là các giải pháp, biện pháp trong công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí tiêu cực trong thời gian vừa qua; kiên quyết ngăn chặn tình trạng suy thoái, tham nhũng trên tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội.

Hội viên cựu TNXP cũng băn khoăn, suy nghĩ về những vụ việc đang được xử lý có liên quan tới một số cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước và Quốc hội; một số cán bộ cấp bộ, ngành câu kết với những doanh nghiệp tham nhũng; những tệ nạn lừa đảo cho vay, tín dụng đen; những vụ tai nạn giao thông, gây hậu quả nghiệm trọng cả trên đường bộ và đường thủy; những vụ cháy nổ, những vụ xâm hại, bắt cóc trẻ em tống tiền…

Cựu TNXP mong muốn lãnh đạo Trung ương và các địa phương triển khai thực hiện các biện pháp hữu hiệu để giải quyết tình hình phức tạp càng sớm càng tốt. Đặc biệt, tổ chức Hội và hội viên cựu TNXP cả nước tiếp tục phát huy phẩm chất truyền thống TNXP luôn tin tưởng vào đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; đặc biệt là thực hiện các giải pháp phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội./.

Nguồn ĐCSVN